Baloçistan, Pakistan
Balochistan
بلوچِستان | |
|---|---|
.svg) | |
| Popullsia | |
| • Gjithsej | 12.344.408 |
| Emri i banorëve | Baloch |
| Faqja zyrtare | www.balochistan.gov.pk |
Balochistan (Urdu: بلوچِستان) është një nga katër provincat e Pakistanit. Kryeqyteti dhe qyteti i saj më i madh është Quetta. Sipas vitit 2017, provinca ka pasur 12,344,408 banorë.[2][3]
Balochistan ndan kufijtë me Panxhabin dhe Khyber Pakhtunkhwa në verilindje, Sind në lindje dhe juglindje, Detin Arabik në jug, Iranin në perëndim dhe Afganistanin në veri dhe veriperëndim. Emri "Balochistan" do të thotë "toka e Baloch". Shumë e pazhvilluar, ekonomia e saj provinciale është e mbizotëruar nga burimet natyrore, veçanërisht fushat e saj të gazit natyror, që vlerësohet të kenë kapacitete të mjaftueshme për të furnizuar kërkesat e Pakistanit për një periudhë afatmesme dhe afatgjatë. Përveç Quetta, qyteti i dytë më i madh i provincës është Turbat në jug, ndërsa një zonë tjetër me rëndësi të madhe ekonomike është Porti Gwadar në Detin Arabik.
Balochistan shënohet për kulturën e tij unike dhe klimën jashtëzakonisht të thatë të shkretëtirës.[4]
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Balochistan ndodhet në jug-perëndim të Pakistanit dhe mbulon një sipërfaqe prej 347,190 km2. Është prrovinca më e madhe e Pakistanit për nga sipërfaqja, që përbën gjithsej 44% të tokës së Pakistanit. Provinca kufizohet nga Afganistani në veri dhe veri-perëndim, Irani në jug-perëndim, Panxhabin dhe Sind, dhe Khyber Pakhtunkhwa dhe Zonat Fisnore të Administruara Federale në veri-lindje. Në jug shtrihet Deti Arabik. Balochistan ndodhet në pjesën jug-lindore të rrafshnaltës iraniane. Kufizohet me rajonet gjeopolitike të Lindjes së Mesme dhe Azisë Jugperëndimore, Azisë Qendrore dhe Azisë së Jugut. Balochistan shtrihet në grykën e ngushticës së Hormuzit dhe siguron rrugën më të shkurtër nga portet në Azinë Qendrore. Vendndodhja e saj gjeografike ka vendosur rajonin përndryshe të shkretuar në fushën e interesave konkurruese globale për të gjithë historinë e regjistruar.
Kryeqyteti Quetta ndodhet në një pjesë të dendur të populluar të Maleve Sulaiman në veri-lindje të provincës. Ndodhet në një luginë lumi pranë Qafat e Bolan, e cila është përdorur si rruga e zgjedhjes nga bregdeti në Azinë Qendrore, duke hyrë në rajonin e Kandahar të Afganistanit. Britanikët dhe perandoritë e tjera historike kanë kapërcyer rajonin për të pushtuar Afganistanin me këtë rrugë.[5]
Balochistan është i pasur me burime të ezaurueshme dhe të rinovueshme; është furnizuesi i dytë i madh i gazit natyror në Pakistan. Potenciali i rinovueshëm dhe burimet njerëzore të krahinës nuk është matur ose shfrytëzuar në mënyrë sistematike për shkak të presioneve nga brenda dhe pa Pakistan. Banorët vendas kanë zgjedhur të jetojnë në qytete dhe janë mbështetur në burime të qëndrueshme të ujit për mijëra vjet.
Klima
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Klima e malësive të sipërme karakterizohet nga dimra shumë të ftohtë dhe verë të nxehtë. Në malësitë e ulta, dimrat ndryshojnë nga jashtëzakonisht të ftohtë në rrethet veriore Ziarat, Quetta, Kalat, Muslim Baagh dhe Khanozai deri në kushte më të buta më afër bregdetit të Makranit. Dimrat janë të butë në fusha, me që temperatura nuk bie kurrë nën pikën e ngrirjes. Verërat janë të nxehta dhe të thata, veçanërisht në zonat e thata të rretheve Chagai dhe Kharan. Rrafshnalta është gjithashtu shumë e nxehtë gjatë verës, me temperaturat që arrijnë 50 °C. Temperatura më e lartë e regjistruar ishte 53 °C, në Sibi më 26 maj 2010,[6] duke tejkaluar rekordin e mëparshëm, 52 °C. Zonat e tjera të nxehta përfshijnë Turbat dhe Dalbandin. Klima e shkretëtirës karakterizohet nga kushte të nxehta dhe shumë të thata. Herë pas here, stuhitë e erës të forta i bëjnë këto zona shumë të paharrueshme.
Administrata
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Për qëllime administrative, provinca është e ndarë në gjashtë ndarje - Kalat, Makran, Nasirabad, Quetta, Sibi dhe Zhob. Ky nivel ndarjeje u shfuqizua në vitin 2000, por u rivendos pas zgjedhjeve të vitit 2008. Secili ndarje është nën një komisioner të caktuar. Gjashtë ndarjet ndahen më tej në 34 rrethe.[7]
Feja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas regjistrimit të vitit 1998, Balochistan kishte një popullsi prej 6,565,885 prej të cilëve shumica (6,484,006) ishin myslimanë. Kishte gjithashtu pakica hindu dhe të krishterë në provincë. Regjistrimi i vitit 1998 regjistroi që popullsia hindu në provincë ishte afërsisht 39,000 (përfshirë kastat e planifikuara). Kishte gjithashtu një pakicë të krishterë prej 26 462 individësh në provincë.[8]
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Retired justice Amanullah Khan Yasinzai appointed Balochistan governor, The Express Tribune, 3 tetor 2018.
- ^ "DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017" (PDF). www.pbscensus.gov.pk. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 29 gusht 2017. Marrë më 2 shtator 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Pak population increased by 46.9% between 1998 and 2011". The Times of India. Arkivuar nga origjinali më 29 janar 2016. Marrë më 27 janar 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Balochistan | province, Pakistan". Encyclopedia Britannica (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 5 prill 2017. Marrë më 5 prill 2017.
- ^ Bolan Pass – Encyclopædia Britannica Eleventh Edition
- ^ "Pakmet.com.pk". Arkivuar nga origjinali më 2 shtator 2010. Marrë më 2 shtator 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Districts". Government of Balochistan. Arkivuar nga origjinali më 7 gusht 2010. Marrë më 13 gusht 2010.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Population Distribution by Religion, 1998 Census" (PDF). Pakistan Bureau of Statistics. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 26 dhjetor 2016. Marrë më 26 dhjetor 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)