Çakmaku
Çakmaku është një mjet i vogël xhepi për të ndezur cigaren, fishekzjarre, sobë ose qirinj, i cili përbëhet nga një kuti metali, që mbushet me benzin a me ndonjë lëndë tjetër, nga një fitil dhe një gur për ta shkrepur. Përndryshe, një çakmak mund të mundësohet nga energjia elektrike, duke përdorur një hark elektrik ose një element ngrohje për të ndezur objektivin.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Çakmakët e parë u shndërruan në pushkë me strall që përdorin barut. Një nga ndezësit e parë u shpik nga kimisti gjerman Johann Wolfgang Döbereiner në vitin 1823 dhe shpesh quhej llambë e Döbereiner.[1] Ky çakmak punoi duke kaluar gaz të hidrogjenit të ndezshëm, të prodhuar brenda çakmakut nga një reaksion kimik, mbi një katalizator metalik platini i cili nga ana e tij bëri që ajo të ndizte dhe të lëshonte një sasi të madhe nxehtësie dhe dritë.[1]
Patentimi i ferroceriumit (shpesh i keqidentifikuar si stralli) nga Carl Auer von Welsbach në vitin 1903 ka bërë të mundur çakmaket moderne. Kur gërvishtet prodhon një shkëndijë të madhe e cila është përgjegjëse për ndezjen e karburantit të shumë çakmakeve, dhe është mjaft e lirë për t’u përdorur në sendet e disponueshme.
Duke përdorur strallin e Carl Auer von Welsbach, kompani si Ronson ishin në gjendje të zhvillonin çakmakë praktikë dhe të lehtë për t’u përdorur. Në vitin 1910, Ronson lëshoi Pist-O-Liter-in e parë, dhe më 1913, kompania zhvilloi çakmakun e saj të parë, të quajtur "Wonderlite", i cili ishte një stil i përhershëm shkrepësëve të lehta.[2]
Çakmaku dhe ndërmarrja Zippo u shpikën dhe u themeluan nga George Grant Blaisdell në vitin 1932. Zippo u vu në dukje për besueshmërinë e tij, "Garancia e kohës së jetës" dhe marketingut si "Wind-Proof".[3] Shumica e hershme Zippos përdorën vajguri si një burim karburanti.
Në vitet 1950, pati një kalim në karburantin e zgjedhjes nga vajguri në butan,[4] pasi butani lejon një flakë të kontrollueshme dhe ka më pak erë.[5] Kjo gjithashtu çoi në përdorimin e shkëndijës piezoelektrike, e cila zëvendësoi nevojën për një rrotë rrufe në disa çakmakë dhe u përdor në shumë çakmakë Ronson.
Në kohët moderne, shumica e çakmakëve të botës prodhohen në Francë, Shtetet e Bashkuara, Kinë dhe Tajlandë.[6]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Roald Hoffmann. "Roald Hoffmann, "Döbereiner's Feuerzeug", American Scientist, 86, no. 4 (August 1998)". American scientist.org. doi:10.1511/1998.4.326. Arkivuar nga origjinali më 7 nëntor 2016. Marrë më 2010-05-21.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid<ref>tag; name "Hoffman" defined multiple times with different content - ^ "Dutch Ronson Collector's Club, "History of the Ronson Lighter"". Finepipes.com. Arkivuar nga origjinali më 26 korrik 2010. Marrë më 28 shkurt 2020.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "The Early History of Zippo: The Birth of the Zippo Lighter". Lightermall.com. Arkivuar nga origjinali më 17 shtator 2017. Marrë më 2010-05-21.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "How were lighters created?". 2 mars 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Jason Virga (2006). "The Laureate Lighter – A chronological history of the amazing invention". Bugstores.com. Arkivuar nga origjinali më 12 dhjetor 2017. Marrë më 2015-09-25.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ United States International Trade Commission, "Disposable Lighters from the People's Republic of China and Thailand", Bug Stores Lighters. Google Books.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)