Aromaterapia
Aromaterapia bazohet në përdorimin e materialeve aromatike, duke përfshirë vajra esencialë dhe komponime të tjera aromatike, me pretendime për përmirësimin e mirëqenies psikologjike. [1] Ofrohet si një terapi plotësuese ose si një formë e mjekësisë alternative . [2] [3] Parfumet e përdorura në aromaterapi nuk miratohen si barna me recetë në Shtetet e Bashkuara. [4]
Njerëzit mund të përdorin përzierje të vajrave esencialë si aplikim topikal, masazh, inhalim ose zhytje në ujë. [5] Nuk ka asnjë provë të mirë mjekësore që aromaterapia mund të parandalojë, trajtojë ose kurojë ndonjë sëmundje. [6] Ka prova të diskutueshme se mund të jetë efektive në luftimin e të përzierave dhe të vjellave pas operacionit . [7] [8]
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Përdorimi i vajrave esenciale për qëllime terapeutike, shpirtërore, higjienike dhe ritualiste shkon që në qytetërimet e lashta, duke përfshirë indianët, kinezët, egjiptianët, grekët dhe romakët, të cilët i përdornin ato në kozmetikë, parfume dhe droga. Vajrat u përdorën për kënaqësi estetike dhe në industrinë e bukurisë. Ato ishin një send luksi dhe një mjet pagese. Besohej se vajrat esenciale rrisin jetëgjatësinë e verës dhe përmirësojnë shijen e ushqimit.
Vajrat janë përshkruar nga Dioscorides, së bashku me besimet e kohës në lidhje me vetitë e tyre shëruese, në De Materia Medica, shkruar në shekullin e parë. [9] Vaji i distiluar i drurit të kedrit përdorej nga egjiptianët e lashtë dhe procesi i distilimit të vajrave esencialë si esenca e trëndafilit u rafinua nga studiuesi pers i shekullit të 11-të, Ibn Sina . Hildegard of Bingen përdori vaj të distiluar të livandës për trajtime medicinale në shekullin e 12-të, dhe nga shekulli i 15-të, vajrat zakonisht distiloheshin nga burime të ndryshme bimore. [10]
Në epokën e mjekësisë moderne, emërtimi i këtij trajtimi u shfaq për herë të parë në shtyp në vitin 1937 në një libër francez me temë: Aromatherapie: Les Huiles Essentielles, Hormones Végétales nga René-Maurice Gattefossé, një kimist. Një version në anglisht u botua në 1993. Në vitin 1910, Gattefossé dogji një dorë dhe më vonë pretendoi se e trajtoi atë në mënyrë efektive me vaj livando . [11]
Një kirurg francez, Jean Valnet, ishte pionier i përdorimit të supozuar medicinal të vajrave esencialë, të cilët ai i përdori si antiseptikë në trajtimin e ushtarëve të plagosur gjatë Luftës së Dytë Botërore .
Efektiviteti
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Nuk ka asnjë provë të mirë mjekësore që aromaterapia mund të parandalojë ose kurojë ndonjë sëmundje. [7] [12] Megjithatë, për pacientët me kancer, testet e aromaterapisë treguan rezultate të përziera në uljen e simptomave të ankthit dhe depresionit. [13] Në vitin 2015, Departamenti i Shëndetësisë i Qeverisë Australiane publikoi rezultatet e një rishikimi të terapive alternative që kërkonin të përcaktonin nëse ndonjë ishte e përshtatshme për t'u mbuluar nga sigurimet shëndetësore ; Aromaterapia ishte një nga 17 terapitë e vlerësuara për të cilat nuk u gjet asnjë provë e qartë e efektivitetit. [14] Provat për efikasitetin e aromaterapisë në trajtimin e kushteve mjekësore janë të dobëta, me një mungesë të veçantë studimesh që përdorin metodologji rigoroze. [15] [16] Një numër rishikimesh sistematike kanë studiuar efektivitetin klinik të aromaterapisë në lidhje me menaxhimin e dhimbjes në lindje, [17] trajtimin e të përzierave dhe të vjellave pas operacionit, [8] menaxhimin e sjelljeve sfiduese tek njerëzit që vuajnë nga demenca [18] dhe lehtësimin e simptomave në kancer . [19] Megjithatë, disa studime kanë arritur në përfundimin se ndërsa përmirëson disponimin e pacientit, nuk ka asnjë provë përfundimtare se si funksionon me menaxhimin e dhimbjes. [20]
Sipas Institutit Kombëtar të Kancerit, asnjë studim i aromaterapisë në trajtimin e kancerit nuk është publikuar në një revistë shkencore të rishikuar që nga gushti 2022. Rezultatet janë të përziera për studime të tjera. Disa treguan përmirësim të gjumit, ankthit, humorit, vjelljes dhe dhimbjes, ndërsa të tjerët nuk treguan asnjë ndryshim në simptoma. [13]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Aromatherapy". Better Health Channel. Arkivuar nga origjinali më 2012-02-27. Marrë më 2014-08-14.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Kuriyama, Hiroko; Watanabe, Satoko; Nakaya, Takaaki; Shigemori, Ichiro; Kita, Masakazu; Yoshida, Noriko; Masaki, Daiki; Tadai, Toshiaki; Ozasa, Kotaro; Fukui, Kenji; Imanishi, Jiro (2005). "Immunological and Psychological Benefits of Aromatherapy Massage". Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2 (2): 179–184. doi:10.1093/ecam/neh087. PMC 1142199. PMID 15937558.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Alternative therapies and cancer – Cancer Information". Macmillan Cancer Support. 17 prill 2014. Arkivuar nga origjinali më 3 tetor 2014. Marrë më 21 gusht 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Aromatherapy". US Food and Drug Administration. 25 shkurt 2022. Marrë më 30 korrik 2023.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Home remedies: What are the benefits of aromatherapy?". Mayo Clinic. 8 maj 2019. Marrë më 29 korrik 2023.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Lee, Myeong Soo; Choi, Jiae; Posadzki, Paul; Ernst, Edzard (mars 2012). "Aromatherapy for health care: An overview of systematic reviews". Maturitas. 71 (3): 257–260. doi:10.1016/j.maturitas.2011.12.018. PMID 22285469.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Ades TB, red. (2009). "Aromatherapy". American Cancer Society Complete Guide to Complementary and Alternative Cancer Therapies (bot. 2nd). American Cancer Society. fq. 57–60. ISBN 978-0-944235-71-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b
Hines S, Steels E, Chang A, Gibbons K (mars 2018). "Aromatherapy for treatment of postoperative nausea and vomiting". Cochrane Database Syst Rev. 2018 (3): CD007598. doi:10.1002/14651858.CD007598.pub3. PMC 6494172. PMID 29523018.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Dioscorides, Pedanius; Goodyer, John (trans.) (1959). Gunther, R.T. (red.). The Greek Herbal of Dioscorides. New York: Hafner Publishing. fq. 34. OCLC 3570794.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Scanlan, Nancy (2011). Complementary Medicine for Veterinary Technicians and Nurses. Wiley. fq. 204. ISBN 978-0470958896.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Aromatherapy". University of Maryland Medical Center. Marrë më 24 tetor 2010.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Barrett, S. "Aromatherapy: Making Dollars out of Scents". Science & Pseudoscience Review in Mental Health. Scientific Review of Mental Health Practice. Marrë më 21 shkurt 2013.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b PDQ (9 mars 2007). "Aromatherapy With Essential Oils". National Cancer Institute. National Cancer Institute.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Baggoley C (2015). "Review of the Australian Government Rebate on Natural Therapies for Private Health Insurance" (PDF). Australian Government – Department of Health. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 26 qershor 2016. Marrë më 12 dhjetor 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ van der Watt, G; Janca, A (2008). "Aromatherapy in nursing and mental health care". Contemporary Nurse. 30 (1): 69–75. doi:10.5172/conu.673.30.1.69. PMID 19072192.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)[lidhje e vdekur] - ^ Edris, AE (2007). "Pharmaceutical and therapeutic Potentials of essential oils and their individual volatile constituents: A review". Phytotherapy Research. 21 (4): 308–323. doi:10.1002/ptr.2072. PMID 17199238.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Smith CA, Collins CT, Crowther CA (2011). "Aromatherapy for pain management in labour". Cochrane Database Syst Rev (7): CD009215. doi:10.1002/14651858.CD009215. PMID 21735438.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ball, Emily L.; Owen-Booth, Bethan; Gray, Amy; Shenkin, Susan D.; Hewitt, Jonathan; McCleery, Jenny (19 gusht 2020). "Aromatherapy for dementia". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2020 (8): CD003150. doi:10.1002/14651858.CD003150.pub3. ISSN 1469-493X. PMC 7437395. PMID 32813272.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Shin ES, Seo KH, Lee SH, Jang JE, Jung YM, Kim MJ, Yeon JY (2016). "Massage with or without aromatherapy for symptom relief in people with cancer". Cochrane Database Syst Rev (6): CD009873. doi:10.1002/14651858.CD009873.pub3. PMID 27258432.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Lakhan SE, Sheafer H, Tepper D (2016). "The Effectiveness of Aromatherapy in Reducing Pain: A Systematic Review and Meta-Analysis". Pain Research and Treatment. 2016: 13. doi:10.1155/2016/8158693. PMC 5192342. PMID 28070420.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)