Hadithi i Xhibrilit

Në Islamin Synit, hadithi i Xhibrilit është një hadith i pejgamberit islam Muhamed (profeti i fundit i Islamit) i cili mendohet nga shumë se shpreh fenë e Islamit në një mënyrë koncize, dhe përmbajnë një përmbledhje të thelbit të fesë islame. Kjo është:

1. Islami (إسلام), i cili përshkruhet me "Pesë Shtyllat e Islamit",
2. Īmān (besimi إيمان), i cili përshkruhet me "Gjashtë Kushtet e Besimit",
3. Iḥsān (إحسان), ose "të bësh atë që është e bukur", dhe
4. al-Sā'ah (الساعة), ose Çasti, e cila nuk përshkruhet, por shenjat e saj janë dhënë.

Ky hadith gjendet si në koleksionet Sahih Buhariu ashtu edhe në koleksionet e Sahih Muslim. Është quajtur "Hadīth i Xhibrilit" nga studiuesit islam, sepse njeriu me të bardha që i shfaqet Muhamedit dhe atyre përreth tij mendohet të jetë engjëlli Gabriel/Xhibrili në formë njerëzore.

Versioni i Sahih Buhariut

Transmeton Ebu Hurejre: Një ditë, ndërsa Profeti ishte ulur në shoqërinë e disa njerëzve, erdhi [engjëlli] Xhibrili dhe pyeti: "Çfarë është besimi?" I Dërguari i Allahut u përgjigj: “Besimi është të besosh Allahun, engjëjt e Tij, takimin me Të, të Dërguarit e Tij dhe të besosh Ringjalljen.” Pastaj pyeti: “Çfarë është Islami?” i Dërguari i Allahut u përgjigj: “Të adhurosh Vetëm Allahu dhe askush tjetër, të falë namazin në mënyrë të përsosur për të paguar zekatin e detyrueshëm dhe për të agjëruar gjatë muajit të Ramazanit." Pastaj pyeti më tej: "Çfarë është Ihsani (përsosmëria)?" I Dërguari i Allahut u përgjigj: "Të adhurosh Allahun sikur e sheh Atë, dhe nëse nuk mund ta arrish këtë gjendje të devotshmërisë, atëherë duhet të mendosh se Ai po të shikon.” Pastaj më tej pyeti: “Kur do të vendoset Kijameti?” I Dërguari i Allahut u përgjigj: “Përgjigjësi nuk ka njohuri më të mirë se pyetësi. Por unë do t'ju informoj për argumentet e saj.

1. Kur një skllave (zonjë) lind të zotin e saj.

2. Kur barinjtë e deveve të zeza fillojnë të mburren dhe të konkurrojnë me të tjerët në ndërtimin e ndërtesave më të larta.

Dhe Kijameti është një nga pesë gjërat që askush nuk i di përveç Allahut. Profeti (ﷺ) pastaj recitoi: "S’ka dyshim se vetëm All-llahu e di kur do të ndodhë kijameti, Ai e di kur e lëshon shiun. Ai e di se çka në mitra (të nënave), nuk e di kush pos Tij se çka do t’i ndodhë (çka do të punojë) nesër, dhe askush nuk e di, pos Tij, se në ç’vend (ose kohë) do të vdesë. All-llahu është më i dijshmi, më i njohuri." (Surja Lukman 31:34) Pastaj ai njeri (Xhibrili) u largua dhe Profeti (ﷺ) u kërkoi shokëve të tij që ta thërrisnin, por ata nuk mund ta shihnin. Pastaj Profeti (ﷺ) tha: "Ai ishte Xhibrili që erdhi për t'u mësuar njerëzve fenë e tyre." Ebu Abdullah tha: Ai (Profeti) e konsideroi të gjithë këtë si pjesë të besimit.

