Shihni burimin për Çekosllovakia

{{Infobox country
| conventional_long_name = Çekosllovakia
| common_name            = Çekosllovakia
| native_name            = ''Československo''{{efn|Në gjuhët e tjera të njohura të Çekosllovakisë::{{Bulleted list | [[Gjuha gjermane|Gjermanisht]]: ''Tschechoslowakei'' | [[Gjuha hungareze|Hungarisht]]: ''Csehszlovákia'' | [[Gjuha polake|Polonisht]]: ''Czechosłowacja'' | [[Rusyn]]: Чеськословеньско, ''Cheskoslovensko'' | [[Jidish]]: טשעכאסלאוואקיי, ''Tshekhaslavakey''}}}}
| image_flag             = Flag of the Czech Republic.svg
| flag_type              = [[Flamuri i Çekosllovakisë|Flamuri]]
| image_coat             = Herb Czechosłowacji (1990-1992).svg
| symbol_type            = [[Stema e Çekosllovakisë|Stema e mesme<br />(1918–1938 dhe 1945–1961)]]
| life_span              = 1918–1992<br />{{nowrap|{{nobold|1939–1945: [[Qeveria çekosllovake në mërgim|Qeveria në mërgim]]}}}}
| image_map              = Czechoslovakia location map.svg
| image_map_caption      = Çekosllovakia gjatë [[Periudha mes dy luftërave botërore|periudhës së ndërmjetme]] dhe [[Lufta e Ftoht|Luftës së Ftohtë]]
| national_motto         = {{nowrap|'[[Pravda vítězí]]{{\}}Pravda víťazí'<br />(Çekisht{{\}}Sllovakisht, 1918–1990)<br />'Veritas vincit' ([[Latin]], 1990–1992)<br />'E vërteta mbizotëron'}}
| anthem                 = '[[Kde domov můj]]' (Çekisht)<br>'[[Nad Tatrou sa blýska]]' (Sllovakisht)<br />{{center|[[Skeda:Czechoslovakia anthem.ogg]]}}
| capital                = [[Praga]]
| largest_city           = kryeqytet
| coordinates            = {{coord|50|05|N|14|25|E|region:CZ|display=it}}
| official_languages     = [[Gjuha çekosllovake|Çekosllovakisht]], pas vitit 1948 [[Gjuha çeke|Çekisht]]{{·}}[[Gjuha sllovake|Sllovakisht]]
| recognised_languages   = {{hlist|Gjermanisht|Hungarisht|Rusyn|Polonisht}}
| demonym                = Çekosllovak
| government_type        = {{nowrap|[[Republika e Parë Çekosllovake|Republika e Parë]]<br />(1918–38)<br />[[Republika e Dytë Çekosllovake|Republika e Dytë]]<br />(1938–39)<br />[[Republika e Tretë Çekosllovake|Republika e Tretë]]<br />(1945–48)<br />[[Republika Socialiste Çekosllovake|Republika Socialiste]]<br />(1948–89)<br />[[Republika Federative Çeke dhe Sllovake|Republika Federative]]<br />(1990–92)}}<hr>
{{Collapsible list
|title = Detaje
|bullets = yes
|[[Republika parlamentare]] [[Shteti unitar|unitare]] {{Clear}}(1918–1938, 1945–1948)
|[[Republika parlamentare]] autoritare [[Federata|federale]] ([[rump state]]){{Clear}}(1938–1939)
|[[Qeveria në mërgim]]{{Clear}}(1939–1945)
|[[Unitary state|Unitary]] [[Marxist-Leninist]] [[single-party]] [[socialist republic]]{{Clear}}(1948–1969)
|[[Federal republic|Federal]] [[Marxist-Leninist]] [[single-party]] [[socialist republic]]{{Clear}}(1969–1989)
|[[Federal republic|Federal]] [[parliamentary republic]]{{Clear}}(1989–1992)
}}
| title_leader           = [[Lista e presidentëve të Çekosllovakisë|Presidenti]]
| leader1                = [[Tomáš Masaryk|Tomáš G. Masaryk]]
| year_leader1           = 1918–1935
| leader2                = [[Edvard Beneš]]
| year_leader2           = {{nowrap|1935–1938{{·}}1945–1948}}
| leader3                = [[Emil Hácha]]
| year_leader3           = 1938–1939
| leader4                = [[Klement Gottwald]]
| year_leader4           = 1948–1953
| leader5                = [[Antonín Zápotocký]]
| year_leader5           = 1953–1957
| leader6                = [[Antonín Novotný]]
| year_leader6           = 1957–1968
| leader7                = [[Ludvík Svoboda]]
| year_leader7           = 1968–1975
| leader8                = [[Gustáv Husák]]
| year_leader8           = 1976–1989
| leader9                = [[Václav Havel]]
| year_leader9           = 1989–1992
| title_representative   = [[Partia Komuniste e Çekosllovakisë|Sekretari i Përgjithshëm KSČ / Sekretari i Parë]]
| representative1        = [[Klement Gottwald]]
| year_representative1   = 1948–1953
| representative2        = [[Antonín Novotný]]
| year_representative2   = 1953–1968
| representative3        = [[Alexander Dubček]]
| year_representative3   = 1968–1969
| representative4        = [[Gustáv Husák]]
| year_representative4   = 1969–1987
