Legjenda

Një legjendë (njohur edhe si gojëdhënë në kulturën shqiptare) është një zhanër i folklorit që përbëhet nga një tregim që paraqet veprime njerëzore, që besohet ose perceptohet se kanë ndodhur në historinë njerëzore. Rrëfimet në këtë zhanër mund të demonstrojnë vlera njerëzore dhe të zotërojnë disa cilësi që i japin përrallës vërtetësi. Legjenda mund të ketë elemente fantastike. Legjendat mund të transformohen me kalimin e kohës për t'i mbajtur ato të freskëta dhe vitale.

Shumë legjenda veprojnë brenda sferës së pasigurisë, duke mos u besuar kurrë plotësisht nga pjesëmarrësit, por as që nuk dyshohen me vendosmëri.^[1] Legjendat ndonjëherë dallohen nga mitet në atë që kanë të bëjnë me qeniet njerëzore si personazhet kryesore dhe jo perënditë, dhe nganjëherë në atë që kanë një lloj baze historike, ndërsa mitet në përgjithësi jo.^[2]^[3] Vëllezërit Grimm e përkufizuan legjendën si "përrallë të bazuar historikisht".^[4] Një nën-produkt i "shqetësimit me qeniet njerëzore" është lista e gjatë e krijesave legjendare, duke mos lënë "dyshim të vendosur" se legjendat janë "të bazuara historikisht".

Përkufizimi profesional i një folkloristi modern për legjendën u propozua nga Timothy R. Tangherlini në 1990:

Legjenda, në mënyrë tipike, është një rrëfim i shkurtër (mono-) episodik, tradicional, shumë i ekotipizuar^[5] i historikizuar, i realizuar në një mënyrë bisede, duke reflektuar në një nivel psikologjik një përfaqësim simbolik të besimit popullor dhe përvojave kolektive dhe duke shërbyer si një riafirmim i vlerave të zakonshme të grup traditës së të cilit i përket.

Shiko edhe

Referime

^ Georges, Robert; Owens, Michael (1995). Folkloristics (në anglisht). United States of America: Indiana University Press. fq. 7. ISBN 0-253-32934-5.
^ Baldick, Chris (2015). Legend (në anglisht). Oxford University Press – Oxford Reference Online. ISBN 978-0-19-871544-3. Arkivuar nga origjinali më 2021-04-26. Marrë më 2021-04-24. A story or group of stories handed down through popular oral tradition, usually consisting of an exaggerated or unreliable account of some actually or possibly historical person—often a saint, monarch, or popular hero. Legends are sometimes distinguished from myths in that they concern human beings rather than gods, and sometimes in that they have some sort of historical basis whereas myths do not; but these distinctions are difficult to maintain consistently. The term was originally applied to accounts of saints' lives.. {{cite book}}: Parametri |website= është injoruar (Ndihmë!)
^ Bascom, William Russell (1965). The Forms of Folklore: Prose Narratives (në anglisht). University of California. fq. 4–5, 9. Myths are often associated with theology and ritual. Their main characters are not usually human beings, but they often have human attributes; they are animals, deities, or culture heroes, whose actions are set in an earlier world, when the earth was different from what it is today, or in another world such as the sky or underworld....Legends are more often secular than sacred, and their principal characters are human. They tell of migrations, wars and victories, deeds of past heroes, chiefs, and kings, and succession in ruling dynasties.
^ Norbert Krapf, Beneath the Cherry Sapling: Legends from Franconia (New York: Fordham University Press) 1988, devotes his opening section to distinguishing the genre of legend from other narrative forms, such as fairy tale; he "reiterates the Grimms' definition of legend as a folktale historically grounded", according to Hans Sebald's review in German Studies Review 13.2 (May 1990), p 312.
^ That is to say, specifically located in place and time.

Lidhje të jashtme

Legjenda

[1] Georges, Robert; Owens, Michael (1995). Folkloristics (në anglisht). United States of America: Indiana University Press. fq. 7. ISBN 0-253-32934-5.

[Oxford_literary-2] Baldick, Chris (2015). Legend (në anglisht). Oxford University Press – Oxford Reference Online. ISBN 978-0-19-871544-3. Arkivuar nga origjinali më 2021-04-26. Marrë më 2021-04-24. A story or group of stories handed down through popular oral tradition, usually consisting of an exaggerated or unreliable account of some actually or possibly historical person—often a saint, monarch, or popular hero. Legends are sometimes distinguished from myths in that they concern human beings rather than gods, and sometimes in that they have some sort of historical basis whereas myths do not; but these distinctions are difficult to maintain consistently. The term was originally applied to accounts of saints' lives.. {{cite book}}: Parametri |website= është injoruar (Ndihmë!)

[bascom-3] Bascom, William Russell (1965). The Forms of Folklore: Prose Narratives (në anglisht). University of California. fq. 4–5, 9. Myths are often associated with theology and ritual. Their main characters are not usually human beings, but they often have human attributes; they are animals, deities, or culture heroes, whose actions are set in an earlier world, when the earth was different from what it is today, or in another world such as the sky or underworld....Legends are more often secular than sacred, and their principal characters are human. They tell of migrations, wars and victories, deeds of past heroes, chiefs, and kings, and succession in ruling dynasties.

[4] Norbert Krapf, Beneath the Cherry Sapling: Legends from Franconia (New York: Fordham University Press) 1988, devotes his opening section to distinguishing the genre of legend from other narrative forms, such as fairy tale; he "reiterates the Grimms' definition of legend as a folktale historically grounded", according to Hans Sebald's review in German Studies Review 13.2 (May 1990), p 312.

[5] That is to say, specifically located in place and time.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]