Sfera e Blokut: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
U kthye versioni 1080618 i bërë nga 79.106.6.203 (diskutimet)
No edit summary
Rreshti 1: Rreshti 1:
[[Image:Blochsphere.svg|thumb|256px|Sfera e Blokut]]
[[Image:Blochsphere.svg|thumb|256px|Sfera e Blokut]]


Në [[mekanika kuantike|mekanikën kuantike]], '''sfera e Blokut''' është një paraqitje gjeometrike e hapësirës së [[gjendjeve të pastra]] të një [[sistem dy-nivelesh|sistemi kuantik me dy nivele]] e emëruar sipas fizikantit [[Felix Bloch|Feliks Blok]]. Gjithashtu, ajo mund të shikohet si gjendja e pastër hapësinore e 1 [[kubiti]] të një regjistri kuantik. Sfera e Blokut aktualisht është një [[sfera|sferë]] gjeometrike dhe korrespondenca mes elementëve të sferës së Blokut dhe gjendjeve të pastra mund të jepet në menyre eksplicite. Në formën e përgjithshme, sfera e Blokut gjithashtu i referohet hapësirës analogë një sistemi kuantik me ''n''-nivele.
Në [[mekanika kuantike|mekanikën kuantike]], '''sfera e Blokut''' është një paraqitje gjeometrike e hapësirës së [[gjendjeve të pastra]] të një [[sistem dy-nivelesh|sistemi kuantik me dy nivele]] e emëruar sipas fizikantit [[Felix Bloch|Feliks Blok]]. Gjithashtu, ajo mund të shikohet si gjendja e pastër hapësinore e 1 [[kubiti]] të një regjistri kuantik. Sfera e Blokut aktualisht është një [[sfera|sferë]] gjeometrike dhe korrespondenca mes elementëve të sferës së Blokut dhe gjendjeve të pastra mund të jepet në mënyre eksplicite. Në formën e përgjithshme, sfera e Blokut gjithashtu i referohet hapësirës analogë një sistemi kuantik me ''n''-nivele.


Mekanika kuantike matematikisht është e formulua në [[hapësirëne e Hilbertit]] ose në [[Hapësire projektive të Hilbertit]]. Hapësira e gjendjeve të pastra të një sistemi kuantik jepet nga rreze në hapësirën e Hilbertit (të cilat janë "pikat" e hapësirës projektive të Hilbertit). Hapësira e rrezeve në cdo [[hapësirë vektoriale]] është një [[hapësirë projektive]], dhe në vecanti, hapësira e rrezeve në hapësirën Hilbertiane dy dimensionale është një [[Sfera e Rimanit|vije komplekse projektive]], e cila është isomorfike më një sferë. Cdo cift pikash antipodike në sferën e Blokut i korrespondon në menyre mutuale një cifti gjëndjesh ekskulzive të një therrmije, pra, me spin lart ose me spin poshtë për [[eksperimentin e Stern-Gerlach]] të orientuar drejt një boshti të caktuar në hapësirën fizike.
Mekanika kuantike matematikisht është e formulua në [[hapësirën e Hilbertit]] ose në [[Hapësire projektive të Hilbertit]]. Hapësira e gjendjeve të pastra të një sistemi kuantik jepet nga rreze në hapësirën e Hilbertit (të cilat janë "pikat" e hapësirës projektive të Hilbertit). Hapësira e rrezeve në cdo [[hapësirë vektoriale]] është një [[hapësirë projektive]], dhe në veçanti, hapësira e rrezeve në hapësirën Hilbertiane dy dimensionale është një [[Sfera e Rimanit|vije komplekse projektive]], e cila është isomorfike më një sferë. Çdo çift pikash antipodike në sferën e Blokut i korrespondon në mënyre mutuale një çifti gjëndjesh ekskluzive të një thërrmije, pra, me spin lart ose me spin poshtë për [[eksperimentin e Stern-Gerlach]] të orientuar drejt një boshti të caktuar në hapësirën fizike.


[[Metrika (matematike)|Metrika]] natyrale e sferës se Blokut është [[metrika Fubini-Study]].
[[Metrika (matematike)|Metrika]] natyrale e sferës se Blokut është [[metrika Fubini-Study]].