| representative5        = [[Miloš Jakeš]]
| year_representative5   = 1987–1989
| title_deputy           = [[Lista e kryeministrave të Çekosllovakisë|Kryeministri]]
| deputy1                = [[Karel Kramář]]
| year_deputy1           = 1918–1919 (i pari)
| deputy2                = [[Jan Stráský]]
| year_deputy2           = 1992 (i fundit)
| legislature            = Asambleja Kombëtare Revolucionare (1918–1920)<br />[[Asambleja Kombëtare (Çekosllovaki)|Asambleja Kombëtare]] (1920–1939)<br />[[Asambleja Kombëtare e Përkohshme (Çekosllovaki)|Asambleja Kombëtare e Përkohshme]] (1945–1946)<br />[[Asambleja Kombëtare Kushtetuese (Çekosllovaki)|Asambleja Kombëtare Kushtetuese]] (1946–1948)<br />[[Asambleja Kombëtare (Çekosllovakia Komuniste)|Asambleja Kombëtare]] (1948–1969)<br />[[Asambleja Federale (Çekosllovaki)|Asambleja Federale]] (1969–1992)
| era                    = 
| event_start            = [[Republika e Parë Çekosllovake|Shpallja]]
| date_start             = 28 tetor
| year_start             = 1918
| event1                 = [[Marrëveshja e Mynihut]]
| date_event1            = 30 shtator 1938
| event2                 = [[Pushtimi i Çekosllovakisë (1938-1945)|Shpërbërja]]
| date_event2            = 14 mars 1939
| event3                 = [[Republika e Tretë Çekosllovake|Rithemelimi]]
| date_event3            = 10 maj 1945
| event4                 = [[Grusht shteti në Çekosllovaki 1948|Grusht shteti]]
| date_event4            = 25 shkurt 1948
| event5                 = [[Warsaw Pact invasion of Czechoslovakia|Soviet occupation]]
| date_event5            = 21 gusht 1968
| event6                 = [[Revolucioni i Kadifes]]
| date_event6            = 17 – 28 nëntor 1989
| event_end              = [[Shpërbërja e Çekosllovakisë|Shpërbërja]]
| date_end               = 1 janar
| year_end               = 1993
| cctld                  = [[.cs]]
| calling_code           = [[+42]]
| HDI                    = 0.897
| HDI_ref                = <ref>{{Cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/221/hdr_1992_en_complete_nostats.pdf |title=Human Development Report 1992 |website=hdr.undp.org |language=en |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://hdr.undp.org/sites/default/files/reports/221/hdr_1992_en_complete_nostats.pdf |archive-date=2022-10-09 |url-status=live}}</ref>
| HDI_year               = 1990
| currency               = [[Koruna çekosllovake]]
| drives_on              = djathtë
| footnotes              = Kodi i thirrjes +42 u tërhoq në dimrin e vitit 1997. Gama e numrave u nda mes [[Republika Çeke|Republikës Çeke]] ([[+420]]) dhe [[Sllovakia|Republikës Sllovake]] ([[+421]]).
| footnotes2             = Kodi i tanishëm [[ISO 3166-3]] është "CSHH".
| p1                     = Austro-Hungaria
| today                  = {{Plainlist|
* [[Republika Çeke]]
* [[Sllovakia]]
* [[Ukraina]] ([[Zakarpattia Oblast]])
}}
}}
'''Çekosllovakia''' ([[Gjuha çeke|çekisht]] dhe [[Gjuha sllovake|sllovakisht]]: ''Československo'', ''Česko-Slovensko''){{efn|{{IPA-cs|ˈtʃɛskoslovɛnsko}}, {{IPA-sk|ˈtʂeskɔslɔʋenskɔ}}}} ishte një [[Shteti pa dalje në det|shtet pa dalje në det]] në [[Evropa Qendrore|Evropën Qendrore]], i krijuar në vitin 1918, kur shpalli pavarësinë nga [[Austro-Hungaria]]. Në vitin 1938, pas [[Marrëveshja e Mynihut|Marrëveshjes së Mynihut]], [[Sudetenland]] u bë pjesë e [[Gjermania Naziste|Gjermanisë Naziste]], ndërsa vendi humbi territore të tjera ndaj [[First Vienna Award|Hungarisë]] dhe [[Trans-Olza|Polonisë]] (territoret e Sllovakisë jugore me një popullsi kryesisht hungareze në Hungari dhe Zaolzie në Poloni). Midis 1939 dhe 1945, shteti pushoi së ekzistuari, pasi [[Republika Sllovake (1939-1945)|Sllovakia]] shpalli pavarësinë e saj dhe Rutenia Karpate u bë pjesë e [[Mbretëria e Hungarisë (1920-1946)|Hungarisë]], ndërsa [[Protektorati i Bohemisë dhe Moravisë]] gjermane u shpall në pjesën e mbetur të [[Tokat çeke|Tokave Çeke]]. Në vitin 1939, pas shpërthimit të [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]], ish-presidenti çekosllovak [[Edvard Beneš]] formoi një [[Qeveria çekosllovake në mërgim|qeveri në mërgim]] dhe kërkoi njohje nga [[Aleatët e Luftës së Dytë Botërore|aleatët]].

