Sara
Sarah | |
|---|---|
שָׂרָה | |
 A depiction of Sarah and Abraham | |
| Lindi | Sarai[1] |
| Vdiq | |
| Vendi i varrit | Shpella e Patriarkëve |
| Bashkëshorti/ja | Abrahami |
| Fëmijë | Isaku |
| Prind/ër |
|
| Të afërm | Haran (vëlla) Lot (nip) Ismaeli (thjeshtër) |
Sara (lindi Saraj) është një matriark dhe profeteshë biblike, një figurë kryesore në fetë abrahamike. Ndërsa besimet e ndryshme abrahamike e portretizojnë atë në mënyra të ndryshme, Judaizmi, Krishterimi dhe Islami e përshkruajnë karakterin e saj në mënyrë të ngjashme, si ai i një gruaje të devotshme, e njohur për mikpritjen dhe bukurinë e saj, gruaja dhe gjysmë motra e Abrahamit[2] dhe nëna e Isakut.
Në Biblën hebraike
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Familja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas Librit të Zanafillës, në bisedë me mbretin filistin Abimelekut të Gerarit, Abrahami zbulon se Sara është edhe gruaja e tij edhe gjysmë motra e tij, duke deklaruar se të dy kanë një baba, por jo një nënë.[3] Bashkime të tilla më vonë u ndaluan shprehimisht në Librin e Levitikut (Levitiku 18:9).
Kjo do ta bënte Sarën të bijën e [Terahu]]t dhe gjysmëmotrën e jo vetëm të Abrahamit, por edhe të Haranit dhe të Nahorit. Ajo do të kishte qenë gjithashtu tezja e Lotit, Milkahut, Iskahut dhe Bethuelit, si nga gjaku ashtu edhe nga martesa. Nga bashkimi i saj me Abrahamin, ajo pati një fëmijë, Isakun.[4] Pas vdekjes së saj, Abrahami u martua me Keturën, identitetin e së cilës studiuesit biblikë debatojnë (d.m.th. nëse ajo ishte apo jo në të vërtetë Hagari), dhe prej saj pati të paktën gjashtë fëmijë të tjerë.
Tregimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në tregimin biblik, Sara është gruaja e Abrahamit. Në dy vende në tregim ai thotë se Sara është motra e tij (Zanafilla 12:10 deri në 13:1, në takimin me Faraonin dhe Zanafilla 20, në takimin me Abimelekun). Duke e ditur se Sara ishte një bukuri e madhe dhe nga frika se Faraoni do ta vriste Abrahamin për të qenë me Sarën, Abrahami i kërkon Sarës t'i tregojë Faraonit se ajo është motra e tij (Zanafilla 17).
Fillimisht ajo quhej Saraj. Në Zanafillën 17, gjatë së cilës Perëndia i premton Abramit se ai dhe Saraji do të kenë një djalë, Abrami riemërohet si Abraham dhe Saraj riemërohet si Sara. Ka etimologji popullore që shpjegojnë emrat e tyre të vjetër dhe të rinj.[5]:22
Nisja nga Ur
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Terahu, me Abramin (siç quhej atëherë), Sarajn dhe Lotin, u nisën për në Kanaan, por u ndalën në një vend të quajtur Haran, ku Terahu qëndroi derisa vdiq në mosha 205 vjeçare.[6] Perëndia i kishte thënë Abramit të linte vendin e tij dhe shtëpinë e babait të tij për një tokë që do t'i tregonte, duke i premtuar se do të bësh prej tij një komb të madh, të bekoj atë, bëje emrin e tij të madh, beko ata që e bekuan dhe mallkojnë "atë" që e mallkon.[7] Pas urdhrit të Perëndisë, Abrami mori gruan e tij Sarajn, nipin e tij Lotin, pasurinë dhe skllevërit që kishin fituar dhe udhëtoi për në Sikem të Kanaanit. Abrami ishte 75 vjeç në këtë kohë.
