Rajonet e Francës

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Rajon
frëngjisht: Région
KategoriaShtet unitar
VendiRepublika Franceze
Numri18
Statusi i mundurRajone jashtë shtetit (5)
Région d'outre-mer
Statusi shtesëKolektivitet territorial
Collectivité Territoriale
Popullsia212,645 (Mayotte) – 12,005,077 (Île-de-France)
Sipërfaqja376 km2 (145 sq mi) (Mayotte) – 84,061 km2 (32,456 sq mi) (Nouvelle-Aquitaine)
QeveriaQeveri rajonale, Qeveri nacionale
NënndarjetDepartmentet

Franca ndahet në 18 rajone (frëngjisht: région, [ʁe.ʒjɔ̃]) administrative, nga të cilat trembëdhjetë ndodhen në Francën metropolitane (Evropë) dhe pesë janë rajone përtejdetit (të mos ngatërrohet me kolektivitetet përtejdetit, të cilat kanë një status gjysmë autonom).[1]

Të trembëdhjetë rajonet administrative metropolitane (duke përfshirë Korsikën që nga viti 2019) ndahen më tej në dy deri në trembëdhjetë departamente administrative, ku prefekti i departamentit të qendrës administrative të çdo rajoni vepron gjithashtu si prefekt rajonal. Rajonet jashtë shtetit përbëhen administrativisht nga vetëm një departament secila dhe kështu kanë edhe statusin e departamenteve jashtë shtetit.

Shumica e qarqeve administrative kanë edhe statusin e kolektiviteteve territoriale rajonale, të cilat vijnë me një qeverisje vendore, me kolektivitete departamentale dhe komunale nën nivelin e qarkut. Përjashtim bëjnë Korsika, Guajana Franceze, Majoti dhe Martinika, ku funksionet e rajonit dhe departamentit menaxhohen nga qeveri të vetme vendore që kanë juridiksion të konsoliduar dhe që njihen si kolektivitete të vetme territoriale.

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

1982–2015[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Termi rajon u krijua zyrtarisht nga Ligji i Decentralizimit (2 mars 1982), i cili gjithashtu u dha rajoneve statusin e tyre ligjor. Zgjedhjet e para të drejtpërdrejta për përfaqësuesit rajonalë u mbajtën më 16 mars 1986.[2]

Midis 1982 dhe 2015, kishte 22 rajone në Francën Metropolitane. Përpara vitit 2011, kishte katër rajone jashtë shtetit (Guajana Franceze, Guadalupa, Martinika dhe Réunion); në vitin 2011 Majoti u bë i pesti.

Rajonet dhe kryeqytetet e tyre[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rajonet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

# Inicjali Flamuri Rajoni Kryeqendra
1 A Flag of Alsace.svg Alsasa Strasburg
2 B Flag of Aquitaine.svg Akuitania Bordo
3 C Flag of Auvergne.svg Auvernia Clermont-Ferrand
4 P Flag of Normandie.svg Normandia e Poshtme Caen
5 D Flag of Bourgogne.svg Burgonja Dijoni
6 E Flag of Brittany (Gwenn ha du).svg Bretanja Rennes
7 F Flag of Centre-Val de Loire.svg Qendra Orléans
8 G Flag of Champagne-Ardenne.svg Champagne-Ardenne Châlons-en-Champagne
9 H Flag of Corsica.svg Korsika Ajaccio
10 I Franche-Comté.svg Franche-Comté Besançon
11 Q Flag of Normandie.svg Normandia e Epërme Rouen
12 J Proposed flag of Île-de-France.svg Île-de-France Parisi
13 K Flag of Languedoc-Roussillon.svg Languedoc-Roussillon Montpellier
14 L Flag of Limousin.svg Limousin Limoges
15 M Flag of Lorraine.svg Lorena Metz
16 N Midi-Pyrénées flag.svg Midi-Pyrénées Tuluza
17 O Generic flag of Nord-Pas-de-Calais.svg Nord-Pas-de-Calais Lille
18 R Unofficial flag of Pays-de-la-Loire.svg Pays de la Loire Nantes
19 S Flag of Picardie.svg Pikardia Amiens
20 T Poitou-Charentes flag.svg Poitou-Charentes Poitiers
21 U Flag of Provence-Alpes-Côte d'Azur.svg Provence-Alpes-Côte d'Azur Marseja
22 V Flag of Rhône-Alpes.svg Rhône-Alpes Lion
Rajone jashtë shtetit
Flag of French Guiana.svg Guajana Franceze Cayenne
Unofficial flag of Guadeloupe (local).svg Guadalupa Basse-Terre
Snake Flag of Martinique.svg Martinika Fort-de-France
Flag of Mayotte (local).svg Majoti Mamoudzou
Proposed flag of Réunion (ARF).svg Reunioni Saint-Denis

Roli[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rajonet jashtë shtetit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rajoni jashtë shtetit (frëngjisht: Région d'outre-mer) është një emërtim i kohëve të fundit, i dhënë për departamentet jashtë shtetit që kanë fuqi të ngjashme me ato të rajoneve të Francës metropolitane. Si pjesë përbërëse e Republikës Franceze, ato përfaqësohen në Asamblenë Kombëtare, Senat dhe Këshillin Ekonomik dhe Social, zgjedhin një deputet të Parlamentit Evropian dhe përdorin euron si monedhën e tyre.

Megjithëse këto territore i kanë këto pushtete politike që nga viti 1982, kur politika e decentralizimit të Francës diktoi që atyre t'u jepeshin këshilla rajonalë të zgjedhur së bashku me fuqitë e tjera rajonale, përcaktimi i rajoneve jashtë shtetit daton vetëm në ndryshimin kushtetues të vitit 2003; në të vërtetë, formulimi i ri i kushtetutës synon të mos i japë përparësi as emërtimit të departamentit të huaj apo rajonit të huaj, megjithëse i dyti është ende praktikisht i papërdorur nga mediat franceze.

Më poshtë kanë statusin e rajonit jashtë shtetit:

^ Shën Pierre and Miquelon (jashtë Kanadasë, në Amerikën e Veriut), dikur një departament jashtë shtetit, u degradua në një kolektivitet territorial në vitin 1985.

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ "Carte des Régions" (në frëngjisht). INSEE. Marrë më 2009-09-29.
  2. ^ Jean-Marie Miossec (2009), Géohistoire de la régionalisation en France, Paris: Presses universitaires de France ISBN 978-2-13-056665-6.

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]