Shems Tebrizi
Shams-e-Tabrīzī | |
|---|---|
 Vizatimi i Shams Tabrizit | |
| Lindi | 1185 |
| Vdiq | 1248 |
| Vendi i prehjes | Khoy, Iran |
| Profesioni | Tekstilist, Poet, Filozof, Mësues |
Shams-i Tabrīzī (Persisht: شمس تبریزی) ose Shems el-Din Muhammed (1185–1248) ishte një poet persian, i cili vlerësohet si mësuesi shpirtëror i Mevlanës Xheladin Muhammed Belhi, i njohur gjithashtu si Rumi dhe përmendet me nderim të madh në përmbledhjen poetike të Rumit, veçanërisht në Divan-i Shams-i Tabrizi (Veprat e Shamsit të Taerizit). Tradita thotë se Shams i mësoi Rumiut në izolim në Konia për një periudhë prej dyzet ditësh, përpara se të ikte për në Damask. Varri i Shams-i Tabrizī u nominua kohët e fundit për të qenë një sit i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s.
Jeta
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas Sipah Salar, një besimtar dhe mik i ngushtë i Rumiut, i cili kaloi dyzet ditë me të, Shams ishte djali i Imam Ala el-Din. Në një vepër të titulluar Manāqib al-‘arifīn (Eulogjitë e Gnostikëve), Aflaki emëron një farë ‘Aliu si babai i Shams-i Tabrīzī-t dhe gjyshi i tij si Malikdad. Me sa duket duke i bazuar llogaritjet e tij në Maqālāt (Biseda) të Haxhi Veli Bektashiut, Aflaki sugjeron se Shams mbërriti në Konia në moshën gjashtëdhjetë vjeçare. Megjithatë, studiues të ndryshëm kanë vënë në dyshim besueshmërinë e Aflaki.[1]
Shams u arsimua në Tabriz dhe ishte nxënës i Baba Kemal el-Din Xhumdi. Para se të takonte Rumiun, me sa duket ai udhëtonte nga një vend në tjetrin duke thurur shporta dhe duke shitur breza për të jetuar.[2] Megjithë profesionin e tij si endës, Shams mori epitetin e "qëndistarit" (zarduz) në tregime të ndryshme biografike, përfshirë atë të historianit persian Dawlatshah Samarqandi. Megjithatë, ky nuk është profesioni i renditur nga Haxhi Veli Bektashiu në Maqālat dhe ishte më tepër epiteti që i ishte dhënë Imamit Ismaili Shams al-Din Muhammad, i cili punonte si qëndistar ndërsa jetonte në anonimitet në Tabriz. Transferimi i epitetit në biografinë e mentorit të Rumiut sugjeron se biografia e këtij Imami duhet të ketë qenë e njohur për biografët e Shams-i Tabrīzī-t. Megjithatë, nuk dihen ende specifikat se si ndodhi ky transferim.[1]
Vdekja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sipas traditës sufiste bashkëkohore, Shams Tabrizi u zhduk në mënyrë misterioze: disa thonë se ai u vra nga dishepujt e afërt të Mevlanës Xheladin Rumiut, të cilët ishin xhelozë për marrëdhëniet e ngushta midis Rumiut dhe Shamsit, por sipas shumë dëshmive të caktuara, ai u largua nga Konia dhe vdiq në Khoy ku. ai u varros. Sulltan Walad, djali i Rumiut, në mathnawi-n e tij Walad-Nama përmend se Shams u zhduk në mënyrë misterioze nga Konia pa detaje më specifike.[3][4]
Varri i Shams Tabrizit në Khoy, pranë një monumenti kullë në një park përkujtimor, është nominuar si Qendër e Trashëgimisë Kulturore Botërore nga UNESCO.[5]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Virani, Shafique N. The Ismailis in the Middle Ages: A History of Survival, A Search for Salvation (New York: Oxford University Press), 2007, p. 51.
- ^ A History of Persian Philosophy, Vol II; M.M. Sharif. Page 824
- ^ "Shams Tabrizi". Iran Territory (në anglishte amerikane). 2016-07-22. Marrë më 2018-08-24.
- ^ "Rumi: Mystical Friendship - Humanity Healing Network". Humanity Healing Network (në anglishte amerikane). 2016-07-22. Marrë më 2018-08-24.
- ^ "Archived copy" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 11 tetor 2007. Marrë më 4 nëntor 2007.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) 3 Timurid Skeletons Discovered near Minaret of Shams-e Tabrizi