Alegoria: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
vNo edit summary |
||
| Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
Si një mjet shprehës, '''alegoria''' është një [[Metafora|metaforë]] në të cilën karakteri, vendi ose ngjarja përdoren për të dhënë një kumt më të gjerë për çështjet dhe ngjarjes e jetës reale. Alegoria është ushtruar si mjet shprehës gjerësisht në shtjellat e historisë në të gjitha format e arteve, kryesisht sepse mund të ilustrojë lehtësisht apo të përcjellë ide e koncepte të ndërlikuara në mënyra që mund të jenë të kuptueshme ose goditëse për shikuesit, lexuesit ose dëgjuesit. |
|||
{{Për përmirësim}} |
|||
{{pa referenca|Te dhënat janë marre nga një burim dhe ai burim nuk është cekur.}} |
|||
Shkrimtarët ose folësit përdorin rëndomë si figurë letrare ose retorike për të përcjellur mesazhe të (gjysmë-)fshehura ose të ndërlikuara përmes figurave simbolike, veprimeve, imazheve ose ndodhive që së bashku thurin kuptimësinë shpirtërore, morale apo politike që autori ka dashur të përçojë.<ref>{{cite web|url=http://web.cn.edu/kwheeler/lit_terms_A.html|title=A|work=Literary Terms and Definitions|publisher=Carson-Newman University|last=Wheeler|first=L. Kip|date=11 January 2018}}</ref> |
|||
'''Alegoria''' - Alegori vjen nga greqishtja allegoria, nga allos - tjetër dhe agereia - flas, them, d.m.th te folur për ta kuptuar ndryshe. |
|||
== Etimologjia == |
|||
Alegoria paraqet nje frazë ose shprehje, prapa se cilës nënkuptohet një domethënie tjetër ; metafore e zgjatur. Ajo ka një kuotim jo të drejtpërdrejtë, por të nënkuptuar. Hartime letrare, qe ndërtohen mbi bazën e alegorisë, janë fabulat dhe parabolat. Alegoria ka lindur nga paralelizmi midis jetës se njeriut dhe natyrës e jetës se kafshëve. Ne krijime alegorike dhelpra përfaqëson njeriun hileqar e dinak, ujku njeriun e keq, etj. Një nga arsyet për krijimin e alegorisë ka qene pamundësia për te folur hapur e për te thëne te vërtetën. Krijime te bukura alegorike janë fabulat "Dy qete dhe ujku" te Naim Frasherit, "Ujku dhe qengji" te Cajupit, etj. |
|||
Fjala e ka prejardhjen nga [[greqishtja e lashtë]] αλληγορία, (''allegoréo'') e përbërë nga ἀλλή + ἀγορεύω; ku ἀλλή vjen nga ἄλλος (''allos''), "tjetër, ndryshe" dhe ἀγορεύω (''agoreuo'') "kuvendoj"<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Da%29goreu%2Fw ἀγορεύω], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', on Perseus Digital Library</ref> që vjen nga ἀγορά (''agora'') "kuvend".<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Da%29gora%2F ἀγορά], Henry George Liddell, Robert Scott, ''A Greek-English Lexicon'', on Perseus Digital Library</ref> Pra, "them diçka që duhet kuptuar ndryshe".<ref name=":0">{{Cite book|title=Fjalor shpjegues i termave të letërsisë|last=F. Leka, F. Podgorica|first=S. Hoxha|publisher=Universiteti Shtetëror i Tiranës, Instituti i Historisë dhe i Gjuhësisë|year=1972|isbn=|location=Tiranë|pages=11}}</ref> |
|||
Alegoria ndërtohet nga dhe me mbi bazën e simboleve. "Vaji i bilbilit" i Ndre Mjedës është një krijim alegorik i ndërtuar mbi bazën e simboleve (''bilibili'' simbolizon shqiptarin e robëruar, ''kafazi'' pushtimin turk). |
|||
