Superrrjedhshmëria
Superrrjedhshmëria ose Superfluiditeti është veti karakteristike e një lëngu me viskozitet zero i cili për pasojë rrjedh pa asnjë humbje të energjisë kinetike. Kur trazohet, një superfluid formon vorbulla që vazhdojnë të rrotullohen pafundësisht. Superfluiditeti ndodh në dy izotope të heliumit ( helium-3 dhe helium-4 ) kur ato lëngëzohen nga ftohja në temperatura kriogjenike . Është gjithashtu një veti e gjendjeve të tjera ekzotike të materies që teorizohen se ekzistojnë në astrofizikë, fizikën e energjisë së lartë dhe teoritë e gravitetit kuantik . [1] Teoria e superfluiditetit u zhvillua nga fizikanët teorikë sovjetikë Lev Landau dhe Isaak Khalatnikov .
Superfluiditeti shpesh bashkë-ndodh me kondensimin Boze-Ajnshtajn, por asnjë dukuri nuk lidhet drejtpërdrejt me tjetrën; jo të gjitha kondensatat Boze-Ajnshtajn mund të konsiderohen si superfluide, dhe jo të gjitha superfluidet janë kondensata Boze-Ajnshtajn.[ citim i nevojshëm ]
Superfluiditeti i heliumit të lëngshëm
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Superrrjedhshmëria u zbulua në heliumin-4 nga Pyotr Kapitsa [2] dhe në mënyrë të pavarur nga John F. Allen dhe Don Misener [3] në 1937. Onnes mbase vëzhgoi kalimin në fazën superrjedhëse më 2 gusht 1911, në të njëjtën ditë që ai vëzhgoi superpërcjellshmërinë në merkur. [4] Që atëherë është përshkruar përmes fenomenologjisë dhe teorive mikroskopike.
- ^ "The Nobel Prize in Physics 1996 – Advanced Information". www.nobelprize.org. Marrë më 2017-02-10.
{{cite web}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - ^ Kapitza, P. (1938). "Viscosity of Liquid Helium Below the λ-Point". Nature. 141 (3558): 74. Bibcode:1938Natur.141...74K. doi:10.1038/141074a0.
{{cite journal}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - ^ Allen, J. F.; Misener, A. D. (1938). "Flow of Liquid Helium II". Nature. 142 (3597): 643. Bibcode:1938Natur.142..643A. doi:10.1038/142643a0.
{{cite journal}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - ^ van Delft, Dirk; Kes, Peter (2010-09-01). "The discovery of superconductivity". Physics Today (në anglisht). 63 (9): 38–43. Bibcode:2010PhT....63i..38V. doi:10.1063/1.3490499. ISSN 0031-9228.