Çorape

Një çorape e punuar me dorë

Një çorape është një pjesë e veshjes e veshur në këmbë dhe shpesh mbulon kyçin ose një pjesë të puplës së këmbës. Disa lloje këpucësh ose çizmesh zakonisht vishen mbi çorape. Në kohët e lashta, çorapët bëheshin nga lëkura ose qimet e matosura të kafshëve. Në fund të shekullit të 16-të, çorapet e thurura me makinë u prodhuan për herë të parë. Deri në vitet 1800, prodhoheshin çorape të bëra nga njeriu dhe të thurura me makinë, por teknika e fundit u bë më e zakonshme në shekullin e 19-të.

Një nga rolet e çorapeve është thithja e djersës. Ndihmon për të thithur këtë djersë dhe për ta tërhequr atë në zonat ku ajri mund të avullojë djersën. Në mjedise të ftohta, çorapet e bëra nga pambuku ose leshi ndihmojnë në ngrohjen e këmbëve të ftohta, gjë që nga ana tjetër ndihmon në uljen e rrezikut të ngrirjes. Çorapet e holla vishen më shpesh në muajt e verës për t'i mbajtur këmbët të freskëta. Çorapet me ngjyrë të çelur zakonisht vishen me këpucë sportive dhe çorape me ngjyrë të errët me këpucë fustani (shpesh me çorapë të zeza ose blu të kaltër). Përveç kësaj, çorapet me ngjyrë të errët thithin nxehtësinë, e cila nga ana tjetër ndihmon në mbajtjen e këmbës të ngrohtë, ndërsa çorapet me ngjyra të lehta reflektojnë nxehtësinë, e cila nga ana tjetër ndihmon këmbët të qëndrojnë të ftohta.

Historia

Çorapet kanë evoluar gjatë shekujve nga modelet më të hershme, të cilat bëheshin nga lëkurat e kafshëve të mbledhura dhe të lidhura rreth kyçeve të këmbës. Për shkak se prodhimi i çorapeve kërkonte relativisht kohë në kohët para-industriale, ato përdoreshin prej kohësh vetëm nga të pasurit. Të varfërit mbanin mbështjellës këmbësh, lecka të thjeshta të mbështjella rreth këmbëve. Këto mbetën në përdorim në ushtritë e Evropës Lindore deri në fund të shekullit të 20-të.

Sipas poetit grek Hesiodi, në shekullin e 8-të para erës sonë, grekët e lashtë mbanin çorape të quajtura "piloi", të cilat bëheshin nga qime kafshësh të matosura. Romakët gjithashtu i mbështillnin këmbët me lëkurë ose pëlhura të endura. Rreth shekullit të 2-të p.e.r., romakët filluan të qepnin pëlhurat së bashku duke bërë çorape të përshtatura të quajtura "udones". Në shekullin e 5-të të erës sonë, çorapët e quajtur "putte" ishin veshur nga njerëzit e shenjtë në Evropë për të simbolizuar pastërtinë.

Gjatë mesjetës, gjatësia e pantallonave u zgjerua dhe çorapja u bë një leckë e ngushtë me ngjyra të ndezura që mbulonte pjesën e poshtme të këmbës. Meqenëse çorapet nuk kishin një brez elastik, sipër çorapeve u vendosën llaskë për të parandaluar rënien e tyre. Kur pantallonat u bënë më të shkurtra, çorapet filluan të bëhen më të gjata (dhe më të shtrenjta). Në vitin 1000 të erës sonë, çorapët u bënë simbol i pasurisë midis fisnikërisë.

Shpikja e një makinerie thurjeje në vitin 1589 nënkuptonte që çorapet mund të thurjeshin gjashtë herë më shpejt se me dorë. Sidoqoftë, makinat e thurjes dhe thurjet me dorë punuan krah për krah deri në vitin 1800.

Revolucioni tjetër në prodhimin e çorapeve ishte futja e najllonit në vitin 1938. Deri atëherë çorapet bëheshin zakonisht nga mëndafshi, pambuku dhe leshi. Najlloni ishte fillimi i përzierjes së dy ose më shumë fijeve në prodhimin e çorapeve, një proces që vazhdon edhe sot.

Fabrikimi

Çorapet mund të krijohen nga një shumëllojshmëri materialesh, të tilla si pambuku, leshi, najlloni, akriliku, poliesteri, olefinat (si p.sh. polipropileni). Për të marrë një nivel më të lartë butësie materiale të tjera që mund të përdoren gjatë procesit mund të jenë mëndafshi, bambu, liri, lesh kashmiri ose mohair. Shumëllojshmëria e ngjyrave të zgjedhjeve të çorapeve mund të jetë çdo ngjyrë që dizajnerët synojnë të bëjnë çorapin pas krijimit të saj. 'Ngjyrosja' e çorapeve mund të vijë në një gamë të gjerë ngjyrash. Ndonjëherë arti vihet edhe në çorape për të rritur pamjen e tyre. Çorapet me ngjyra mund të jenë një pjesë kyçe e uniformave për sport, duke lejuar që ekipet e lojtarëve të dallohen kur vetëm këmbët e tyre duken qartë.

Fort Payne, Alabama konsiderohet si "kryeqyteti i çorapeve në botë" për shkak se gati gjysma e çorapeve të prodhuara në fillim të shekullit të 21-të u bënë këtu. Industria e çorapeve në Fort Payne punësoi rreth 7000 punëtorë në kulmin e saj rreth vitit 2000. Fort Payne, ndërsa ende një nga prodhuesit më të mëdhenj të çorapeve prodhon vetëm një të katërtën e çorapeve, pasi e ka humbur atë titull ndaj Datang.

Distrikti Datang i nivelit të vendbanimit në qytetin Zhuji në provincën Zhejiang, Republika Popullore e Kinës, është bërë i njohur si Qyteti i Çorapeve. Qyteti aktualisht prodhon 8 miliardë palë çorape çdo vit, një e treta e prodhimit botëror të çorapeve, duke krijuar në mënyrë efektive dy palë çorape për çdo person në planet në vitin 2011.

Madhësitë

Çorape të bardha deri në gjunjë, shpesh të veshura si pjesë e uniformës së shkollës ose për modë

Shiko gjithashtu: Çorapet tradicionale dhe Madhësia e këpucëve

Edhe pse në përgjithësi i përmbahet modelit të ndarjes në madhësi të vogla-mesatare-të mëdha, etj., çfarë gamë të madhësive të këpucëve korrespondojnë ato madhësi të çorapeve që mbartin në tregje të ndryshme. Disa standarde të madhësisë janë të koordinuara nga organet e përcaktimit të standardeve, por të tjerat kanë dalë nga zakonet. Gjatësia e çorapeve varion, nga niveli i këmbës deri te kofshët.

Sportive

Shumica e sporteve kërkojnë një lloj çorape, zakonisht një çorap me gjatësi deri në gju ose në mes të puplës për të mbrojtur këmbët nga kruarja gjatë pjesëmarrjes në aktivitete sportive. Në basketboll vishen çorape me tub, dhe në lakros kërkohen çorape në mes të puplës. Në futboll përdoren çorape për gju. Ato janë kryesisht për të ndaluar djegiet e barit.