Pas Luftës së Dytë Botërore, Çekosllovakia u rivendos nën kufijtë e saj të para vitit 1938, me përjashtim të [[Rutenia Karpate|Rutenisë Karpate]], e cila u bë pjesë e [[Republika Socialiste Sovjetike e Ukrainës|RSS-së Ukrainase]] (një republikë e [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimit Sovjetik]]). [[Partia Komuniste e Çekosllovakisë|Partia Komuniste]] mori pushtetin me një grusht shteti në vitin 1948. Nga viti 1948 deri në 1989, Çekosllovakia ishte pjesë e [[Blloku Lindor|Bllokut Lindor]] me një [[Ekonomia e planifikuar|ekonomi të planifikuar]]. Statusi i saj ekonomik u zyrtarizua në anëtarësimin e [[Comecon]] nga viti 1949 dhe statusi i tij i mbrojtjes në [[Pakti i Varshavës|Paktin e Varshavës]] të vitit 1955. Një periudhë e liberalizimit politik në 1968, [[Pranvera e Pragës]], përfundoi kur Bashkimi Sovjetik, i ndihmuar nga vende të tjera të Paktit të Varshavës, [[Pushtimi i Çekosllovakisë nga Pakti i Varshavës|pushtoi Çekosllovakinë]]. Në vitin 1989, ndërsa qeveritë [[Marksizëm–Leninizmi|marksiste-leniniste]] dhe [[komunizmi]] po [[Revolucionet e vitit 1989|përfundonin në të gjithë Evropën Qendrore dhe Lindore]], Çekosllovakët rrëzuan në mënyrë paqësore qeverinë e tyre komuniste gjatë [[Revolucioni i Kadifes|Revolucionit të Kadifes]], i cili filloi më 17 nëntor 1989 dhe përfundoi 11 ditë më vonë më 28 nëntor, kur të gjithë udhëheqësit më të lartë komunistë dhe vetë Partia Komuniste dhanë dorëheqjen. Më 31 dhjetor 1992, Çekosllovakia [[Shpërbërja e Çekosllovakisë|u nda në mënyrë paqësore]] në dy [[Shteti i pavarur|shtetet sovrane]] të [[Republika Çeke|Republikës Çeke]] dhe [[Sllovakia|Sllovakisë]].

