Jump to content

Historia e Gjermanisë Lindore

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë


Gjermania u nda midis viteve 1945 dhe 1990. Pikërisht 70 vjet pas themelimit të Gjermanisë Lindore dhe 30 vjet pas revolucionit paqësor që shkaktoi rënien e saj, kjo ndarje mbetet e dukshme. Republika Demokratike Gjermane, ose RDGJ, e njohur thjesht si Gjermania Lindore, u themelua si një shtet i dytë gjerman më 7 tetor 1949 - katër vjet pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore. Republika Federale e Gjermanisë (FRG), ose më e njohur si Gjermania Perëndimore, u themelua vetëm katër muaj më parë. Ndarja e Gjermanisë ishte një pasqyrim i pretendimeve të paraqitura nga forcat fitimtare aleate në vitin 1945. Nga njëra anë ishin SHBA, Franca dhe Britania e Madhe; nga ana tjetër, Bashkimi Sovjetik. Ata kishin bashkuar forcat për të mposhtur Gjermaninë fashiste, por pas kësaj shkuan në rrugë të ndryshme.

Aleatët perëndimorë vendosën një demokraci parlamentare në Gjermaninë Perëndimore, ndërsa dominimi territorial i diktatorit sovjetik Josef Stalin u përhap pothuajse në të gjithë Evropën Lindore. Karakteristikat më të qarta të njohura të shteteve të Evropës Lindore: ekonomi të planifikuara, pa sundim të ligjit, pa liri të shtypit, pa liri lëvizjeje. Polonia, Hungaria, Rumania dhe Gjermania Lindore ishin vetëm disa nga vendet e detyruara të jetonin sipas këtyre rregullave deri në rënien e Perdes së Hekurt në 1989/1990. Ideologjikisht, ata e shihnin veten si demokraci popullore, por në fakt ishin diktatura. Gjermania Lindore zinte një rol të veçantë gjeografik dhe politik brenda Bllokut Lindor, sepse Europa e lirë ndodhej në kufirin e saj perëndimor. Për më tepër, qyteti i ndarë në mënyrë të ngjashme i Berlinit - ish-kryeqyteti i Gjermanisë naziste - ndodhej në zemër të territorit të tij. Qyteti kishte qenë një simbol i Gjermanisë naziste dhe të gjithë aleatët donin një pjesë të tij. Kështu, Berlini Perëndimor u bë gjithashtu një ishull lirie në Gjermaninë Lindore komuniste.

Muri i Berlinit në vitin 1986

Muri i Berlinit i jep fund eksodit masiv në 1961. Në Berlinin e ndarë, përplasja midis sistemeve konkurruese të kapitalizmit dhe socializmit nuk mund të kishte qenë më e ashpër. Qyteti, me një total prej 3.3 milionë banorësh, ishte pika e nxehtë e Luftës së Ftohtë - dhe, deri në vitin 1961, ishte gjithashtu vrima përmes së cilës iknin refugjatët. Por kjo vrimë u mbyll me ndërtimin e Murit të Berlinit në vitin 1961. Deri në atë moment, më shumë se një milion njerëz, të ngopur me ekonominë e mungesës dhe klimën intelektuale të një shoqërie jo të lirë, i kishin kthyer shpinën RDGJ-së.Pasi Muri u ngrit, njerëzit anembanë Gjermanisë u larguan gjithnjë e më shumë. Megjithatë, politika e zbutjes me Lindjen e kancelarit gjermanoperëndimor Willy Brandt çoi në afrimin diplomatik në vitet 1970. Brandt, një socialdemokrat, u nderua me Çmimin Nobel për Paqen për përpjekjet e tij. Në vitin 1973, të dy shtetet gjermane u bënë anëtarë të plotë të Kombeve të Bashkuara (OKB), duke çimentuar ekzistencën e tyre. Gorbaçovi përshpejton rënien e RDGJ, pavarësisht kësaj, stabiliteti relativ në RDGJ ishte jetëshkurtër, duke zgjatur vetëm disa vjet. Regjimi thjesht nuk ishte ekonomikisht i qëndrueshëm. Historiani Frank Bösch thotë se vështirësitë ekonomike ishin një nga arsyet kryesore për rënien e diktaturës gjermanolindore. Si shembull, Bösch, i cili është drejtor i Qendrës Leibniz për Historinë Bashkëkohore të Potsdamit (ZZF), tregon sasinë e madhe të borxhit që RDGJ kishte grumbulluar me vendet perëndimore. Ai thotë se një faktor tjetër kontribuues ishte pakënaqësia e qytetarëve, "e cila u shfaq në një dëshirë të pabesueshme për t'u larguar". Kur Mikhail Gorbachev, i cili shihej si një reformator, mori drejtimin e Bashkimit Sovjetik në vitin 1985, shumë njerëz në RDGJ shpresonin se ai do të sillte gjithashtu ndryshim në sistemin e tyre. Megjithatë, udhëheqësi i Gjermanisë Lindore Erich Honecker mbeti i palëkundur. Njerëzit e shprehën zemërimin e tyre jo vetëm përmes demonstratave masive në rrugë, por edhe duke depozituar gjithnjë e më shumë kërkesa për leje udhëtimi jashtë RDGJ. Brenda dy viteve, numri i aplikimeve për dokumente udhëtimi u dyfishua nga 53,000 në më shumë se 105,000. Thënë kështu, vetëm një pjesë e aplikantëve në fakt u lejuan të udhëtonin jashtë vendit.