==Kubiti==
== Kubiti ==
menyre që të tregojmë këtë korrespondencë direkte, le të marrim në konsiderate përshkrimin e kubitit të sferës së Blokut ; cdo gjendje <math>\psi</math> mund të shkruhet si një mbivendosje komplekse e [[vektoreve ket]] <math> |0 \rangle</math> dhe <math>|1 \rangle </math> ; për me tepër meqenese faktoret fazë nuk kanë ndikim mbi gjendjen fizike të sistemit, ne mund të marrim paraqitjen në menyre që koeficentet e <math> |0 \rangle</math> të jenë reale dhe jo-negative. Pra <math>\psi</math> ka një paraqitje si
mënyre që të tregojmë këtë korrespondencë direkte, le të marrim në konsiderate përshkrimin e kubitit të sferës së Blokut ; cdo gjendje <math>\psi</math> mund të shkruhet si një mbivendosje komplekse e [[vektoreve ket]] <math> |0 \rangle</math> dhe <math>|1 \rangle </math> ; për me tepër meqenese faktoret fazë nuk kanë ndikim mbi gjendjen fizike të sistemit, ne mund të marrim paraqitjen në menyre që koeficentet e <math> |0 \rangle</math> të jenë reale dhe jo-negative. Pra <math>\psi</math> ka një paraqitje si
:<math> |\psi \rangle = \cos \theta \, |0 \rangle + e^{i \phi} \sin \theta \,|1 \rangle \quad = \quad \cos \theta \, |0 \rangle \, + \, ( \cos \phi + i \sin \phi ) \, \sin \theta \,|1 \rangle </math>
:<math> |\psi \rangle = \cos \theta \, |0 \rangle + e^{i \phi} \sin \theta \,|1 \rangle \quad = \quad \cos \theta \, |0 \rangle \, + \, ( \cos \phi + i \sin \phi ) \, \sin \theta \,|1 \rangle </math>
me
me
:<math> 0 \leq \theta < \frac{\pi}{2}, \quad 0 \leq \phi < 2 \pi.</math>
:<math> 0 \leq \theta < \frac{\pi}{2}, \quad 0 \leq \phi < 2 \pi.</math>


Përvec rastit ku <math>\psi</math> është një nga vektoret ket <math> |0 \rangle</math> ose <math> |1 \rangle</math>, kjo paraqitje është unike, pra. parametrat <math>\phi \,</math> dhe <math>\theta \,</math> specifikojnemenyre unike një pikë në sferën njesi në hapësirën Euklidiane <math>\mathbb{R}^{3}</math>, nga pikëpamja vizuale, pika kordinata e së cilës <math>(x,y,z)</math> janë
Përveç rastit ku <math>\psi</math> është një nga vektoret ket <math> |0 \rangle</math> ose <math> |1 \rangle</math>, kjo paraqitje është unike, pra. parametrat <math>\phi \,</math> dhe <math>\theta \,</math> specifikojnëmënyre unike një pikë në sferën njësi në hapësirën Euklidiane <math>\mathbb{R}^{3}</math>, nga pikëpamja vizuale, pika koordinata e së cilës <math>(x,y,z)</math> janë
:<math> \begin{matrix} x & = & \sin 2 \theta \times \cos \phi \\ y & = & \sin 2 \theta \times \sin \phi \\ z & = & \cos 2 \theta .\end{matrix}</math>
:<math> \begin{matrix} x & = & \sin 2 \theta \times \cos \phi \\ y & = & \sin 2 \theta \times \sin \phi \\ z & = & \cos 2 \theta .\end{matrix}</math>


== Një përgjithësim për gjëndjet e pastra ==
== Një përgjithësim për gjendjet e pastra ==
Konsideroni një sistem mekaniko kuantik me ''n''-nivele. Ky sistem përshkruhet nga një [[hapësirë Hilbertiane]] ''n''-përmasore ''H''<sub>''n''</sub>. Hapësira e gjendjeve të pastra është sipas përcaktimit bashkësia e rrezeve 1-dimensionale të ''H''<sub>''n''</sub>.