== Emrat ==
{{Shiko gjithashtu|Emri i Republikës Çeke}}
*1918–1938: '''[[Republika e Parë Çekosllovake|Republika Çekosllovake]]''' (shkurtuar ČSR), ose Çekosllovakia, para zyrtarizimit të emrit në vitin 1920, e njohur edhe si Çeko-Sllovakia ose shteti çeko-sllovak.<ref>{{cite web|url=http://www.pitt.edu/~votruba/qsonhist/spellczechoslovakia.html|title=Czecho-Slovakia or Czechoslovakia|access-date=29 mars 2009|last=Votruba|first=Martin|work=Slovak Studies Program|publisher=University of Pittsburgh|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20131015043127/http://www.pitt.edu/~votruba/qsonhist/spellczechoslovakia.html|archive-date=15 tetor 2013}}</ref>
*1938–1939: '''[[Republika e Dytë Çekosllovake|Republika Çeko-Sllovake]]''', ose Çeko-Sllovakia
*1945–1960: '''[[Republika e Tretë Çekosllovake|Republika Çekosllovake]]''' (ČSR), ose Çekosllovakia
*1960–1990: '''[[Republika Socialiste Çekosllovake]]''' (ČSSR), ose Çekosllovakia
*1990: '''Republika Federative Çekosllovake''' (ČSFR)
*1990–1992: '''[[Republika Federative Çeke dhe Sllovake]]''' (ČSFR), ose Çekosllovakia

== Historia ==
{{Kryesor|Historia e Çekosllovakisë}}

=== Origjina ===
{{Kryesor|Origjina e Çekosllovakisë}}
[[Skeda:Tomáš Garrigue Masaryk 1925.PNG|parapamje|[[Tomáš Garrigue Masaryk]], themeluesi dhe presidenti i parë]]
[[Skeda:28. říjen 1918.jpg|parapamje|Tubimi i [[Shpallja e pavarësisë së Çekosllovakisë|shpalljes së pavarësisë së Çekosllovakisë]] në [[Sheshi Wenceslas|Sheshin Wenceslas]], Pragë, 28 tetor 1918]]

Zona ishte pjesë e [[Austro-Hungaria|Perandorisë Austro-Hungareze]] derisa u shemb në fund të [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]]. Shteti i ri u themelua nga [[Tomáš Garrigue Masaryk]],<ref>{{cite AV media|year=1933|title=Czechs Celebrate Republic's Birth, 1933/11/06 (1933)|url=https://archive.org/details/1933-11-06_Czechs_Celebrate_Republics_Birth|publisher=[[Universal Newsreel]]|language=en|access-date=22 shkurt 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20140407122843/https://archive.org/details/1933-11-06_Czechs_Celebrate_Republics_Birth|archive-date=7 prill 2014}}</ref> i cili shërbeu si presidenti i tij i parë nga 14 nëntor 1918 deri më 14 dhjetor 1935. Ai u pasua nga aleati i tij i ngushtë [[Edvard Beneš]] (1884–1948).

Rrënjët e nacionalizmit çek datojnë në shekullin e 19-të, kur filologët dhe edukatorët, të ndikuar nga [[romanticizmi]], promovuan [[Gjuha çeke|gjuhën çeke]] dhe krenarinë për [[Çekët|popullin çek]]. Nacionalizmi u bë një lëvizje masive në gjysmën e dytë të shekullit të 19-të. Duke përfituar nga mundësitë e kufizuara për pjesëmarrje në jetën politike nën sundimin austriak, udhëheqësit çekë si historiani [[František Palacký]] (1798–1876) themeluan organizata të ndryshme patriotike, vetëndihmëse, të cilat u dhanë mundësinë shumë bashkatdhetarëve të tyre të merrnin pjesë në jetën e përbashkët para pavarësisë. Palacký mbështeti [[austro-sllavizmi]]n dhe punoi për një perandori federale austriake të riorganizuar, e cila do të mbronte popujt sllavishtfolës të Evropës Qendrore kundër kërcënimeve ruse dhe gjermane.