Disa fjale te urta alegorike |
|||
* 1. Vjen zogu i blere e ndjek zogun e lere ???????? |
|||
. |
|||
* 2. Molla e mire shitet edhe natën. |
|||
* 3. Nata është e ujkut. |
|||
* 4. Mos shkel ne dërrase te kalbur. |
|||
* 5. Muri ka veshe dhe gardhi ka sy. |
|||
* 6. Thelleza ne mal, tigani ne zjarr. |
|||
* 7. Njëzet kali, dyzet samari. |
|||
* 8. Një here i bie trungjet lumi. |
|||
* 9. Ne pemën me kokrra qëllohet me gurë. |
|||
* 10. Shihi turine, pa vari kusinë. |
|||
* 11. Kush hedh këmben bosh, bie përposh. |
|||
* 12. Mos u krekos me celesat e kashtës. |
|||
* 13. Kush do qe te këpute trëndafilin, nuk duhet t'u vere veshin gërvishtjeve. |
|||
* 14. Bletët kane mjaltë ne goje por thumba ne bisht. |
|||
* 15. Për te marre mjaltë mos thyej kosheren e bletëve. |
|||
* 16. Me mire një harabel ne dore se sa një pëllumb mbi cati. |
|||
* 17. Cilido qe mendon se te gjitha frutat piqen se bashku si luleshtrydhet, nuk di gjë për vreshtin. |
|||
* 18. Enët kur janë bosh bëjnë shume zhurme. |
|||
* 19. Është e lehte te hedhesh një pike ujë ne oqean, por është e pamundur ta nxjerrësh ashtu siç qe,te papërzier , te pashtuar dhe te pazvogeluar. |
|||
* 20. Fryti i pjekur nuk ruhet lehte. |
|||
* 21. Ai qe do te haje arrën, duhet te thyeje me pare lëvozhgën. |
|||
* 22. S'ke c'i bën gomarit, i bie samarit. |
|||
* 23. Mikut dhe peshkut pas tri ditësh fillon t'u vije era. |
|||
* 24. Pyka can drurin. |
|||
* 25. Dardha e ka bishtin pas. |
|||
== Referencat == |
|||
<references /> |
|||
[[Kategoria:Figura stilistike]] |
[[Kategoria:Figura stilistike]] |
||
Versioni i datës 24 nëntor 2018 16:35
Si një mjet shprehës, alegoria është një metaforë në të cilën karakteri, vendi ose ngjarja përdoren për të dhënë një kumt më të gjerë për çështjet dhe ngjarjes e jetës reale. Alegoria është ushtruar si mjet shprehës gjerësisht në shtjellat e historisë në të gjitha format e arteve, kryesisht sepse mund të ilustrojë lehtësisht apo të përcjellë ide e koncepte të ndërlikuara në mënyra që mund të jenë të kuptueshme ose goditëse për shikuesit, lexuesit ose dëgjuesit.
Shkrimtarët ose folësit përdorin rëndomë si figurë letrare ose retorike për të përcjellur mesazhe të (gjysmë-)fshehura ose të ndërlikuara përmes figurave simbolike, veprimeve, imazheve ose ndodhive që së bashku thurin kuptimësinë shpirtërore, morale apo politike që autori ka dashur të përçojë.[1]
Etimologjia
Fjala e ka prejardhjen nga greqishtja e lashtë αλληγορία, (allegoréo) e përbërë nga ἀλλή + ἀγορεύω; ku ἀλλή vjen nga ἄλλος (allos), "tjetër, ndryshe" dhe ἀγορεύω (agoreuo) "kuvendoj"[2] që vjen nga ἀγορά (agora) "kuvend".[3] Pra, "them diçka që duhet kuptuar ndryshe".[4]
Referencat
- ^ Wheeler, L. Kip (11 janar 2018). "A". Literary Terms and Definitions. Carson-Newman University.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ ἀγορεύω, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
- ^ ἀγορά, Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus Digital Library
- ^ F. Leka, F. Podgorica, S. Hoxha (1972). Fjalor shpjegues i termave të letërsisë. Tiranë: Universiteti Shtetëror i Tiranës, Instituti i Historisë dhe i Gjuhësisë. fq. 11.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)