— Sahih Buhariu, Besimi (Libri 2), Hadithi 43

Versioni i Sahih Muslimit

Transmetohet nga Jahja b. Ja'mur se njeriu i parë që diskutoi për kaderin (paracaktimin hyjnor) në Basra ishte Ma'bad el-Xhuhani. Unë së bashku me Humejd b. Abdurrahman Himiari u nis për haxh ose për umre dhe tha: Nëse ndodh që të biem në kontakt me një nga shokët e të Dërguarit të Allahut (paqja qoftë mbi të), do ta pyesim atë për çfarë flitet taqdir (Paracaktim Hyjnor). Rastësisht takuam Abdullah ibn Umer ibn el-Hattab, ndërsa ai po hynte në xhami. Unë dhe shoku im e rrethuam. Njëri prej nesh (qëndroi) në të djathtën e tij dhe tjetri qëndroi në të majtën e tij. Prisja që shoku im të më autorizonte të flisja. Prandaj thashë: Ebu Abdurrahman! Në vendin tonë janë shfaqur disa njerëz që lexojnë Kur'an dhe ndjekin diturinë. Dhe pastaj, pasi foli për punët e tyre, shtoi: Ata (njerëz të tillë) pohojnë se nuk ekziston diçka e tillë si Paracaktimi Hyjnor dhe ngjarjet nuk janë të paracaktuara. Ai (Abdullah ibn Omeri) ka thënë: Kur të takoni njerëz të tillë, thuaju se unë nuk kam asgjë me ta dhe ata nuk kanë të bëjnë me mua. Dhe me të vërtetë ata nuk janë përgjegjës për (besimin) tim. Abdullah ibn Omeri u betua në Të (Zotin) (dhe tha): Nëse ndonjëri prej tyre (që nuk beson në Paracaktimin Hyjnor) kishte me vete ar sa pjesa më e madhe e (malit) Uhud dhe e shpenzonte atë (në rrugën e Allahut), Allahu nuk do ta pranonte atë nëse ai nuk pohonte besimin e tij në Dekretin Hyjnor.

Ai më tej tha: Babai im, Omer ibnul Hatabi, më tha: Një ditë ishim ulur në shoqërinë e të Dërguarit të Allahut (paqja qoftë mbi të), kur para nesh u shfaq një burrë i veshur me rroba të bardha, me flokë jashtëzakonisht të zeza. Tek ai nuk kishte asnjë shenjë udhëtimi. Askush prej nesh nuk e njohu atë. Më në fund u ul me të Dërguarin (alejhi selam). I Dërguari i Allahut (paqja qoftë mbi të) ka thënë: Islami nënkupton që ju të dëshmoni se nuk ka zot tjetër përveç Allahut dhe se Muhamedi është i dërguar i Allahut, dhe ju e falni namazin, jepni zekatin, agjëroni Ramazanin dhe kryeni pelegrinazhin në (Shtëpi) nëse jeni mjaft të matur (për të përballuar shpenzimet e) udhëtimit. Ai (pyetësi) tha: E ke thënë të vërtetën. Ai (Omer ibnul Hattabi) tha: Na habiti që ai do të bënte pyetjen dhe pastaj do të verifikonte vetë të vërtetën. Ai (pyetësi) tha: Më njoftoni për imanin (besimin). Ai (Profeti) u përgjigj: Të vërtetosh besimin tënd në Allahun, në engjëjt e Tij, në Librat e Tij, në të Dërguarit e Tij, në Ditën e Gjykimit dhe të vërtetosh besimin tënd në Paracaktimin Hyjnor për të mirën dhe të keqen. Ai (pyetësi) tha: E ke thënë të vërtetën. Ai (Pyetësi) përsëri tha: Më informoni për el-Ihsan (kryerjen e veprave të mira). Ai (Profeti) tha: Që ta adhuroni Allahun sikur po e shihni Atë, sepse edhe pse ju nuk e shihni Atë, Ai me të vërtetë ju sheh.

Ai (pyetësi) përsëri tha: Më njoftoni për Çastin (Kijametin). Ai (Profeti) tha: Ai që pyetet nuk di më shumë se ai që pyet (për të). Ai (pyetësi) tha: Më trego disa nga treguesit e tij. Ai (Profeti) tha: Se skllaveja do të lindë zonjën dhe zotërinë e saj, se do të gjeni tufa dhish zbathur e të varfëra që luftojnë me njëra-tjetrën në ndërtimin e ndërtesave madhështore. Ai (transmetuesi, Omer ibn el-Hattab) tha: Pastaj ai (pyetësi) vazhdoi rrugën e tij, por unë qëndrova me të (Profetin) për një kohë të gjatë. Pastaj më tha: Omer, a e di kush ishte ky pyetës? Unë iu përgjigja: Allahu dhe i Dërguari i Tij e dinë më së miri. Ai (Profeti) tha: Ai ishte Xhibrili (engjëlli). Ai erdhi tek ju për t'ju udhëzuar për çështjet e fesë.

— Sahih Myslim, Besimi (Libri 1), Hadithi 1