Tutini

Tutini
Tutini
Qytet
	Stema
Popullsia
• Gjithsej	11.053
{{{postal_code_type}}}	36320
Targat	TT
Faqja zyrtare	[]

Tutini (serbisht: Тутин/Tutin) është qytet që gjëndet në pjesën juglindre të Sanxhakut të Tregut (Pazarit) të Ri.

Etimologjia

Në lidhje me emrin e një nga vendbanimet më të vjetra,Tutin,ekzistojnë disa mendime-legjenda. Sipas një legjende thuhet se mbretëresha e fundit Ilire, Teuta, në kodrën pran vendbanimit të sotshëm ka pasur kështjellën e sajë, dhe se sipas sajë, vendbanimi e ka marrë emrin Tutin.^[1] Ndërsa një legjendë tjetër thotë se qyteti mori emrin e vet nga fjala sllave tutanj, që ka kuptimin e ushtimës, jehonës. Sipas kësaj legjende, e cila është shumë e vonshme, pra e shekullit XIX, kur Husein Gradaščević me ushtrinë e tij kishte kaluar këtej pari, rrugës për Kosovë, është dëgjuar ushtima e ushtrisë së tij.^[2]

Gjeografia

Tutini ghindet në 867 m lartësi mbidetare, në pjesën qendrore të Sanxhakut, respektivisht në rrafshnaltën e Peshterit. Komuna ka një sipërfaqe prej 741 km2, në të cilën ndodhen 99 vendbanime. Në trevën e Tutinit mbretëron klima e mesme kontinentale dhe klima malore. Relievi i komunës së Tutinit karakterizohet me malet për rreth siq janë: Hum (1502 m), Rrafshnalata e Peshterit (1492 m ), Jarut (1428 m ) , Ninaja (1462 m ) dhe Mokra gora (2154 m ).

Historia

Tutini përherë të parë përmendet në vitin 1396. Pas Sjenicës, Tutini është vendbanimi më i madh në Peshterr. Me vendbanimet për rreth si qender komunale i ka 35000 banorë, dominon popullsia boshnjake kryesisht me prejardhje shqiptare (me 94.3%) dhe serb (4.2%).

Demografia

Statistikat

Ndryshimi i popullsisë gjat shek XIX

Sipas regjistrimit të fundit komuna e Tutinit ka pasur 35 000 banorë në 101 lokalitete. Boshnjakët^[3] përbëjnë 84.9% e popullsisë.

viti	nr. I popullsisë	Grafiku
1948	600	[[]]
1953	870
1961	1536
1971	3458
1981	6233
1991	8840
2002	11053

Referime

^ Koha Ditore, e shtune 21 shkurt 2015, faqe 24, Prishtinë.
^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 28 shkurt 2015. Marrë më 1 nëntor 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
^ Andrea Pieroni, Maria Elena Giusti, & Cassandra L. Quave (2011). "Cross-cultural ethnobiology in the Western Balkans: medical ethnobotany and ethnozoology among Albanians and Serbs in the Pešter Plateau, Sandžak, South-Western Serbia." Human Ecology. 39.(3): 335. "The current population of the Albanian villages is partly “bosniakicised”, since in the last two generations a number of Albanian males began to intermarry with (Muslim) Bosniak women of Pešter. This is one of the reasons why locals in Ugao were declared to be “Bosniaks” in the last census of 2002, or, in Boroštica, to be simply “Muslims”, and in both cases abandoning the previous ethnic label of “Albanians”, which these villages used in the census conducted during “Yugoslavian” times. A number of our informants confirmed that the self-attribution “Albanian” was purposely abandoned in order to avoid problems following the Yugoslav Wars and associated violent incursions of Serbian para-military forces in the area. The oldest generation of the villagers however are still fluent in a dialect of Ghegh Albanian, which appears to have been neglected by European linguists thus far. Additionally, the presence of an Albanian minority in this area has never been brought to the attention of international stakeholders by either the former Yugoslav or the current Serbian authorities."

Lidhje e jashtme

Emërvendet (toponimet) tregues të denjë të autoktonisë shqiptare në Sanxhak

Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Serbisë është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë.

[1] Koha Ditore, e shtune 21 shkurt 2015, faqe 24, Prishtinë.

[2] "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 28 shkurt 2015. Marrë më 1 nëntor 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)

[3] Andrea Pieroni, Maria Elena Giusti, & Cassandra L. Quave (2011). "Cross-cultural ethnobiology in the Western Balkans: medical ethnobotany and ethnozoology among Albanians and Serbs in the Pešter Plateau, Sandžak, South-Western Serbia." Human Ecology. 39.(3): 335. "The current population of the Albanian villages is partly “bosniakicised”, since in the last two generations a number of Albanian males began to intermarry with (Muslim) Bosniak women of Pešter. This is one of the reasons why locals in Ugao were declared to be “Bosniaks” in the last census of 2002, or, in Boroštica, to be simply “Muslims”, and in both cases abandoning the previous ethnic label of “Albanians”, which these villages used in the census conducted during “Yugoslavian” times. A number of our informants confirmed that the self-attribution “Albanian” was purposely abandoned in order to avoid problems following the Yugoslav Wars and associated violent incursions of Serbian para-military forces in the area. The oldest generation of the villagers however are still fluent in a dialect of Ghegh Albanian, which appears to have been neglected by European linguists thus far. Additionally, the presence of an Albanian minority in this area has never been brought to the attention of international stakeholders by either the former Yugoslav or the current Serbian authorities."

[1]

[2]

[3]