Një avokat i reformës demokratike dhe autonomisë çeke brenda Austro-Hungarisë, Masaryk u zgjodh dy herë në ''[[Reichsrat (Austri)|Reichsrat]]'' (Parlamenti austriak), nga 1891 deri në 1893 për [[Partia e Rinj Çeke|Partinë e Rinj Çeke]] dhe nga 1907 në 1914 për [[Partia Realiste Çeke|Partinë Realiste Çeke]], të cilën ai e kishte themeluar në 1889 me [[Karel Kramář]] dhe [[Josef Kaizl]].

Gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], një numër çekësh dhe sllovakësh, [[Legjionet Çekosllovake]], luftuan me [[Aleatët e Luftës së Parë Botërore|aleatët]] në Francë dhe Itali, ndërsa një numër i madh dezertuan në Rusi në këmbim të mbështetjes së saj për pavarësinë e Çekosllovakisë nga Perandoria Austriake.<ref>PRECLÍK, Vratislav. Masaryk a legie (Masaryk and legions), váz. kniha, 219 str., vydalo nakladatelství Paris Karviná, Žižkova 2379 (734 01 Karviná) ve spolupráci s Masarykovým demokratickým hnutím (Masaryk Democratic Movement, Prague), 2019, {{ISBN|978-80-87173-47-3}}, pp. 8 – 52, 57 – 120, 124 – 128, 140 – 148, 184 – 190</ref> Me shpërthimin e Luftës së Parë Botërore, Masaryk filloi të punonte për pavarësinë çeke në një bashkim me Sllovakinë. Me Edvard Beneš dhe [[Milan Rastislav Štefánik]], Masaryk vizitoi disa vende perëndimore dhe fitoi mbështetjen e publicistëve me ndikim.<ref>Z. A. B. Zeman, ''The Masaryks: The Making of Czechoslovakia'' (1976)</ref> [[Këshilli Kombëtar Çekosllovak]] ishte organizata kryesore që avancoi pretendimet për një shtet çekosllovak.<ref>{{Cite journal|last=Fenwick|first=Charles G.|date=1918|title=Recognition of the Czechoslovak Nation|url=https://www.jstor.org/stable/1945847|journal=The American Political Science Review|volume=12|issue=4|language=en|pages=715–718|doi=10.2307/1945847|jstor=1945847|s2cid=146969818 |issn=0003-0554}}</ref>

=== Republika e Parë e Çekosllovakisë ===
{{Kryesor|Republika e Parë e Çekosllovakisë}}

==== Themelimi ====
[[Mbretëria Bohemiane]] pushoi së ekzistuari në vitin 1918 kur u përfshi në Çekosllovaki. Çekosllovakia u themelua në tetor 1918, si një nga shtetet pasardhëse të Perandorisë Austro-Hungareze në fund të Luftës së Parë Botërore dhe si pjesë e [[Traktati i Saint-Germain-en-Laye (1919)|Traktatit të Saint-Germain-en-Laye]]. Ai përbëhej nga territoret e sotme të [[Bohemia|Bohemisë]], [[Moravia|Moravisë]], pjesë të [[Silesia|Silesisë]] që përbëjnë [[Republika Çeke|Republikën e Çeke]] të sotme, [[Sllovakia|Sllovakinë]] dhe një rajon të [[Ukraina|Ukrainës]] së sotme të quajtur [[Rutenia Karpate]]. Territori i saj përfshinte disa nga rajonet më të industrializuara të ish-Austro-Hungarisë.

=== Periudha mes dy luftërave ===
Gjatë periudhës ndërmjet dy luftërave botërore, Çekosllovakia ishte një shtet demokratik. Popullsia ishte përgjithësisht e ditur dhe përmbante më pak grupe të tjetërsuar. Ndikimi i këtyre kushteve u shtua nga vlerat politike të udhëheqësve të Çekosllovakisë dhe politikat që ata morrën. Nën Tomas Masaryk, politikanët çekë dhe sllovakë promovuan kushte progresive sociale dhe ekonomike që shërbyen për të zbutur pakënaqësinë.

Ministri i Jashtëm Beneš u bë arkitekti kryesor i aleancës çekosllovako-rumune-jugosllave ("[[Antanta e Vogël]]", 1921-38) drejtuar kundër përpjekjeve hungareze për të rimarrë zonat e humbura. Beneš punoi ngushtë me Francën. Shumë më i rrezikshëm ishte elementi gjerman, i cili pas vitit 1933 u bë aleat me nazistët në Gjermani.

