Veterinaria: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Krijuar nga përkthimi i faqes "Veterinary medicine"
 
No edit summary
Rreshti 1: Rreshti 1:
[[Skeda:HippiatricaParisGr2244Fo74v.jpg|parapamje| Një faqe dorëshkrimi veterinar nga shek. XIV]]
[[Skeda:Kitten_check_up_at_Guantanamo.jpg|djathtas|parapamje| Një ekzaminim i syrit të macës nga një veterinar]]
'''Veterinaria''' është dega e [[Mjekësia|mjekësisë]] që merret me parandalimin, kontrollin, diagnostikimin dhe trajtimin e sëmundjeve, çrregullimeve dhe dëmtimeve te [[Kafsha|kafshët]]. Së bashku me këtë, ajo ka një rëndësi të madhe për mbarështimin dhe rritjen e kafshëve, [[Blegtoria|blegtorinë]], [[Zooteknika|zooteknikën]], shumimin, hulumtimet përkatëse shkencore mbi ushqimin dhe zhvillimin e produkteve. Shtrirja e mjekësisë veterinare është e gjerë, duke mbuluar të gjitha llojet e kafshëve, të zbutura dhe të [[Lista e kafshëve të egra|egra]], me një gamë të gjerë kushtesh të cilat mund të prekin specie të ndryshme.


== Përmbledhje ==
'''Veterinaria''' është dega e [[Mjekësia|mjekësisë]] që merret me parandalimin, kontrollin, diagnostikimin dhe trajtimin e sëmundjeve, çrregullimeve dhe dëmtimeve te [[Kafsha|kafshët]]. Së bashku me këtë, ajo ka një me rritjen e kafshëve, blegtorinë, shumimin, hulumtimet mbi ushqimin dhe zhvillimin e produkteve. Shtrirja e mjekësisë veterinare është e gjerë, duke mbuluar të gjitha llojet e kafshëve, të zbutura dhe të [[Lista e kafshëve të egra|egra]], me një gamë të gjerë kushtesh të cilat mund të prekin specie të ndryshme.

Mjekësia veterinare praktikohet gjerësisht, si me ashtu edhe pa mbikëqyrje profesionale. Kujdesi profesional drejtohet më së shpeshti nga një mjek veterinar (i njohur gjithashtu si një veteriner, mjek i kafshëve ose kirurg veterinar), por edhe nga punonjës paraveterinerë të tillë si infermierë ose teknikë veterinarë. Kjo veprimtari mund të përfshijë edhe profesionistë dhe specializantë të tjerë si p.sh. fizioterapeut apo [[Stomatologjia|stomatolog]] i kafshëve,nallban (mbathës kuajsh), etj..
Mjekësia veterinare praktikohet gjerësisht, si me ashtu edhe pa mbikëqyrje profesionale. Kujdesi profesional drejtohet më së shpeshti nga një mjek veterinar (i njohur gjithashtu si një veteriner, mjek i kafshëve ose kirurg veterinar), por edhe nga punonjës paraveterinerë të tillë si infermierë ose teknikë veterinarë. Kjo veprimtari mund të përfshijë edhe profesionistë dhe specializantë të tjerë si p.sh. fizioterapeut apo [[Stomatologjia|stomatolog]] i kafshëve,nallban (mbathës kuajsh), etj..


Shkenca veterinare ndihmon edhe shëndetin e njeriut përmes monitorimit dhe kontrollit të sëmundjeve zoonotike (sëmundje infektive që transmetohet nga kafshët tek njerëzit), sigurisë ushqimore dhe indirekt përmes aplikimeve njerëzore nga kërkimet themelore mjekësore. Ato gjithashtu ndihmojnë në ruajtjen e furnizimit me ushqim përmes monitorimit dhe trajtimit të shëndetit të bagëtisë dhe shëndetit mendor duke mbajtur kafshët shtëpiake të shëndetshme dhe me jetë të gjatë. Shkencëtarët veterinarë shpesh bashkëpunojnë me [[Epidemiologjia|epidemiologë]] dhe shkencëtarë të tjerë të shëndetit ose të natyrës, në varësi të llojit të punës. Shikuar nga aspekti etik, veterinerët zakonisht janë të detyruar të kujdesen për mirëqenien e kafshëve. Veterinerët diagnostikojnë, trajtojnë dhe ndihmojnë në mbajtjen e kafshëve të sigurta dhe të shëndetshme.
Shkenca veterinare ndihmon edhe shëndetin e njeriut përmes monitorimit dhe kontrollit të sëmundjeve zoonotike (sëmundje infektive që transmetohet nga kafshët tek njerëzit), sigurisë ushqimore dhe indirekt përmes aplikimeve njerëzore nga kërkimet themelore mjekësore. Ato gjithashtu ndihmojnë në ruajtjen e furnizimit me ushqim përmes monitorimit dhe trajtimit të shëndetit të bagëtisë dhe shëndetit mendor duke mbajtur kafshët shtëpiake të shëndetshme dhe me jetë të gjatë. Shkencëtarët veterinarë shpesh bashkëpunojnë me [[Epidemiologjia|epidemiologë]] dhe shkencëtarë të tjerë të shëndetit ose të natyrës, në varësi të llojit të punës. Shikuar nga aspekti etik, veterinerët zakonisht janë të detyruar të kujdesen për mirëqenien e kafshëve. Veterinerët diagnostikojnë, trajtojnë dhe ndihmojnë në mbajtjen e kafshëve të sigurta dhe të shëndetshme.
[[Skeda:HippiatricaParisGr2244Fo74v.jpg|parapamje| Një faqe dorëshkrimi veterinar nga shek. XIV]]
[[Skeda:Kitten_check_up_at_Guantanamo.jpg|djathtas|parapamje| Një ekzaminim syri të macës nga veterinari.]]


