Emancipimi
Emancipim në përgjithësi do të thotë të çlirosh një person nga një kufizim i mëparshëm ose paaftësi ligjore. Më gjerësisht, ai përdoret gjithashtu për përpjekjet për të siguruar të drejta ekonomike dhe sociale, të drejta politike ose barazi, shpesh për një grup specifikisht të privuar nga e drejta, ose në përgjithësi, në diskutimin e shumë çështjeve.
Ndër të tjera, Karl Marksi diskutoi emancipimin politik në esenë e tij të vitit 1844 "Mbi çështjen hebraike", edhe pse shpesh krahas (ose në kontrast me) termin emancipim njerëzor. Pikëpamjet e Marksit për emancipimin politik në këtë vepër u përmblodhën nga një shkrimtar si "status të barabartë të qytetarëve individualë në raport me shtetin, barazi përpara ligjit, pavarësisht nga feja, prona apo karakteristika të tjera "private" të njerëzve individualë". [1]
"Emancipimi politik" si frazë është më pak i zakonshëm në përdorimin modern, veçanërisht jashtë konteksteve akademike, të huaja apo aktiviste. Megjithatë, koncepte të ngjashme mund të referohen me terma të tjerë. Për shembull, në Shtetet e Bashkuara lëvizja për të Drejtat Civile arriti kulmin me Aktin e të Drejtave Civile të vitit 1964, Aktin e të Drejtave të Votimit të vitit 1965 dhe Aktin e Strehimit të Drejtë të vitit 1968, i cili kolektivisht mund të shihet si realizim i mëtejshëm i ngjarjeve të tilla si Shpallja e Emancipimit dhe heqja e skllavërisë një shekull më parë. Në ishujt e tanishëm dhe të mëparshëm britanikë të Indisë Perëndimore, festa Dita e Emancipimit festohet për të shënuar fundin e tregtisë së skllevërve në Atlantik. [2]
Etimologjia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Termi emancipim rrjedh nga latinishtja ēmancĭpo/ēmancĭpatio (akti i çlirimit të një fëmije nga autoriteti prindëror) i cili rrjedh nga ē manu capere (kap nga dora e dikujt tjetër).
Shiko gjithashtu[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Shfuqizimi
- Emancipimi katolik
- Deklarata e Dunmore
- Emancipimi kishtar
- Emancipimi i të miturve
- Shpallja e Emancipimit
- Reforma emancipuese e 1861 në Rusi
- Emancipist
- Dita e Emancipimit
- Emancipimi i hebrenjve
- Çlirimi (paqartësia)
- Dorëzim
- Liri politike
- Revolucion
- Vetëvendosje
- Tanzimat
- E drejta e votës e grave
- Të drejtat e fëmijëve
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ In other words, as stipulated in the Constitution of the United States of America. Notes on Political and Human Emancipation, Mark Rupert, Syracuse University.
- ^ "Emancipation Movements | Slavery and Remembrance".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Leximi më tej[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Wolfdietrich Schmied-Kowarzik Karl Marksi si filozof i emancipimit njerëzor, përkthyer nga Dylan C. Stewart
Linqe te jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
WikiFjalori: Emancipimi – shfletoni më shumë në fjalorin e lirë