Frank Marshall
| Frank Marshall | |
|---|---|
.jpg) | |
| Emri i plotë | Frank James Marshall |
| Shteti | Shtetet e Bashkuara |
| Lindi më | 10 gusht 1877 New York City |
| Vdiq më | 9 nëntor 1944 (67 vjet) New Jersey |
Frank James Marshall (10 gusht 1877 - 9 nëntor 1944) ishte Kampion Amerikan i Shahut nga viti 1909 deri më 1936 dhe një nga shahistët më të fortë në botë në fillim të shekullit të 20-të.
Karriera e shahut
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Marshall lindi në New York City dhe jetoi në Montreal, Kanada, nga mosha 8 deri në 19 vjeç. Ai filloi të luante shah në moshën 10 vjeç, dhe deri në vitin 1890 (13 vjeç) ishte një nga lojtarët kryesorë në Montreal.
Ai fitoi Kongresin Ndërkombëtar të Shahut të Cambridge Springs 1904 (shënoi 13/15, përpara kampionit botëror Emanuel Lasker) dhe Kongresin Amerikan më 1904, por nuk mori titullin kombëtar sepse kampioni amerikan në atë kohë, Harry Nelson Pillsbury, nuk konkurroi. Në vitin 1906 Pillsbury vdiq dhe Marshall përsëri refuzoi titullin kampion derisa e fitoi atë në garë më 1909.
Në vitin 1907 ai luajti një ndeshje kundër kampionit botëror Emanuel Lasker për titull dhe humbi tetë ndeshje, duke mos fituar asnjë dhe duke barazuar shtatë. Ata luajtën ndeshjen e tyre në New York City, Philadelphia, Washington, D.C., Baltimore, Chicago, dhe Memphis nga 26 janari deri më 8 prill 1907.
Në vitin 1909, ai pranoi të luante një ndeshje me shahistin e ri kuban në atë kohë José Capablanca dhe, për habinë e shumicës së njerëzve, humbi tetë ndeshje, barazoi katërmbëdhjetë dhe fitoi vetëm një. Pas kësaj mposhteje, Marshall nuk e indinjoi Capablanca; në vend të kësaj, ai kuptoi se i riu kishte talent të jashtëzakonshëm dhe meritonte njohje. Kampioni amerikan punoi shumë për të siguruar që Capablanca të kishte mundësinë të luante në nivelet më të larta të konkurrencës. Marshall këmbënguli që Capablanca të lejohej të hynte në terneun e San Sebastián më 1911, një kampionat ekskluziv që premton të jetë një nga më të fortët në histori. Pavarësisht nga shumë protesta për përfshirjen e tij, Capablanca fitoi turneun.
Marshall përfundoi i pesti në turneun e Shën Petersburgut 1914, pas kampionit të botës Lasker, kampionëve të ardhshëm të botës Capablanca dhe Alekhine, dhe ish sfiduesit të Kampionatit Botëror Tarrasch, por përpara lojtarëve që nuk u kualifikuan për në finale: Ossip Bernstein, Rubinstein, Nimzowitsch, Blackburne, Janowski, dhe Gunsberg. Sipas autobiografisë së Marshallit të vitit 1942, e cila thuhet se ishte shkruar nga Fred Reinfeld,[1] Cari Nikolla II i dha titullin "Mjeshtër i Madh" Marshall dhe katër finalistëve të tjerë. Historiani i shahut Edward Winter e ka vënë në dyshim këtë, duke deklaruar se burimet më të hershme të njohura që mbështesin këtë histori janë autobiografia e Marshall dhe një artikull nga Robert Lewis Taylor në numrin e 15 qershorit 1940 të The New Yorker.[2][3][4]
Në vitin 1915, Marshall hapi Klubin e Shahut Marshall në New York City. Në vitin 1925 Marshall u shfaq në filmin e shkurtër sovjetik Chess Fever në një paraqitje të shkurtër së bashku me Capablanca.
Në vitin 1920, ai fitoi Kongresin Amerikan të Shahut.
Në vitin 1922, Marshall luajti 155 ndeshje njëkohësisht në Klubin Kombëtar në Montreal, Kanada, një rekord botëror. Ai shënoi 126 fitore, 21 barazime dhe 8 humbje në pak më shumë se 7 orë. Një javë më vonë, kur Marshall u kthye në Nju Jork, ai përsëriti çdo lëvizje të vetme të çdo loje, ai ishte në gjendje të kujtonte 154 nga 155 ndeshjet.
Në vitet 1930, Marshall drejtoi ekipin amerikan me katër medalje të arta në katër Olimpiada Shahu. Gjatë një raundi, ai u kthye në tabelë dhe zbuloi se bashkëlojtarët e tij kishin rënë dakord për tre barazime. Pasi mbaroi lojën e tij, ai i bëri secilit prej tyre një bisedë të ashpër individualisht se si barazimet nuk fitojnë ndeshje.
Në vitin 1936, pasi mbajti titullin kampion të SHBA për 27 vjet, ai ia dorëzoi atë fituesit të një turneu kampionati. Turneu i parë i tillë u sponsorizua nga Federata Kombëtare e Shahut dhe u mbajt në Nju Jork. Klubi i Shahut Marshall dhuroi trofeun dhe fituesi i parë ishte Samuel Reshevsky.