Konsideroni një sistem mekaniko kuantik me ''n''-nivele. Ky sistem përshkruhet nga një [[hapësirë Hilbertiane]] ''n''-përmasore ''H''<sub>''n''</sub>. Hapësira e gjendjeve të pastra është sipas përcakimit bashkesia e rrezeve 1-dimensionale të ''H''<sub>''n''</sub>.


'''Teoreme'''. Le [[U(N)|U(''n'')]] të jetë një [[grup Lie]] i matricave unitare me përmase ''n''. Atëherë hapësira e gjendjeve të pastra të ''H''<sub>''n''</sub> mund të identifikohet me një hapësirë kosete kompakte
'''Teoreme'''. Le [[U(N)|U(''n'')]] të jetë një [[grup Lie]] i matricave unitare me përmase ''n''. Atëherë hapësira e gjendjeve të pastra të ''H''<sub>''n''</sub> mund të identifikohet me një hapësirë kosete kompakte
:<math> \operatorname{U}(n) /(\operatorname{U}(n-1) \times \operatorname{U}(1)). </math>
:<math> \operatorname{U}(n) /(\operatorname{U}(n-1) \times \operatorname{U}(1)). </math>


Në menyre që të provojme këtë fakt, vini re se kemi një [[veprim grupi]][[transformim natyror|natyral]] te U(''n'') në bashkësine e gjendjeve të ''H''<sub>''n''</sub>. Ky veprim është i vazhdueshem dhe [[tranzitiv]] ne gjendjet e pastra. Për cdo gjendjeje ψ, [[grupi izotrop]] i ψ, (i përcaktuar si bashkësia e elementeve ''g'' të U(''n'') e tillë që ''g'' ψ = ψ) është izomorfike me grupin e prodhimit
Në menyre që të provojme këtë fakt, vini re se kemi një [[veprim grupi]][[transformim natyror|natyral]] te U(''n'') në bashkësine e gjendjeve të ''H''<sub>''n''</sub>. Ky veprim është i vazhdueshëm dhe [[tranzitiv]] ne gjendjet e pastra. Për cdo gjendjeje ψ, [[grupi izotrop]] i ψ, (i përcaktuar si bashkësia e elementeve ''g'' të U(''n'') e tillë që ''g'' ψ = ψ) është izomorfike me grupin e prodhimit


:<math> \operatorname{U}(n-1) \times \operatorname{U}(1). </math>
:<math> \operatorname{U}(n-1) \times \operatorname{U}(1). </math>


Në fjalorin e algjebrës lineare, kjo mund të justifikohet si më poshtë. Cdo ''g'' e U(''n'') që e le ψ të pandryshuar duhet të ketë ψ si një [[ajgenvektor]]. Meqenese ajgenvlera korresponduese duhet të jetë një numër kompleks me modulus 1, kjo jep faktorin U(1) të grupit izotrop. Pjesa tjetër e grupit izotrop parametrizohet nga matricat unitare në komplementin ortoigonal të ψ, e cila është izomorfike me U(''n'' - 1). Nga ky pohim i teoremes del nga faktet bazë për grupe veprimi tranzitive të grupeve kompakte.
Në fjalorin e algjebrës lineare, kjo mund të justifikohet si më poshtë. Cdo ''g'' e U(''n'') që e le ψ të pandryshuar duhet të ketë ψ si një [[ajgenvektor]]. Meqenëse ajgenvlera korresponduese duhet të jetë një numër kompleks me modulus 1, kjo jep faktorin U(1) të grupit izotrop. Pjesa tjetër e grupit izotrop parametrizohet nga matricat unitare në komplementin ortogonal të ψ, e cila është izomorfike me U(''n'' - 1). Nga ky pohim i teoremës del nga faktet bazë për grupe veprimi transitive të grupeve kompakte.


Fakti i rendesishem këtu është që ''grupet unitare veprojnemenyre tranzitive në '' gjendjet e pastra.
Fakti i rëndësishëm këtu është që ''grupet unitare veprojnëmënyre transitive në '' gjendjet e pastra.