Marrëdhëniet çeko-sllovake u bënë një çështje qendrore në politikën çekosllovake gjatë viteve 1930.<ref>{{cite book |last1=Teich |first1=Mikuláš |last2=Kováč |first2=Dušan |last3=Brown |first3=Martin |title=Slovakia in History |date=2011 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |language=en |isbn=978-0-521-80253-6 |page=159 }}</ref> Ndjenja në rritje e inferioritetit midis sllovakëve,<ref>{{Cite web|url=https://www.history.com/this-day-in-history/nazis-take-czechoslovakia|title=Nazis take Czechoslovakia|website=HISTORY|language=en|access-date=12 shkurt 2020}}</ref> që ishin armiqësorë ndaj çekëve më të shumtë, e dobësoi vendin në fund të viteve 1930. Sllovakia u bë autonome në vjeshtën e vitit 1938, dhe nga mesi i vitit 1939, Sllovakia ishte bërë e pavarur, me [[Republika Sllovake (1939-1945)|Republikën e Parë Sllovake]] të krijuar si një [[shtet satelit]] i Gjermanisë Naziste dhe [[Partia Popullore Sllovake|Partisë Popullore Sllovake]] të ekstremit të djathtë në pushtet.<ref>{{cite book |last1=Teich |first1=Mikuláš |last2=Kováč |first2=Dušan |last3=Brown |first3=Martin |title=Slovakia in History |date=2011 |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge |language=en |isbn=978-0-521-80253-6 |pages=175–177 }}</ref>

Pas vitit 1933, Çekosllovakia mbeti e vetmja demokraci në Evropën Qendrore dhe Lindore.<ref>{{Cite book|title=Handbook on Policing in Central and Eastern Europe |editor1=Gorazd Mesko |editor2=Charles B. Fields |editor3=Branko Lobnikar |editor4=Andrej Sotlar |language=en}}</ref>

== Politika ==
{{Shiko gjithashtu|Sistemi shtetëror i Çekosllovakisë Komuniste}}
Pas Luftës së Dytë Botërore, një monopol politik u mbajt nga [[Partia Komuniste e Çekosllovakisë]] (KSČ). Kreu i KSČ ishte ''[[de facto]]'' personi më i fuqishëm në vend gjatë kësaj periudhe. [[Gustáv Husák]] u zgjodh sekretar i parë i KSČ-së në vitin 1969 (u ndryshua në sekretar të përgjithshëm në vitin 1971) dhe president i Çekosllovakisë në vitin 1975. Parti dhe organizata të tjera ekzistonin, por funksiononin në role vartëse të KSČ. Nën ombrellën e [[Fronti Kombëtar (Çekosllovaki)|Frontit Kombëtar]] u grupuan të gjitha partitë politike, si dhe organizata të shumta masive. Aktivistët e të drejtave të njeriut dhe aktivistët fetarë u shtypën ashpër.

[[Skeda:Národní muzeum - FS.JPG|parapamje|upright|[[Asambleja Federale (Çekosllovaki)|Asambleja Federale]] në Prague]]

=== Zhvillimi kushtetues ===
Çekosllovakia kishte kushtetutat e mëposhtme gjatë historisë së saj (1918-1992):

* Kushtetuta e përkohshme e 14 nëntorit 1918 (demokratike): shih [[Historia e Çekosllovakisë (1918–1938)]]
* [[Kushtetuta e Çekosllovakisë e vitit 1920|Kushtetuta e vitit 1920]] (Dokumenti Kushtetues i Republikës Çekosllovake), demokratike, në fuqi deri më 1948, disa amendamente
* [[Kushtetuta e 9 majit|Kushtetuta komuniste e nëntë majit]] 1948
* Kushtetuta komuniste e vitit [[Kushtetuta e Çekosllovakisë 1960|1960]] e Republikës Socialiste të Çekosllovakisë me ndryshime të mëdha në 1968 ([[Akti kushtetues për Federatën Çekosllovake|Ligji Kushtetues i Federatës]]), 1971, 1975, 1978 dhe 1989 (në të cilën pikë roli drejtues i Partisë Komuniste u hoq). Ai u ndryshua disa herë të tjera gjatë viteve 1990-1992 (për shembull, 1990, ndryshimi i emrit në Çeko-Sllovaki, 1991 inkorporimi i kartës së të drejtave të njeriut)

