Gramatikani

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Gramatikani ose gramatiku (Latin: grammaticus) në botën antike greko-romake dhe ilire ishte përgjegjës për fazën e dytë në sistemin tradicional të arsimit, pasi një djalë kishte mësuar greqishten dhe latinishten e tij bazë. Puna e gramatikanit ishte të mësonte poetët e lashtë si Homeri dhe Virgjili, dhe mënyrën e duhur të të folurit përpara se një djalë të vazhdonte të studionte nën kujdesin e retorit . Pavarësisht nga origjina shpesh e përulur, disa gramatikanë vazhduan të arrinin pozita të larta në Romë, megjithëse pak patën sukses financiar.

Gramatika[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rreth vitit 100 para Krishtit, Dionisi Thraksi e përkufizoi gramatikën si një "ekspertizë të fituar të përdorimit të përgjithshëm të poetëve dhe prozatorëve". Ai identifikoi gjashtë elementë në fushën e gramatikës antike:

  • Lexim i saktë me zë të lartë
  • Shpjegimi i mjeteve letrare
  • Komentet për temën
  • Komente për etimologjitë
  • Përpunimi i rregullsive analogjike
  • Studimi kritik i letërsisë.

Pothuajse dyqind vjet më vonë, mësuesi dhe pedagogu i shquar romak Kuintiliani e përcaktoi temën si njohjen e të folurit të duhur dhe shpjegimin e poetëve. [1]

Pozicioni[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Disa gramatikanë arritën pozita të larta në botën romake dhe gëzonin trajtim preferencial, pavarësisht nga puna e tyre relativisht e ulët dhe origjina shpesh e përulur. Ata ishin të përjashtuar nga taksat lokale në Romë për shembull. [2] Duke i mësuar fëmijët e të pasurve, gramatikanët mund të takoheshin dhe të shoqëroheshin me familje të shquara në Romë. Marcus Antonius Gnipho ishte pjesë e familjes së Jul Cezarit . [3] Kjo përkundër faktit se disa gramatikanë të njohur fillimisht ishin sjellë në Romë si robër. Dymbëdhjetë nga njëzet gramatikanët e përshkruar nga Suetoniu në veprën me titull De Illustribus Grammaticis kishin qenë skllevër. [4]

Gramatikanët latinë, si ekuivalentët e tyre grekë, erdhën nga e gjithë Perandoria Romake, duke përfshirë Sirinë, Spanjën, Galinë, Athinën dhe Italinë.

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Suetonius, De Illustribus Grammaticis ("Jetët e gramatikanëve") Njëzet biografi të shkurtra.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Quintilian, Inst. 1.4.2
  2. ^ Suetonius. Iul. 42.1, Aug. 42.3
  3. ^ Suetonius. Gram. 7.2
  4. ^ Suetonius. Gram. 6.1, 10.1, 11.1, 12.1, 13.1, 15.1, 16.1, 17.1, 18.1, 19.1, 20.1, 23.1.