Akademia Malazeze e Shkencave dhe e Arteve

Akademia Malazeze e Shkencave dhe e Arteve
Crnogorska Akademija Nauka i Umjetnosti
Shkurtesa	CANU
Formuar më	1973
Lloji	Akademi kombëtare
Selia	Podgorica, Mali i Zi
Anëtarësia	31 anëtar
Kryetar	Dragan Vukčević
Përkatësitë	International Council for Science (ICSU)
Faqja në internet	canu.org.me

Akademia Malazeze e Shkencave dhe e Arteve (Malazezisht: Црногорска академија и наука умјетности; Crnogorska akademija nauka i umjetnosti ose CANU) është institucioni më i rëndësishëm shkencor në Mali të Zi.

Historiku

Ajo u themelua në vitin 1973 si Shoqata Malazeze për Shkenca dhe Arte (Crnogorsko društvo za nauku i umjetnost) ndërsa emrin e saj aktual e mori në vitin 1976. Ajo tani ka 40 anëtarë (akademikë) në tri departamente: shkencat natyrore, shkencat humane dhe art.

CANU shpesh është konsideruar dhe përshkruar si një institucion pro-serb në Mal të Zi, pasi akademia parashtronte tezën e prejardhjes etnike serbe të kombit Malazezë. Në kundërshtim me këtë, një grup intelektualësh formuan Akademinë Duklane të Shkencave dhe të Arteve (Dukljanska akademija nauke i umjetnosti - DANU) në vitin 1997, e regjistruar si një organizatë jo-qeveritare, në një përpjekje për t'iu kundërvënë akademisë zyrtare proserbe.

Mes reformës kushtetuese të vitit 2007 CANU kishte rezistuar standardizimin e Gjuhës malazeze duke mbështetur interpretimin sipas të cilit Gjuha malazeze është një dialekt i gjuhës serbe.^[1] Disa prej anëtarëve të shquar të Akademisë kanë marrë pjesë aktive në fushatën kundër pavarësisë së Malit të Zi në referendumin për pavarësi të organizuar në vitin 2006. Kryetari i Akademisë Momir Đurović në vitin 2007 ka kontaktuar me anëtarët e opozitës politike proserbe, dhe kishte vizituar selinë e Partisë Popullore Serbe dhe liderin e saj Andrija Mandić gjatë negociatave për gjuhë-emërtimin në kushtetutën e re. Akademia po ashtu ka kritikuar Malin e Zi për vendimin e qeverisë për të njohur Kosovën pas shpalljes së pavarësisë së saj në vitin 2008.

Megjithatë, në vitin 2015 të dy akademitë (DANU dhe CANU), u bashkuan në një organizim të vetëm zyrtar, shkencor e institucional në Mal të Zi.^[2]

Në maj të vitit 2016, mjetet e informimit publik dhe portalet e ndryshme informative njoftuan se Akademia Malazeze e Shkencave dhe e Arteve, këtë vit, ka publikuar “Fjalorin e gjuhës popullore e letrare malazeze, 1" ku mes tjerash theksohet se gjoja shqiptarët qenkan ata që kanë bërë asimilimin e popujve sllavë, gjë e cila shkaktoi reagim të ashpër të personaliteteve të shquara shqiptare, në Mal të Zi, Shqipëri, Kosovë, Maqedoni e gjetiu.^[3]^[4]^[5] Më vonë, përfaqësues të autoriteteve malazeze njoftuan se Akademia është e gatshme për rishikimin dhe korrigjimin e lëshimeve eventuale në Fjalor ... por kurrsesi nuk do ta tërheqin ate.^[6]

Anëtarësia e saj përfshinë:

Piktorët Vojo Stanić, Milos Vusković dhe Aleksandar Prijić,
Fituesit e Medaljes Oscar, animatori Dushan Vukotić,
Shkrimtarët Mihailo Lalić, Radovan Zogoviq dhe Qamil Sijariq,
Historianin e artit Pavle Mijović
Fizikani Dragiša Ivanović.