== Shih edhe ==
== Shih edhe ==

* [[Kafsha]]
* [[Kafsha]]
* [[Blegtoria]]
* [[Blegtoria]]
Rreshti 17: Rreshti 16:
* [[Kafsha shtëpiake]]
* [[Kafsha shtëpiake]]


== Literatura ==
{{div col}}
*{{citation|last1=Aspinall|first1=Victoria|last2=Cappello|first2=Melanie|last3=Bowden|first3=Sally|others=Jeffery, Andrea (forward) |title=Introduction to Veterinary Anatomy and Physiology Textbook|url=https://books.google.com/books?id=PQcWZ8DWencC|date=2009|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-0-7020-2938-7}}
* {{citation|last1=Boden|first1=Edward|last2=West|first2=Geoffrey Philip|title=Black's veterinary dictionary|url=https://books.google.com/books?id=rxAD2cWqYI0C|date=1998|publisher=Rowman & Littlefield|isbn=978-0-389-21017-7}}
* {{citation|last=Done|first=Stanley H.|title=Color atlas of veterinary anatomy: The dog & cat|url=https://books.google.com/books?id=qPzNxjVfAk8C|date=1996|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-0-7234-2441-3}}
* {{Citation|last1=Dyce|first1=Keith M.|last2=Sack|first2=Wolfgang O.|last3=Wensing|first3=Cornelis Johannes Gerardus|title=Textbook of veterinary anatomy|url=https://books.google.com/books?id=Hb1BXjgb0McC|date=2010|publisher=Saunders|isbn=978-1-4160-6607-1}}
* {{citation|last=Fenner|first=William R.|title=Quick reference to veterinary medicine|url=https://books.google.com/books?id=1ziEbRYWNbwC|date=2000|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-0-397-51608-7}}
* {{citation|last1=Lawhead|first1=James B.|last2=Baker|first2=MeeCee|title=Introduction to veterinary science|url=https://books.google.com/books?id=GuuMWGmOGBsC|date=2009|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-4283-1225-8}}
* {{citation|last=Pfeiffer|first=Dirk|title=Veterinary Epidemiology: An Introduction|url=https://books.google.com/books?id=62T3xPDXhA0C|date=2009|publisher=John Wiley and Sons|isbn=978-1-4051-7694-1}}
* {{Citation|last1=Radostits|first1=O. M.|last2 = Gay|first2=C. C.|last3=Blood|first3= D. C. |last4=Arundel|first4=J. H.|last5=Hinchcliff|first5=Kenneth W|title=Veterinary Medicine: A Textbook of the Diseases of Cattle, Sheep, Pigs, Goats and Horses|edition=9th|publisher=Elsevier Health Sciences|pages=1877|date= 2000|isbn=978-0-7020-2604-1|url=https://books.google.com/books?id=Kqw2gCZFfhoC}}
* {{citation|last1=Dunlop|first1=Robert H.|last2=Malbert|first2=Charles-Henri|title=Veterinary pathophysiology|url=https://books.google.com/books?id=NWI4UoxAkGgC|date=2004|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-0-8138-2826-8}}
* {{citation|last1=Eurell|first1=Jo Ann Coers|last2=Eurell|first2=Jo Ann|last3=Frappier|first3=Brian L.|last4=Dellman|first4=Horst-Dieter|title=Dellmann's textbook of veterinary histology|url=https://books.google.com/books?id=FnS4uiOlRT0C|date=25 May 2006|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-0-7817-4148-4}}
