Surinami

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Republiek Suriname

Republika Surinam

Flamuri i Surinamës
Flamuri i Surinamës
Stema e Surinamës
Stema e Surinamës
Flamuri Emblema
Moto: lat.: Justitia - Pietas - Fides

shq.: Drejtësi - Detyrë - Lojalitet

Gjuha Holandisht
Kryeqyteti Paramaribo
Forma e qeverisë Republik Presidentale
Kryetarë Dési Bouterse
Sipërfaqja 163.270 km²
Popullsia 486.618
Dendësia e popullsisë 3 për banorë në km²
Prodhimi i Brendshëm Bruto 2.404.000.000 US$
Prodhimi i Brendshëm Bruto për banorë 4.577 US$
Indeksi i zhvillimit njerëzor 0,769
Valuta Dollar Surinamese
Pavarësia 25 nëntor 1975 nga Holanda
Himni kombëtar God zij met ons Suriname
Zona kohore UTC -3
Targat e automjeteve SME
Kodi i internetit TLD .sr
Prefiksi telefonik +597

Surinami është një shtet në verin e Amerikën jugore. Kufizohet në veri nga Oqeani Atlantik, në lindje nga Guajanën Franceze, në jug nga Brazili dhe në perëndim nga Guajana. Ajo është vendi i Dytë më i vogël në amerikën jugore edhe është një nga katër territoret jo-spanjishte në kontinent me Brazilin, Guajanën dhe Guajanën Franceze.

Shteti u bërë i pavarur me 25 nëntor 1975 nga Holanda. Kryeqyteti i saj është Paramaribo me rreth 250.000 qytetar.

I banuar gjatë nga kultura të shumta të fiseve indigjene, Surinami u eksplorua dhe u kundërshtua nga fuqitë evropiane përpara se të vinte nën sundimin hollandez në fund të shekullit të 17-të. Në vitin 1954, vendi u bë një nga vendet përbërëse të Mbretërisë së Holandës. Më 25 nëntor 1975, vendi i Surinamës u largua nga Mbretëria e Holandës për t'u bërë një shtet i pavarur, megjithatë duke ruajtur lidhje të ngushta ekonomike, diplomatike dhe kulturore me kolonizuesin e saj të mëparshëm. Popujt e saj indigjenë kanë qenë gjithnjë e më aktivë në kërkimin e të drejtave të tokës dhe duke punuar për të ruajtur tokat dhe habitatet e tyre tradicionale.

Surinami konsiderohet të jetë një vend kulturor në Karaibe dhe është anëtar i Bashkësisë Karaibeve (CARICOM). Përserisa holandishtja është gjuha zyrtare e qeverisjes, biznesit, mediave dhe arsimit, [1] Sranan, një gjuhë angleze e kreoleve, është një gjuhë e përdorur gjerësisht. Surinami është i vetmi territor jashtë Evropës, ku holandishtja flitet nga shumica e popullsisë. Njerëzit e Surinamit janë ndër më të ndryshmit në botë, që përfshijnë një numër të madh grupesh etnike, fetare dhe gjuhësore.

Gjeografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Holandezët këtë sipërfaqe e mbajnë nën kontroll që nga 1667-ta si koloni e quajtur Guajana holandeze. Nga viti 1954 ishte pjesë autonome e Holandës ndërsa nga 1974-ta e pavarur. Më 1980-të sundimin e marrin ushtarakët nën udhëheqjen e D. Boutersesë (D. Bouterse), sundim i cili zgjati edhe pas zgjedhjeve të vitit 1987. Më 1990 në Surinam ndodhë një puç dhe nga 1992 fillojnë përpjekjet për pajtim dhe procese demokratike. Nga viti 1996 president i zgjedhur i shtetit ishte J. Vijdenboshi (J. Wijdenbosch).

Popullsia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gjuha[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Grupet etnike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Feja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Duke u bazuar në regjistrimin e përgjithshëm të vitit 2012, 48.4% qenë të krishterë, ku 26.7% prej tyre qenë protestant (përfshirë 11.18% Pentekostal, 11.16% moravian dhe 4.4% të denominacioneve të tjera protestante) dhe 21.6% katolikë. Hindutë sendërtuan grupin e dytë religjioz më e përhapur në Surinam duke përfshirë 22,3% të popullatës. Muslimanët përbëjnë 13.9% të popullatës. Në bazë të këtyre regjistrimeve, 7.5% të popullatës u deklaruan jobesimtarë dhe 3.2% nuk iu përgjigjën pyetjes.[1]

Edukata[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Politika[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Njësit administrative[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ekonomia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Transporti[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kultura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Burimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

1.Central Intelligence Agency (2013). "Suriname". The World Factbook. Retrieved 4 August 2013.

  

  1. ^ 2012 Suriname Census Definitive Results Arkivuar 24 shtator 2015 tek Wayback Machine. Algemeen Bureau voor de Statistiek – Suriname.