Sali Njazi Dede
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Sali_Nijazi_Dede.jpg/220px-Sali_Nijazi_Dede.jpg)
Sali Njazi Dede (Starje, 1876 - Tiranë, 28 nëntor 1941) ka qenë kryegjysh (dedebaba) i Bektashizmit.
Jeta[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Lindi në Starje të Kolonjës më 1876, i biri i Dervish Cufes. Në moshë të re, me familjen e tij, emigroi në Turqi ku përfundoi studimet në gjimnaz.
Në moshën 20 vjeçare, filloi studimet fetare në teqenë e Haxhi Bektash Veliut, duke u njohur me mësimet bazë të parimeve teologjike kuranore dhe në veçanti me doktrinën bektashiane. Në vitin 1897 u pranua myhib dhe u vesh dervish prej Kryegjyshit Haxhi Fejzi Dedej dhe më 1899 u bë myxhyret.
Më 1916 ndërron jetë Haxhi Fejzi Dedei dhe në vend të tij Këshilli Gjyshnor i Kryegjyshatës, emëron në postin më të lartë të Pireut, Sali Njazi Dedein, i cili e kreu si detyrë deri më 1925, kur Mustafa Qemal Ataturku me ligj ndaloi dhe mbylli teqet bektashanie në Turqi.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Dede_Ahmeti%2C_Tyrbe.jpeg/220px-Dede_Ahmeti%2C_Tyrbe.jpeg)
Kongresi III bektashian, në vitin 1929 do të merrte vendim që qendra e Kryegjyshatës Botërore Bektashiane (Dedebaballëku) të vendosej në Shqipëri, e cila u bë në marrëveshje të dy qeverive të vendeve përkatëse dhe Kryegjysh të vazhdonte të ishte Sali Njazi Dedei. Bashkëpunoi me qeverinë e asaj kohe për ligjin mbi fenë. I dha dimension të ri bektashizmit në Shqipëri dhe marrëdhëniet e bashkëpunimin me teqetë në rajon dhe në botë. Ishte krijues i talentuar me mjaft shkrime.
Më 28 nëntor të vitit 1941, Sali Njazi Dedein i hynë në shtëpi për ta vjedhur, dhe e qëlluan për vdekje bashkë me dervishin Aziz Levanin. Mëngjesin e ditës kur ndodhi ngjarja, kishte terhequr nga banka një shumë të hollash për meremetimin e teqesë. Vite më vonë me pohimin e një familjari të njërit prej dy grabitësve, grabitësit kishin qenë Shemsi Totozani dhe Bilbil Klosi - vrasjen e kreu Totozani[1].
Një figurë e lartë e bektashizmit në Shqipëri dhe në botë. Albapost, në ciklin e figurave të shquara për vitin 2001, ka emërtuar në emisionin e pullave Sali Njazi Dedein.
Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Burime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Kaso T., Ja kush e vrau Kryegjyshin Bektashian Sali Njazi Dede, Almanak nr. 1, Tiranë: Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit, 2011. fq. 185-191.