Haxhi Veli Bektashi

Hynqar Haxhi Veli Bektashi ose Haxhi Veli Bekteshi (persisht: حاجی بکتاش ولی Haxhi Baktāš Wali; turkisht: Haxhi Bektaş Veli) ishte një mistik Alevi, Sejjid, humanist dhe filozof nga Nishapur në Horasan, Persi. Haxhi Bektashi bazat e këtij sekti i mori nga misticizmi Islam, të adoptuara nga i Madhi Ali, i cili u frymëzua nga Profeti Muhamed. Ai është nderuar në mesin e Alevit për një kuptim islamik që është racionale, progresive, dhe humaniste. Emri i tij fillestar ishte Sejjid Muhammed ibn Sejjid Ibrahim Ata. Ai ishte një nga figurat që lulëzuan në Sulltanatit të Rum. Ai që të është referuar edhe si "Sulltani i zemër" dhe "Dervish e Dervishit". Haxhi Veli Bektashi ishte pasardhës i 7-shiit Imam Musa Qazim.

Përmbledhje

Haxhi Bektashi lindi në Nishapur të Horasanit në Persi në vitin 1248 pas Krishtit. Ai mësoi nga rreth 1209-1271 në Anadoll në Turqi dhe në Ballkan, Evropa. Ai rridhte nga një familje e madhe persiane që në atë kohë qeveriste një pjesë të madhe të vendit. Kur arriti në moshë madhore, pasi i ati i tij ndërroi jetë Haxhi Bektashi nuk pranoi të zinte vendin e mbetur vakant që i përkiste si trashëgim dhe iu përgjegj popullit me këto fjalë: "Dashuria ndaj zotit është për mua froni më i lartë" i këshilluar nga udhëheqësi i tij shpirteror Hoxha Ahmed Jaseviu ai shkon ne Anadolli për të drejtuar njerëzit në rrugën e mbarësisë dhe përsosmërisë. Para se të shkonte në Anadolli ai vizitoi tyrbenë e të Madhit Ali në Nexhef të Irakut, mauzeoleumin e Profetit Muhamed në Medinë dhe varret e Profetëve të tjerë në Palestinë, Damask dhe Halep. Shkoi gjithashtu edhe në Mekë për të plotësuar urdhërin e Haxhillëkut Islam, pas të cilit morri edhe titullin Haxhi. Haxhi Bektashi arriti në Anadolli në vitin 1281 në vendin e quajtur Suluxhe Kara Ujuk, që më vonë mori emrin e tij, Haxhi Bektash. Ky vend ndodhet në pjesën veri-lindore të Turqisë së sotme. Pas një viti, pikërisht në 1282, Haxhi Bektashi themeloi të parën Teqe Bekatshiane në botë. Në të njëjtën kohë organizoi edhe ceremonitë e shërbesave fetare dhe vuri në zbatim rregulla që zbatohen me rigorozitet edhe sot në Teqetë Bektashiane. Bektashizmi filloi të përhapej me shpejtësi në të gjithë Turqinë, fama e Haxhi Bektashit ariti deri në Oborrin e Sulltan Orhanit, i cili u nis ta vizitojë. Nga biseda me Haxhi Bektashin, Sulltan Orhani i tha: "Burrë i vërtetë, fjala juaj më bëri aq përshtypje sa nuk më vjen të largohem" ndërsa Haxhi Bektashi iu përgjegj: "Po të jesh shpirtërisht me mua, edhe në Jemen të jesh, je pranë meje. Po të mos jesh shpirtërisht me mua, edhe pranë meje të jesh, je në Jemen". Haxhi Bektash Veliu jetoi 93 vjet dhe ndërroi jetë në vitin 1341 pas Krishtit. U varros me një ceremoni madhështore në Teqenë që vetë themeloi e cila mban emrin e tij. Porosia e tij e fundit për besnikët e vet ishte kjo: "Ne ikim, por misioni ynë mbetet gjithnjë i gjallë dhe i pavdekshëm".

Kompleksi i Haxhi Bektashit është qendra e madhe Haxhi Bektash në qytetin e Kërshehir të Anadollit në Azisë së Vogël.

Shih edhe

Burime

Maksim Gjinaj, Petrit Bezhani, Nuri Çuni dhe Xhevahir Spahiu (red.): Bektashizmi në Shqipëri : bibliografi. Botuar në Tiranë nga "Albpaper", në vitin 2004. Faqet e librit 624. ISBN 99943-601-0-8

Lidhje të jashtme

Hunqar Haxhi Bektash Veliu (Kryegjyshata Botërore Bektashiane)