Tani [[dimensioni]] (real) i U(''n'') është ''n''<sup>2</sup>. Kjo shikohet lehtë meqenese relacioni eksponencial
Tani [[dimensioni]] (real) i U(''n'') është ''n''<sup>2</sup>. Kjo shikohet lehtë meqenëse relacioni eksponencial
:<math> A \mapsto e^{i A} </math>
:<math> A \mapsto e^{i A} </math>
është një homeomorfizem lokal nga hapësira e matrices komplekse (e transpozuara e se cilës është e konjuguara komplekse) me U(''n''). The space of self-adjoint complex matrices has real dimension ''n''<sup>2</sup>.
është një homeomorfizem lokal nga hapësira e matricës komplekse (e transpozuara e se cilës është e konjuguara komplekse) me U(''n''). The space of self-adjoint complex matrices has real dimension ''n''<sup>2</sup>.


'''Rrjedhim'''. Dimensioni real i një hapësirës së gjendjejeve të pastra të ''H''<sub>''n''</sub> është
'''Rrjedhim'''. Dimensioni real i një hapësirës së gjendjejeve të pastra të ''H''<sub>''n''</sub> është
Rreshti 41: Rreshti 40:
:<math> n^2 - ((n-1)^2 +1) = 2 n - 2. \quad </math>
:<math> n^2 - ((n-1)^2 +1) = 2 n - 2. \quad </math>


'''Rrjedhim'''. Dimensioni real i një hapësirës së gjendjejeve të pastra të një rregjistri kuantik me ''m'' kubite është 2<sup>''m''+1</sup> &minus; 2.
'''Rrjedhim'''. Dimensioni real i një hapësirës së gjendjejeve të pastra të një regjistri kuantik me ''m'' kubite është 2<sup>''m''+1</sup> &minus; 2.


== Gjeometria e operatoreve të densitetit ==
== Gjeometria e operatoreve të densitetit ==



== Referenca ==
== Referenca ==
Rreshti 50: Rreshti 48:
* Alain Michaud, "[http://alainmichaud.net/RabiOscillations.html Rabi Flopping Oscillations]" (2006). ''(A small animation of the bloch vector submitted to a resonant excitation.)''
* Alain Michaud, "[http://alainmichaud.net/RabiOscillations.html Rabi Flopping Oscillations]" (2006). ''(A small animation of the bloch vector submitted to a resonant excitation.)''
*{{cite book | author= Singer, Stephanie Frank | title=Linearity, Symmetry, and Prediction in the Hydrogen Atom | publisher=Springer | location=New York | year=2005 | id=ISBN 0-387-24637-1}}
*{{cite book | author= Singer, Stephanie Frank | title=Linearity, Symmetry, and Prediction in the Hydrogen Atom | publisher=Springer | location=New York | year=2005 | id=ISBN 0-387-24637-1}}



[[Kategoria:Mekanikë kuantike]]
[[Kategoria:Mekanikë kuantike]]

Versioni i datës 13 tetor 2017 23:40

Sfera e Blokut

mekanikën kuantike, sfera e Blokut është një paraqitje gjeometrike e hapësirës së gjendjeve të pastra të një sistemi kuantik me dy nivele e emëruar sipas fizikantit Feliks Blok. Gjithashtu, ajo mund të shikohet si gjendja e pastër hapësinore e 1 kubiti të një regjistri kuantik. Sfera e Blokut aktualisht është një sferë gjeometrike dhe korrespondenca mes elementëve të sferës së Blokut dhe gjendjeve të pastra mund të jepet në mënyre eksplicite. Në formën e përgjithshme, sfera e Blokut gjithashtu i referohet hapësirës analogë një sistemi kuantik me n-nivele.

Mekanika kuantike matematikisht është e formulua në hapësirën e Hilbertit ose në Hapësire projektive të Hilbertit. Hapësira e gjendjeve të pastra të një sistemi kuantik jepet nga rreze në hapësirën e Hilbertit (të cilat janë "pikat" e hapësirës projektive të Hilbertit). Hapësira e rrezeve në cdo hapësirë vektoriale është një hapësirë projektive, dhe në veçanti, hapësira e rrezeve në hapësirën Hilbertiane dy dimensionale është një vije komplekse projektive, e cila është isomorfike më një sferë. Çdo çift pikash antipodike në sferën e Blokut i korrespondon në mënyre mutuale një çifti gjëndjesh ekskluzive të një thërrmije, pra, me spin lart ose me spin poshtë për eksperimentin e Stern-Gerlach të orientuar drejt një boshti të caktuar në hapësirën fizike.