Lista e presidentëve të Akademisë Malazeze të Arteve dhe të Shkencës:

Historiani Branko Pavićević ( lindur në vitin 1922) (1973-1981),
Ekonomisti Branislav Šoškić ( lindur në vitin 1922) (1981-1985),
Ekonomisti Mirčeta Ðurović ( lindur më 1924) (1985-1989),
Kirurgu Dragutin Vukotić ( lindur më 1924) (1989-2001),
Inxhinieri Momir Ðurović ( lindur më 1941) (2002-2016)
Juristi Dragan Vukčević ( lindur më 1958) (2016-vazhdon)

Anëtarët

Departamenti i Shkencave të Natyrës

Anëtarët e rregullt

Ranislav Bulatović
Momir Đurović
Milojica Jaćimović
Gordan Karaman
Vlado Lubarda
Milorad Mijušković
Ljubiša Stanković (Nënkryetar)
Milinko Šaranović
Vučina Šćekić
Perko Vukotić
Dragan Vukotić
Petar Vukoslavčević
Sllobodan Backović
Svetomir Ivanović

Anëtarët e jashtëzakonshëm

Predrag Miranović
Goran Nikolić
Igor Đurović
Svjetlana Terzić

Anëtarët korrespondent

Ljubomir Berberović
Milan Dragović
George Duka
Boris Gusev
Farudin Hodža
Dushan Kosović
Veselin Perić
Ljubiša Rakiqin
Viktor Antonovič Sadovničij
Ivo Šlaus
Felix Unger

Departamenti i Shkencave Sociale

Anëtarët e rregullt

Miomir Dašić
Zoran Lakić
Dragutin Leković
Branko Pavićević
Vlado Strugar
Branislav Šoškić
Petar Vllahoviq
Dragan K. Vukčević (President)
Momčilo Zečević
Milica Kostić
Dragan Rrethinën (Sekretari i Përgjithshëm)
Đorđe Borozan (Nënkryetar)

Anëtarët e jashtëzakonshëm

Zoran Rašović
Veselin Vukotić

Anëtarët korrespondent

Ljubiša Adamovič
Andrej Mitroviq
Anatolij Pantelejevič Derevjenko
Pjetri Drent
Milorad Ekmečić
Džangir Abasović Kerimov
Evangelos Mucopulos
Evgenij Ljvovič Nemirovski
Sllobodan Perović
Radovan Vukadinović
Jaime Gil Aluja

Departamenti i Arteve

Anëtarët e rregullt

Zharko Đurović
Dragan Karadžić
Anka Burić
Branislav Ostojić
Olga Perović
Vojislav Stanić
Rajko Vujičić
Čedo Vuković

Anëtarët e jashtëzakonshëm

Nenad Vuković
Pavle Pejović
Niko Martinović
Zharko Mirković
Zuvdija Hodžić

Anëtarët korrespondent

Marko Mušić
Cvetan Grozdanov
Radomir Ivanović
Petar Omčikus
Asim Peco
Milivoj Solar

Shih edhe

Referime

^ "Kopje e arkivuar" (në serbisht). Arkivuar nga origjinali më 7 tetor 2011. Marrë më 12 gusht 2016.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
^ http://www.novosti.rs/vesti/planeta.300.html:541349-Ode-DANU-u-CANU
^ Fjalori malazez provokim për shqiptarët^{[lidhje e vdekur]}^{[lidhje e vdekur]} Vizituar më 12.8.2016.
^ Akademia Malazeze e Shkencave dhe e Arteve fyen shqiptarët Vizituar më 12.8.2016.
^ Akademia e Malit të Zi ta tërheq Fjalorin e turpshëm Arkivuar 26 maj 2016 tek Wayback Machine Vizituar më 12.8.2016.
^ Becanovic: I would rather set myself on fire than withdraw the dictionary Arkivuar 3 korrik 2016 tek Wayback Machine Vizituar më 12.8.2016.

Lidhje të jashtme

Faqja zyrtare e internetit

[1] "Kopje e arkivuar" (në serbisht). Arkivuar nga origjinali më 7 tetor 2011. Marrë më 12 gusht 2016.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)

[2] ttp://www.novosti.rs/vesti/planeta.300.html:541349-Ode-DANU-u-CANU

[3] Fjalori malazez provokim për shqiptarët^{[lidhje e vdekur]}^{[lidhje e vdekur]} Vizituar më 12.8.2016.

[4] Akademia Malazeze e Shkencave dhe e Arteve fyen shqiptarët Vizituar më 12.8.2016.

[5] Akademia e Malit të Zi ta tërheq Fjalorin e turpshëm Arkivuar 26 maj 2016 tek Wayback Machine Vizituar më 12.8.2016.

[6] Becanovic: I would rather set myself on fire than withdraw the dictionary Arkivuar 3 korrik 2016 tek Wayback Machine Vizituar më 12.8.2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]