Ekuacionet e lëvizjes
Ekuacionet e levizjes janë ekuacione që përshkruajnë sjelljen e një sistemi (p.sh., lëvizjen e një grimce nën ndikimin e një force) në funksion të kohës ose pa kohën.[1] Zakonisht termi i referohet ekuacioneve diferenciale që përshkruajnë sistemin (p.sh., Ligji i dytë i Njutonit ose ekuacionet e Ojler-Lagranzhit), si dhe zgjidhjeve të ekuacioneve në fjalë. Për çdo trup në lëvizje analizimi i forcave jep një ekuacion të caktuar i cili përmban terma që lidhen me nxitimin dhe shpejtësinë e trupit që po studiohet. Bashkësia e këtyre ekuacioneve njihen me emrin e përgjithshëm si ekuacionet e lëvizjes.
Ekuacionet e lëvizjes drejtvizore të njëtrajtshme të përshpejtuara
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ekuacionet që vlejnë për trupat në lëvizje drejtvizore (në një dimension), me nxitim konstant janë të dhëna më poshtë . Pesë variablat janë të përfaqësuara nga ato letra (s = distanca, = shpejtësia fillestare, = shpejtësia në fund të intervalit,a= nxitimi ,t = koha). Duhet të theksohet se në këtë notacion përdorim shkronjën r(range) për zhvendosjen e cila është madhësi vektoriale, dhe shkronjën s për distancën e cila është madhësi skalare.
Trupi analizohet mes dy çasteve kohore: në një pikë fillestare dhe në një pikë të tanishme (ose finale) . Problemet në kinematikë mund të merret në më shumë se dy caste, dhe disa zbatime të ekuacioneve janë të nevojshme në atë rast. Nëse a (nxitimi) është konstant, një diferencial , dt, mund të integrohet mbi një interval nga 0 në (), për të marrë një marrëdhënie lineare për vektorin e shpejtësisë. Integrimi i vektorit të shpejtësisë jep një marrëdhënie kuadratike për pozicionin në fund të intervalit.
|
ku ...
dhe gjëndja e tanishme jepet nga :
|
Vini re se secili nga ekuacionet ka katër nga pesë variablat e duhura. Pra në një situatë të tillë është e mjaftueshme të dimë tre nga variablat për të gjetur dy të tjerat.
Ekuacionet klasike
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ekuacionet e mëposhtme përshkruajnë lëvizjen drejtvizore me nxitim të pandryshueshëm [2] këto ekuacione shkruhen në formën e mëposhtme :[3]
Duke zëvendësuar (1) tek (2), marrim (3), (4) dhe (5). (6) mund të merret duke rirregulluar (1).
ku
- s = distanca midis pozicionit fillestar dhe atij final (zhvendosja) (në disa literatura mund ta gjeni si R ose x)
- = shpejtësia fillestar (vlera e shpejtësisë në çdo drejtim)
- = shpejtësia finale
- a = nxitimi konstant
- t = koha që duhet për të kaluar nga gjenda fillestare tek ajo përfundimtare
Shembuj
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shumë shembuj në kinematikë përfshinë studimin e predhës, për shembull një top i hedhur në ajër në një kënd të caktuar. Po të kemi vlerën e shpejtësisë fillestare , ne mund të llogaritim se sa lart topi do të arrijë para se të bjerrë.
Nxitimi në këtë rast është nxitimi i fushës së rëndesës normale g. Tani duhet të vemë në dukje faktin se këto madhësi janë madhësi skalare, drejtimi i zhvendosjes, vlerës së shpejtësisë dhe nxitimit janë të rëndësishme . Po të zgjedhim s si simbolin për matjen e distancës nga dheu, nxitimi a duhet të jetë −g, meqënëse forca e gravitetit vepron drejt qendrës së tokës .
Tek pika më e lartë topi do qëndrojë në prehje: pra = 0. Duke përdorur ekuacionin e pestë , marrime:
Zgjerime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Versione më të zgjeruara të këtyre ekuacioneve përfshijnë madhësinë Δs , ku zhvendosja përcaktohet si diferenca e vektorit fillestar të zhvendosjes me atë final (s − ), për pozicionin fillestar të trupit , si dhe përdorimin e për shpejtësinë finale dhe për shpejtësinë fillestare (initial) që simbolet të jenë më konsistente.
Duke zhvendosur termat brenda dhe eliminuar shenjën minus marrim:
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Halliday, David; Resnick, Robert; Walker, Jearl (2004-06-16). Fundamentals of Physics (bot. 7 Sub). Wiley. ISBN 0471232319.
{{cite book}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - ^ Keith Johnson (2001). Physics for you: revised national curriculum edition for GCSE (bot. 4th). Nelson Thornes. fq. 135. ISBN 9780748762361.
Nqs dini tre nga këto ekuacione , dy të terat mund të derivohen .
{{cite book}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - ^ Hanrahan, Val; Porkess, R (2003). Additional Mathematics for OCR. London: Hodder & Stoughton. fq. 219. ISBN 0-340-86960-7.
{{cite book}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!)