Kalaja e Rashanit

Kalaja e Rashanit i njohur edhe si Gjyteti i Rashanit është një vendbanim i antikitetit të vonë i ndërtuar nga ilirët, përkatësisht dardanët në shekujt IV dhe V pas Krishtit. Ndodhet në afërsi të fshatit Rashan, në pjesën kah fshatrat Trepçë, Cërnushë dhe Smrekovnicë, afërsisht 5 kilometra në distancë ajrore nga Komuna e Mitrovicës.

Historia

Kalaja e Rashanit është ndërtuar mbi një shkëmb 80-100 metra nga toka. Ajo ka një pozitë shumë të favorshme, dhe së bashku me Kështjellën e Zveçanit ato kishin rolin e tyre në mbrojtjen e pasurisë minerare dhe minerale të Rajonit të Bajgorës. Ajo ka formën e numrit tetë 170-200 metra në anën veri-jug, dhe 30-45 metra në anën lindje-perëndim. Kalaja është e rrethuar nga tre palë mure. Ndërtimi i mureve është ndërtuar me gurë të gdhendur mirë, disa prej mureve kanë material lidhës. Trashësia e mureve është afërsisht 2 metra dhe lartësia 2-3 metra. Çifti i parë i mureve rrethon qendrën e kalasë rreth 300 metra, çifti i dytë i mureve e rrethon atë rreth 200–250 metra, dhe çifti i tretë ose muri i brendshëm është më afër qendrës. Kalaja Rashan mbrohej nga katër kulla vrojtimi, njëra në veri, dy në perëndim dhe një tjetër në anën jug-lindore. Kulla veriore është ndërtuar me gurë dhe material lidhës. Ka një gjerësi prej 2.50 x 3.80 metra, dhe trashësia e murit prej 1.8 metra. Nga kjo kullë kontrollohej rruga që vinte nga Trepça dhe rruga që vinte saktësisht nga Rashani në verilindje të kalasë. Në pjesën e brendshme të kullës, ose e njohur si Dhoma e Mbretit (shqip : Dhoma e mbretit) rrjedh një shkallë në formën e një parmaku për të vendosur gjërat mbi të. Ana perëndimore e Kalasë së Rashanit kishte dy kulla vrojtimi dhe roli i tyre ishte mbrojtja e rrugës së brendshme që të çonte në pjesën e brendshme të kalasë, duke komunikuar me fshatrat Cerrnusha dhe Kodër të vendosura përballë kalasë. Kulla e vëzhgimit nga ana lindore komunikonte me kodrën Moistir ndërsa e gjithë ana lindore duke filluar nga pika më veriore në atë më jugore mbrohej nga vetë natyra. Një kullë tjetër e Kalasë së Rashanit është Donjon, ajo ndodhet në qendër të kalasë dhe njihet si kulla kryesore. Bazuar në toponimet dhe mikroponomitë rreth fshatit Rashan thuhet se kjo kala ishte një degë e dinastisë mbretërore Dardane. ^[1] ^[2]

Fortifikata antike ilire është pasuruar më vonë edhe me elmenete të kulturës romake. Muret (gërmadhat) mund të vrehen edhe sot. Në afërsi të kështjellës ndodhet edhe një krua që popullsia e quan “Kroni i Gjytetit”. Mendohet se Gjyteti kishte aq shumë banorë sa që nuk i zinte kështjella të gjithë prandaj një pjesë e tyre u detyruan të largohen nga aty. Deri më tani nuk janë bërë kurfarë gërmimesh arkeologjike.^[3]

Shih edhe

Referime

42°54′18″N 20°57′11″E / 42.905°N 20.953°E / 42.905; 20.953

^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 30 gusht 2022. Marrë më 30 gusht 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
^ https://flasshqip.ca/kulture/histori/5621-nje-fortifikate-mesjetare-pararoje-e-pasurive-minerale-te-trepces-nga-jahja-drancolli
^ Azemi, Avni (2015). Toponimet e Mitrovicës. Prishtinë: Lena Grafik. fq. 28. ISBN 978-9951-663-35-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 30 gusht 2022. Marrë më 30 gusht 2022. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)

[2] ttps://flasshqip.ca/kulture/histori/5621-nje-fortifikate-mesjetare-pararoje-e-pasurive-minerale-te-trepces-nga-jahja-drancolli

[3] Azemi, Avni (2015). Toponimet e Mitrovicës. Prishtinë: Lena Grafik. fq. 28. ISBN 978-9951-663-35-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]