Kantonet e Francës
| Canton | |
|---|---|
 Kantonet e Francës Metropolitane | |
| Kategoria | Ndarja administrative e nivelit të katërt |
| Vendi | Rajonet e Francës |
| Numri | 2,054 (as of 2015) |
| Qeveria | Këshilli i departamentit |
Kantonet e Francës janë nënndarje territoriale të departamenteve dhe qarqeve të Republikës Franceze.
Përveç rolit të tyre si njësi organizative në lidhje me aspekte të caktuara të administrimit të shërbimeve publike dhe drejtësisë, qëllimi kryesor i kantoneve sot është të shërbejnë si zona elektorale për zgjedhjen e anëtarëve të asambleve përfaqësuese të krijuara në secilin prej departamenteve territoriale të Francës (këshillat e departamenteve, më parë këshillat e përgjithshëm). Për këtë arsye, zgjedhje të tilla në Francë njiheshin si "zgjedhje kantonale", deri në vitin 2015 kur emri i tyre u ndryshua në "zgjedhje departamenti" për t'u përshtatur me emrin e këshillave të departamenteve.
Që nga viti 2015, në Francë kishte 2,054 kantone.[1]
Shumica e tyre grupojnë së bashku një numër komunash (ndarja administrative më e ulët e Republikës Franceze), megjithëse komunat më të mëdha mund të përfshihen në më shumë se një kanton, pasi kantonet - në kontrast të dukshëm me komunat, të cilat kanë më shumë se dy milionë banorë (Paris) dhe vetëm një person (Rochefourchat) - synohen të jenë afërsisht të barabartë në madhësinë e popullsisë.
Roli dhe administrimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Roli i kantonit është, në thelb, të sigurojë një kornizë për zgjedhjet e departamenteve. Çdo kanton zgjedh një grua dhe një burrë për ta përfaqësuar atë në conseil départemental du département – ose këshillin e departamentit për departamentin, që është ndarja kryesore administrative e Republikës Franceze.
Në zonat urbane, një komunë e vetme përfshin përgjithësisht disa kantone. Anasjelltas, në zonat rurale, një kanton mund të përbëhet nga disa komuna më të vogla. Në rastin e fundit, shërbimet administrative, për shembull shtabi i xhandarmërisë, ndodhen shpesh në qytetin kryesor (chef-lieu) të kantonit, megjithëse ka përjashtime, si kantonet Gaillon-Campagne dhe Sarreguemines-Campagne, të cilat kanë të përbashkëta një "krye-qytet" që nuk i përket asnjërit kanton.
Për qëllime statistikore (INSEE), njëzet qarqet e Parisit - nënndarjet administrative të atij qyteti - konsiderohen ndonjëherë kantone, por ato nuk shërbejnë për një funksion më të madh elektoral.
Kantonet gjithashtu formojnë rrethe ligjore, si selitë e Tribunaux d'instance ose "Gjykatat e Shkallës së Parë" (also, "TI"...) Historikisht, kantonet quhen justices de paix ose "gjykatat e rrethit".
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kantonet u krijuan në vitin 1790 në të njëjtën kohë me départements nga Komiteti Revolucionar për Ndarjen e Territorit (Comité de division). Ata ishin më të shumtë se sot (ndërmjet 40 dhe 60 për çdo departament). Kantonet në fillim u grupuan në ato që quheshin rrethe. Pas shfuqizimit të rrethit në 1800, ato u riorganizuan nga Konsullata në rrethe. Numri i kantoneve më pas u reduktua në mënyrë drastike (midis 30 dhe 50 njësi) nga Loi du 8 pluviôse an IX (28 janar 1801), ose "Ligji për zvogëlimin e numrit të gjykatave të rretheve", ose Loi portant reduction du nombre de justices de paix në frëngjisht. Prefektët e departamenteve iu tha nga qeveria që t'i gruponin komunat brenda kantoneve të sapokrijuara. Listat e departamenteve, pasi miratoheshin nga qeveria, u botuan në Bulletin des lois në 1801 dhe 1802; këto lista ishin baza e ndarjeve administrative të Francës nga atëherë deri në vitin 2015, megjithëse kantonet me popullsi të vogël u eliminuan dhe u krijuan kantone të reja në zona me rritje të fortë demografike. Në përgjithësi, numri i tyre u rrit ndjeshëm.
Në maj të vitit 2013 u miratua një ligj që uli në mënyrë drastike numrin e kantoneve.[2] Ky ligj hyri në fuqi në zgjedhjet e departamenteve franceze në mars 2015. Para reformës kantonale, kishte 4,032 kantone; më pas ishin 2,054, me kantonet në Martinikë dhe Guajana të shfuqizuara.[3][4] Ligji i reformës i vitit 2013 ndryshoi gjithashtu përfaqësimin e kantoneve në këshillat e departamenteve: çdo kanton tani përfaqësohet nga një burrë dhe një grua.[2]
Statistika
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Numri i kantoneve ndryshon nga një departament në tjetrin; Territoire de Belfort, për shembull, ka 9, ndërsa Nord ka 41.
Shikoe edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Roger Brunet (2015). "New cantons in France: Name games". L'Espace Géographique (në anglisht). 44. doi:10.3917/eg.441.0073.
- ^ a b LOI n° 2013-403 du 17 mai 2013 relative à l'élection des conseillers départementaux, des conseillers municipaux et des conseillers communautaires, et modifiant le calendrier électoral
- ^ Code officiel géographique au 1er janvier 2013, INSEE
- ^ Code officiel géographique au 1er janvier 2016, INSEE