Libra
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Frank Marshall, My Fifty Years of Chess, 1942, ISBN 1-84382-053-6 (2002 Hardinge Simpole edition), also published as Marshall's Best Games of Chess, ISBN 0-486-20604-1 (1960 Dover Publications). This was republished in 2003: ISBN 978-1447472513 (Buchanan Press {January 9, 2013})
- Andy Soltis, Frank Marshall, United States Chess Champion: A Biography With 220 Games, 1994, ISBN 0-89950-887-1.
- Frank James Marshall, Marshall's Chess "Swindles", 1914, (American Chess Bulletin publication, 130pp.)
- John S. Hilbert, Young Marshall : The Early Chess Career of Frank James Marshall, with Collected Games, 1893-1900, 2002, ISBN 978-8071894384 (Moravian Chess Publishing, 282pp.)
Lojëra të shquara
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]23...Qg3 e famshme e Marshall
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]| h | g | f | e | d | c | b | a | ||
| 1 |           | 1 | |||||||
| 2 | 2 | ||||||||
| 3 | 3 | ||||||||
| 4 | 4 | ||||||||
| 5 | 5 | ||||||||
| 6 | 6 | ||||||||
| 7 | 7 | ||||||||
| 8 | 8 | ||||||||
| h | g | f | e | d | c | b | a | ||
Në lojën e tij të famshme kundër Stepan Levitsky, Marshall përfundoi me një sakrificë të rreme të mbretëreshës së tij, duke lejuar që ajo të kapej në tre mënyra të ndryshme, të cilat të gjitha do të çonin në mat-mat e afërt ose në një finale me një disavantazh humbës për bardhin.
- Levitsky vs. Marshall, Breslau 1912: 1.d4 e6 2.e4 d5 3.Nc3 c5 4.Nf3 Nc6 5.exd5 exd5 6.Be2 Nf6 7.0-0 Be7 8.Bg5 0-0 9.dxc5 Be6 10.Nd4 Bxc5 11.Nxe6 fxe6 12.Bg4 Qd6 13.Bh3 Rae8 14.Qd2 Bb4 15.Bxf6 Rxf6 16.Rad1 Qc5 17.Qe2 Bxc3 18.bxc3 Qxc3 19.Rxd5 Nd4 20.Qh5 Ref8 21.Re5 Rh6 22.Qg5 Rxh3 23.Rc5 (shih diagramin) Qg3!! (Kjo lëvizje konsiderohet si një nga lëvizjet më të shkëlqyera të luajtura ndonjëherë; Tim Krabbé e renditi atë të tretën.[5] Legjenda thotë se spektatorët e lanë tabelën me figura ari pas lëvizjes së fundit të Marshall. Historiani i shahut Edward Winter diskuton rrëfimet e ndryshme këtu.) Stampa:ChessAN[6]
Fitorja ndaj Capablanca me të zezë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Megjithëse Marshall humbi ndaj Capablanca shumë më shpesh sesa fitoi (+2−20=28), ata patën shumë barazime dhe Marshall ishte një nga lojtarët e paktë që mundi Capablanca me figurat e zeza.
- Capablanca vs. Marshall, Havana 1913: 1.e4 e5 2.Nf3 Nf6 3.Nxe5 d6 4.Nf3 Nxe4 5.d4 d5 6.Bd3 Bg4 7.0-0 Nc6 8.c3 Be7 9.Nbd2 Nxd2 10.Bxd2 0-0 11.h3 Bh5 12.Re1 Qd7 13.Bb5 Bd6 14.Ne5 Bxe5 15.Qxh5 Bf6 16.Bf4 Rae8 17.Re3 Rxe3 18.fxe3 a6 19.Ba4 b5 20.Bc2 g6 21.Qf3 Bg7 22.Bb3 Ne7 23.e4 dxe4 24.Qxe4 c6 25.Re1 Nd5 26.Bxd5 cxd5 27.Qe7 Qc8 28.Bd6 h6 29.Rf1 f6 30.Re1 Rd8 31.Bc5 Kh7 32.Qf7 Qf5 33.Be7 Qd7 34.Kf1 Rf8 35.Qe6 Qxe6 36.Rxe6 Re8 37.Re2 Kg8 38.b3 Kf7 39.Bc5 Rxe2 40.Kxe2 f5 41.Kd3 Ke6 42.c4 bxc4+ 43.bxc4 g5 44.g4 f4 45.Bb4 Bf6 46.Bf8 dxc4+ 47.Kxc4 f3 48.d5+ Ke5 49.Kd3 Kf4 50.Bd6+ Be5 51.Bc5 Kg3 52.Ke4 Bf4 53.d6 f2 0–1[7]
Capablanca rrallë humbiste në fundlojë.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Hooper, David (1992), The Oxford Companion to Chess (në anglisht) (bot. 2), Oxford University Press, fq. 249, ISBN 0-19-866164-9
- ^ Winter, Edward (1999), Kings, Commoners and Knaves: Further Chess Explorations (në anglisht) (bot. 1), Russell Enterprises, Inc., fq. 315–316, ISBN 1-888690-04-6
- ^ Winter, Edward (2003), A Chess Omnibus (në anglisht) (bot. 1), Russell Enterprises, Inc., fq. 177–178, ISBN 1-888690-17-8
- ^ Chess Note 5144, by Edward Winter
- ^ The 110 Most Fantastic Moves Ever Played, part 11: The top ten. at www.xs4all.nl
- ^ Levitshy vs. Marshall, Breslau 1912 Chessgames.com
- ^ Capablanca vs. Marshall, Havana 1913 Chessgames.com
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Frank Marshall profili dhe lojërat në Chessgames.com
- Kmoch, Hans (2004). Grandmasters I have Known: Frank James Marshall. Chesscafe.com