* {{citation|last1=Foreyt|first1=William J.|last2=Foreyt|first2=Bill|title=Veterinary parasitology reference manual|url=https://books.google.com/books?id=paZZ6k_fOi4C|date=2001|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-0-8138-2419-2}}
* {{citation|last=Gupta|first=Ramesh Chandra|title=Veterinary toxicology: basic and clinical principles|url=https://books.google.com/books?id=NgMX__L3q40C|date=2007|publisher=Academic Press|isbn=978-0-12-370467-2}}
* {{citation|last1=Hirsh|first1=Dwight C.|last2=Maclachlan|first2=Nigel James|last3=Walker|first3=Richard L.|title=Veterinary microbiology|url=https://books.google.com/books?id=FYdWYCUOFxsC|date=2004|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-0-8138-0379-1}}
* {{Citation|last=Hunter|first=Pamela|title=Veterinary Medicine: A Guide to Historical Sources|publisher=Ashgate Publishing, Ltd.|pages=611|date= 2004|isbn=978-0-7546-4053-0|url=https://books.google.com/books?id=TLyFllgGgu0C}}
* {{citation|last=Merck|first=Melinda D.|title=Veterinary forensics: animal cruelty investigations|url=https://books.google.com/books?id=eNYWGcQ4L5oC|date=2007|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-0-8138-1501-5}}
* {{citation|last=Murphy|first=Frederick A.|title=Veterinary virology|url=https://books.google.com/books?id=w6xWOGoP2RMC|date=1999|publisher=Academic Press|isbn=978-0-12-511340-3}}
* {{citation|last=Nicholas|first=Frank W.|title=Introduction to Veterinary Genetics|url=https://books.google.com/books?id=12AddRR_wu8C|date=2009|publisher=John Wiley and Sons|isbn=978-1-4051-6832-8}}
* {{Citation|last1=Robinson|first1=Wayne F.|last2=Huxtable|first2=Clive R. R.|title=Clinicopathologic Principles for Veterinary Medicine|publisher=Cambridge University Press|pages=452|date=2004|isbn=978-0-521-54813-7|url=https://books.google.com/books?id=a9DZRAkV25QC}}
* {{citation|last=Slatter|first=Douglas H.|title=Textbook of small animal surgery|url=https://books.google.com/books?id=B_nh6zSr4wUC|date=2002|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-0-7216-8607-3}}
* {{Citation|editor-last=Kahn|editor-first=Cynthia M.|title=The Merck Veterinary Manual|publisher=Whitehouse Station, N.J., Merck|date=2010|isbn=978-0-911910-93-3|title-link=The Merck Veterinary Manual}}
* {{citation|last=Thrusfield|first=Michael|title=Veterinary epidemiology|url=https://books.google.com/books?id=LZfevagYF4YC|date=2007|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-1-4051-5627-1}}
* {{citation|last1=Zajac|first1=A.|last2=Conboy|first2=Gary A.|author3=American Association of Veterinary Parasitologists|title=Veterinary clinical parasitology|url=https://books.google.com/books?id=FF6EqlL64RcC|date=2006|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-0-8138-1734-7}}
{{div col end}}