=== Krerët e shtetit ===
* [[Lista e presidentëve të Çekosllovakisë]]
* [[Lista e kryeministrave të Çekosllovakisë]]

=== Ndarjet administrative ===
{{Kryesor|Ndarjet administrative të Çekosllovakisë}}

== Demografia ==
{{Kryesor|Demografia e Çekosllovakisë}}

== Ekonomia ==
{{Kryesor|Ekonomia e Çekosllovakisë}}
Para Luftës së Dytë Botërore, ekonomia ishte pothuajse e katërta në të gjitha vendet industriale në Evropë. Shteti bazohej në ekonomi të fortë, në prodhimin e makinave (([[Škoda Auto|Škoda]], [[Tatra (company)|Tatra]])), tramvajeve, avionëve ([Aero Vodochody|Aero]], [[Avia]]), anijeve, motorëve të anijeve ([Škoda Works|Škoda]]), topave, këpucëve ([[Bata Shoes|Baťa]]), turbinave, armëve ([Zbrojovka Brno]]). Ishte punishte industriale për perandorinë austro-hungareze. Tokat sllovake mbështeteshin më shumë në bujqësi sesa tokat çeke.

Pas Luftës së Dytë Botërore, ekonomia ishte e planifikuar në mënyrë qendrore, me lidhje komanduese të kontrolluara nga partia komuniste, ngjashëm me [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimin Sovjetik]]. Industria e madhe metalurgjike ishte e varur nga importet e hekurit dhe xeheve me ngjyra.

== Arsimi ==
{{Kryesor|Arsimi në Çekosllovaki}}
Arsimi ishte falas në të gjitha nivelet<ref>{{cite book |last1=Murphy |first1=Thomas K. |title=Czechoslovakia: Behind the Curtain Life, Work and Culture in the Communist Era |date=2018 |publisher=McFarland |language=en |page=27}}</ref> dhe i detyrueshëm nga mosha 6 deri në 15 vjeç. Shumica dërrmuese e popullsisë ishin [[Shkrim-leximi|të shkolluar]]. Kishte një sistem shumë të zhvilluar të formimit të praktikës dhe [[Shkolla profesionale|shkollat profesionale]] plotësonin [[Shkolla e mesme|shkollat e mesme]] të përgjithshme dhe institucionet e [[Arsimi i lartë|arsimit të lartë]].

== Feja ==
{{Kryesor|Feja në Çekosllovaki}}
Në vitin 1991, 46% e popullsisë ishin [[Kisha Katolike Romake|katolikë romakë]], 5.3% ishin [[Luteranizmi|luteranë ungjillorë]], 30% ishin [[Ateizmi|ateistë]] dhe fetë e tjera përbënin 17% të vendit, por kishte dallime të mëdha në praktikat fetare midis dy republikave përbërëse.

== Sporti ==
[[Kombëtarja çekosllovake e futbollit]] ishte një performues i qëndrueshëm në skenën ndërkombëtare, me tetë paraqitje në finalet e [[Kampionati Botëror i Futbollit|FIFA Kupës së Botës]], duke përfunduar në vendin e dytë në vitet 1934 dhe 1962. Skuadra gjithashtu fitoi [[UEFA Kampionati Evropian i Futbollit|Kampionatin Evropian të Futbollit]] në 1976, doli i treti në 1980, dhe fitoi [[Futbolli në Lojërat Olimpike Verore|medaljen e artë olimpike]] në [[Futbolli në Lojërat Olimpike Verore 1980|1980]].

== Shënime ==
{{notelist}}

== Referime ==
{{reflist}}

[[Kategoria:Çekosllovaki| ]]
[[Kategoria:Blloku Lindor]]
[[Kategoria:Republika të shuara]]
[[Kategoria:Shtete të shuara në Evropë]]
[[Kategoria:Shtete dhe territore të krijuara në 1918]]
[[Kategoria:Shtete dhe territore të shpërbëra në 1939]]
[[Kategoria:Shtete dhe territore të krijuara në 1945]]
[[Kategoria:Shtete dhe territore të shpërbëra në 1992]]