Elasticiteti (fizikë)

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

fizikën dhe shkencën e materialeve, elasticiteti është aftësia e një trupi për t'i rezistuar një ndikimi shtrembërues dhe për t'u kthyer në madhësinë dhe formën e tij origjinale kur ai ndikim ose ajp=o forcë hiqet. Objektet e ngurta do të shformohen kur mbi to zbatohen ngarkesa të duhura; nëse materiali është elastik, objekti do të kthehet në formën dhe madhësinë e tij fillestare pas heqjes. Kjo është në kontrast me plasticitetin. në të cilin objekti nuk arrin ta bëjë këtë dhe në vend të kësaj mbetet në gjendjen e tij të shformuar.

Arsyet fizike për sjelljen elastike mund të jenë mjaft të ndryshme për materiale të ndryshme. Në metale, rrjeta atomike ndryshon madhësinë dhe formën kur zbatohen forcat (energjia i shtohet sistemit). Kur hiqen forcat, rrjeta kthehet në gjendjen origjinale të energjisë më të ulët. Për gomat dhe polimerët e tjerë, elasticiteti shkaktohet nga shtrirja e zinxhirëve polimerë kur zbatohen forcat.

Ligji i Hukut thotë se forca e nevojshme për të shformuar objektet elastike duhet të jetë drejtpërdrejt e përpjesshme me largësinë e shformimit, pavarësisht se sa e madhe bëhet kjo largësi. Ky njihet si elasticiteti i përsosur, në të cilin një objekt i caktuar do të kthehet në formën e tij origjinale, pavarësisht se sa fort është shformuar. Ky është vetëm një koncept ideal ; shumica e materialeve që zotërojnë elasticitet në praktikë mbeten thjesht elastike vetëm deri në shformime shumë të vogla, pas të cilave ndodh shformimi plastik (i përhershëm).

inxhinieri, elasticiteti i një materiali përcaktohet nga moduli elastik, si p.sh. moduli i Jangut, moduli i masës ose moduli i prerjes, i cili matë sasinë e sforcimit të nevojshëm për të arritur një njësi shformimi ; një modul më i lartë tregon se materiali është më i vështirë për t'u shformuar. Njësia SI e këtij moduli është paskali (Pa). Kufiri elastik i materialit ose forca e rendimentit është sforcimi maksimal që mund të lindë përpara fillimit të shformimit plastik. Njësia e tij SI është gjithashtu paskali (Pa).