== Lidhje të jashtme ==
{{CommonsCat|Veterinary medicine}}
* {{wiktionary|veterinari}}
* {{citation|last1=Anthony|first1=David|author2=University of Pennsylvania. University Museum|title=Man and animals: living, working, and changing together : in celebration of the 100th anniversary, the School of Veterinary Medicine, University of Pennsylvania|url=https://books.google.com/books?id=yZZzqGoI0U0C|date=1984|publisher=UPenn Museum of Archaeology|isbn=978-0-934718-68-4}}
* {{citation|last=Catanzaro|first=Thomas E.|title=Building the Successful Veterinary Practice: Innovation and creativity|url=https://books.google.com/books?id=vRocAzFFFkAC|date=1998|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-0-8138-2984-5}}
*{{citation|last=Finger|first=Stanley|title=Origins of neuroscience: a history of explorations into brain function|url=https://books.google.com/books?id=_GMeW9E1IB4C|date=2001|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-514694-3}}
* {{citation|last=Rollin|first=Bernard E.|title=An introduction to veterinary medical ethics: theory and cases|url=https://books.google.com/books?id=_fETw54VmB4C|date=2006|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-0-8138-0399-9}}
* {{citation|last=Sherman|first=David M.|title=Tending animals in the global village: a guide to international veterinary medicine|url=https://books.google.com/books?id=ax_lLPG634AC|date=2002|publisher=John Wiley & Sons|isbn=978-0-683-18051-0}}
* {{citation|last1=Shilcock|first1=Maggie|last2=Stutchfield|first2=Georgina|title=Veterinary practice management: a practical guide|url=https://books.google.com/books?id=YAv-mSUcex8C|date=2003|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-0-7020-2696-6}}
* {{Citation|editor1-last=Smith|editor1-first=Gary|editor2-last=Kelly|editor2-first=Alan M.|title=Food Security in a Global Economy: Veterinary Medicine and Public Health|publisher=Phila.: University of Pennsylvania Press|pages=176|date=2008|isbn=978-0-8122-2044-5|url=https://books.google.com/books?id=aAh_mgEudl8C}}
* {{Citation|last=Swabe|first=Joanna|title=Animals, Disease, and Human Society: Human-animal Relations and the Rise of Veterinary Medicine|date=1999|publisher=Routledge|pages=243|isbn=978-0-415-18193-8|url=https://books.google.com/books?id=3Mjf4TWp1CcC}}
* {{Citation|last1=Swope|first1=Robert E.|last2=Rigby|first2=Julie|title=Opportunities in veterinary medicine careers|publisher=McGraw-Hill Professional|pages=151|date=2001|isbn=978-0-658-01055-2|url=https://books.google.com/books?id=sFtmTlxY5e4C&printsec=frontcover#PPP1,M1}}
* {{Citation|last=Swabe|first=Joanna|title= Veterinary Courses and CE.|pages= 244|isbn=978-0-415-18193-8|url=https://www.veritasdvm.com|year=1999}}
* {{citation|last1=Anthony|first1=David|author2=Zoetis|title=VeritasDVM|url=https://www.veritasdvm.com|date=2014|publisher=Dr. Donal Smith|isbn=978-0-934718-68-4}}
[[Kategoria:Veterinari]]
[[Kategoria:Veterinari]]

Versioni i datës 29 nëntor 2020 12:03

Një faqe dorëshkrimi veterinar nga shek. XIV
Një ekzaminim i syrit të macës nga një veterinar

Veterinaria është dega e mjekësisë që merret me parandalimin, kontrollin, diagnostikimin dhe trajtimin e sëmundjeve, çrregullimeve dhe dëmtimeve te kafshët. Së bashku me këtë, ajo ka një rëndësi të madhe për mbarështimin dhe rritjen e kafshëve, blegtorinë, zooteknikën, shumimin, hulumtimet përkatëse shkencore mbi ushqimin dhe zhvillimin e produkteve. Shtrirja e mjekësisë veterinare është e gjerë, duke mbuluar të gjitha llojet e kafshëve, të zbutura dhe të egra, me një gamë të gjerë kushtesh të cilat mund të prekin specie të ndryshme.

Përmbledhje

Mjekësia veterinare praktikohet gjerësisht, si me ashtu edhe pa mbikëqyrje profesionale. Kujdesi profesional drejtohet më së shpeshti nga një mjek veterinar (i njohur gjithashtu si një veteriner, mjek i kafshëve ose kirurg veterinar), por edhe nga punonjës paraveterinerë të tillë si infermierë ose teknikë veterinarë. Kjo veprimtari mund të përfshijë edhe profesionistë dhe specializantë të tjerë si p.sh. fizioterapeut apo stomatolog i kafshëve,nallban (mbathës kuajsh), etj..

Shkenca veterinare ndihmon edhe shëndetin e njeriut përmes monitorimit dhe kontrollit të sëmundjeve zoonotike (sëmundje infektive që transmetohet nga kafshët tek njerëzit), sigurisë ushqimore dhe indirekt përmes aplikimeve njerëzore nga kërkimet themelore mjekësore. Ato gjithashtu ndihmojnë në ruajtjen e furnizimit me ushqim përmes monitorimit dhe trajtimit të shëndetit të bagëtisë dhe shëndetit mendor duke mbajtur kafshët shtëpiake të shëndetshme dhe me jetë të gjatë. Shkencëtarët veterinarë shpesh bashkëpunojnë me epidemiologë dhe shkencëtarë të tjerë të shëndetit ose të natyrës, në varësi të llojit të punës. Shikuar nga aspekti etik, veterinerët zakonisht janë të detyruar të kujdesen për mirëqenien e kafshëve. Veterinerët diagnostikojnë, trajtojnë dhe ndihmojnë në mbajtjen e kafshëve të sigurta dhe të shëndetshme.

Shih edhe

Literatura

Lidhje të jashtme

Një kategori në Wikimedia Commons përmban dokumente multimediale për Veterinaria.