Në Islam
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Portretizimi islam i Sarës, i cili nuk përmendet emri në Kuran, imiton atë të portretizimit të saj në Judaizëm dhe Krishterim, në atë që ajo është një grua, e afërm dhe e mirë për Abrahamin, i cili, pas vitesh shterpësie, bekohet me një djalë, profeti Isak (Is'haku). Megjithatë, ekzistojnë dallime të dukshme në portretizimin e marrëdhënieve të saj me Abrahamin, Hagarin dhe Ismaelin. Ajo nuk portretizohet si motra e Abrahamit, por kushërira e tij e parë, që thuhet se është vajza e vëllait të Terahut, Haranit, dhe Hagari nuk është portretizuar si e dashura e Abrahamit, por një grua e dytë, duke eliminuar armiqësinë që Sara ndjen për Agarën gjatë shtatzënisë së saj dhe ndaj Ismaelit.[8][9]
Kurani përsërit gjithashtu historinë biblike që Sara qeshi kur mori një mesazh hyjnor që konfirmonte shtatzëninë e saj, megjithëse në Kuran ky mesazh është shpallur nga engjëjt dhe jo nga vetë Zoti:[10]
Të dërguarit Tonë (engjëjt), i sollën Ibrahimit sihariq dhe i thanë: “Selam!” Ai u përgjegj: “Selam!” Dhe me të shpejtë, u solli atyre një viç të pjekur.
Kur pa (Ibrahimi) se duart e tyre nuk po e përkasin atë (viçin), nuk u pëlqeu (ky ngurrim i tyre ndaj ushqimit) dhe ndjeu frikë nga ata. (Engjëjt) thanë: “Mos u friko, na jemi dërguar te populli i Lutit”.
E, gruaja e tij (e Ibrahimit) rrinte aty dhe qeshi, dhe Na e gëzuam atë me Is’hakun, e pos Is’ahkut, me Jakubin.
Tha (gruaja e Ibrahimit): “Ah! e mjera unë! A mos vallë, kështu plakë të lindë unë; e, edhe ky burri im është plak! Me të vërtetë, kjo është diçka e jashtëzakonshme!”
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Sarah/Sarai: Bible | Jewish Women's Archive". jwa.org (në anglisht).
- ^ Zanafilla 20:12
- ^ "Bible Gateway: Zanafilla 20:12". Bible Gateway.
- ^ "Ishmael: Abraham's Other Son" (në anglisht). Chabad. Marrë më 2019-08-28.
- ^ Clifford, Richard J; Murphy, Roland E. (1990). "2: Genesis". përmbledhur nga Brown, Raymond E.; Fitzmyer, Joseph A.; Murphy, Roland E. (red.). The New Jerome Biblical Commentary (në anglisht). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall. ISBN 0-13614934-0.
- ^ Zanafilla 11:27-32
- ^ Zanafilla 12:1-3
- ^ Lings, Martin (1983). "The House of God". Muhammad: His Life Based on the Earliest Sources (në anglisht). Islamic Texts Society. ISBN 978-0042970509.
- ^ Mufti, Imam. "The Story of Abraham (part 5 of 7): The Gifting of Hagar and Her Plight". www.islamreligion.com (në anglisht). Marrë më 2019-08-29.
- ^ Reynolds, Gabriel Said (2009). "Reading The Qurʾan As Homily: The Case of Sarah's Laughter". përmbledhur nga Marx, Michael; Neuwirth, Angelika; Sinai, Nicolai (red.). The Qurʾān in Context: Historical and Literary Investigations into the Qurʾānic Milieu. Texts and Studies on the Qurʾān (në anglisht). Vëll. 6. Leiden: Brill Publishers. fq. 585–592. doi:10.1163/ej.9789004176881.i-864.158. ISBN 978-90-04-17688-1. ISSN 1567-2808. S2CID 191038420. Marrë më 17 janar 2021.