Metrika natyrale e sferës se Blokut është metrika Fubini-Study.

Kubiti

Në mënyre që të tregojmë këtë korrespondencë direkte, le të marrim në konsiderate përshkrimin e kubitit të sferës së Blokut ; cdo gjendje mund të shkruhet si një mbivendosje komplekse e vektoreve ket dhe  ; për me tepër meqenese faktoret fazë nuk kanë ndikim mbi gjendjen fizike të sistemit, ne mund të marrim paraqitjen në menyre që koeficentet e të jenë reale dhe jo-negative. Pra ka një paraqitje si

me

Përveç rastit ku është një nga vektoret ket ose , kjo paraqitje është unike, pra. parametrat dhe specifikojnë në mënyre unike një pikë në sferën njësi në hapësirën Euklidiane , nga pikëpamja vizuale, pika koordinata e së cilës janë

Një përgjithësim për gjendjet e pastra

Konsideroni një sistem mekaniko kuantik me n-nivele. Ky sistem përshkruhet nga një hapësirë Hilbertiane n-përmasore Hn. Hapësira e gjendjeve të pastra është sipas përcaktimit bashkësia e rrezeve 1-dimensionale të Hn.

Teoreme. Le U(n) të jetë një grup Lie i matricave unitare me përmase n. Atëherë hapësira e gjendjeve të pastra të Hn mund të identifikohet me një hapësirë kosete kompakte

Në menyre që të provojme këtë fakt, vini re se kemi një veprim grupinatyral te U(n) në bashkësine e gjendjeve të Hn. Ky veprim është i vazhdueshëm dhe tranzitiv ne gjendjet e pastra. Për cdo gjendjeje ψ, grupi izotrop i ψ, (i përcaktuar si bashkësia e elementeve g të U(n) e tillë që g ψ = ψ) është izomorfike me grupin e prodhimit

Në fjalorin e algjebrës lineare, kjo mund të justifikohet si më poshtë. Cdo g e U(n) që e le ψ të pandryshuar duhet të ketë ψ si një ajgenvektor. Meqenëse ajgenvlera korresponduese duhet të jetë një numër kompleks me modulus 1, kjo jep faktorin U(1) të grupit izotrop. Pjesa tjetër e grupit izotrop parametrizohet nga matricat unitare në komplementin ortogonal të ψ, e cila është izomorfike me U(n - 1). Nga ky pohim i teoremës del nga faktet bazë për grupe veprimi transitive të grupeve kompakte.

Fakti i rëndësishëm këtu është që grupet unitare veprojnë në mënyre transitive në gjendjet e pastra.

Tani dimensioni (real) i U(n) është n2. Kjo shikohet lehtë meqenëse relacioni eksponencial

është një homeomorfizem lokal nga hapësira e matricës komplekse (e transpozuara e se cilës është e konjuguara komplekse) me U(n). The space of self-adjoint complex matrices has real dimension n2.

Rrjedhim. Dimensioni real i një hapësirës së gjendjejeve të pastra të Hn është 2n − 2.

Në fakt,

Rrjedhim. Dimensioni real i një hapësirës së gjendjejeve të pastra të një regjistri kuantik me m kubite është 2m+1 − 2.

Gjeometria e operatoreve të densitetit

Referenca

  • Darius Chrusinski, "Geometric Aspect of Quantum Mechanics and Quantum Entanglement", Journal of Physics Conference Series, 39 (2006) pp.9-16.
  • Alain Michaud, "Rabi Flopping Oscillations" (2006). (A small animation of the bloch vector submitted to a resonant excitation.)
  • Singer, Stephanie Frank (2005). Linearity, Symmetry, and Prediction in the Hydrogen Atom. New York: Springer. ISBN 0-387-24637-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)