Hul'ë

Hul'ë (Arabisht: خلع Khulʿ), gjithashtu quhet khula, është një procedurë përmes së cilës gruaja mund t'i japë një divorc burrit të saj në Islam, duke i kthyer mahr ose diçka tjetër që ka marrë nga burri i saj ose pa i kthyer asgjë, siç është rënë dakord me bashkëshortët ose me vendimin e kadiut (gjykatës) në varësi, mbi rrethanat. Bazuar në fikhun tradicional dhe referuar në Kur'an dhe hadith, khul' i lejon një gruaje të fillojë një divorc. Në terma, prishja e marrëdhënies martesore me gatishmërinë e gruas për t'i paguar ivald (kompensim) pronarit të kontratës, përkatësisht burrit.

Tekstet

Kuran

Sipas përkthimit të Efendi Nahit:

Lëshuarja mund të bëhet dy herë; pra, ose të mbahet me arsye, ose të ndahen me të mirë. E juve, nuk u lejohet të merrni çfarëdo nga ato që iu keni dhuruar, përpos nëse këta të dy frikohen se nuk do t’i zbatojnë dispozitat e Perëndisë. E, nëse, ju të dy frikoheni, se nuk do të mundeni t’i kryeni dispozitat e Perëndisë, atëherë nuk është mëkat për asnjërin për atë që ia jep gruaja. Këto janë dispozitat (kufijt) e Perëndisë, andaj mos i rrënoni ato! E, ata që i rrënojnë dispozitat e Perëndisë, janë mëkatarë të mëdhenj.

— 2:229

Nëse gruaja druan nga burri i saj se do të sillet keq ai, ose nuk do ta përfill atë, atëherë nuk ka mëkat për ata, nëse paqëtohen në mes vete. Paqëtimi është (madje) më i mirë (se shkurorëzimi). Te njerëzit është e prirur koprracia. Por në qoftë se ju do të silleni bukur dhe do të ruheni prej të këqijave, Perëndia, madje di mirë atë që punoni ju.

— 4:128

Hadith

Historia më e njohur që i referohet Khul' dhe shërben si bazë për interpretime ligjore është tregimi i Xhamilesë, gruas së Thabit ibn Kajsit:

Transmetohet nga Ibn Abasi: Gruaja e Thabit bin Kajsit erdhi te Profeti dhe i tha: "O i Dërguari i Allahut! Unë nuk e fajësoj Thabitin për defekte në karakterin e tij apo fenë e tij, por unë, duke qenë muslimane, nuk më pëlqen të sillem në mënyrë të pahijshme. mënyrë islame nëse qëndroj me të." Për këtë i Dërguari i Allahut i tha: "A do ta kthesh kopshtin që të ka dhënë burri yt si mehër?" Ajo tha po." Pastaj Profeti e urdhëroi Thabitin: "O Thabit, pranoje kopshtin tënd dhe divorcoje atë një herë."

Çështje të ndërlidhura

Kompensimi

Shumica e shkollave juridike islame pajtohen se burri nuk ka të drejtë në më shumë se shuma fillestare e mahr që i jepet gruas. Megjithatë, disa interpretime sugjerojnë se burrit i takon një kompensim më i madh, ndërsa interpretime të tjera sugjerojnë se burri nuk ka të drejtë për kompensim. Sipas disa interpretimeve, khulʿ kërkon që mahr tashmë i paguar të kthehet së bashku me çdo dhuratë dasme. Sipas shumicës së imamllarëve të fikhut, ky ligj zbatohet vetëm nëse nuk ka faj burri. Burrat ndonjëherë preferojnë dhe u bëjnë presion grave të tyre që të kërkojnë një khul' në vend që burri të shqiptojë një talak në mënyrë që burri të kërkojë kthimin e mahr. Një skenar tjetër që lind rrallë në khulʿ është se burri do të kërkojë një kompensim financiar të paarsyeshëm. Kjo në mënyrë efektive mund ta pengojë atë që të kërkojë khul' sepse ata nuk kanë mjete për të mbështetur veten financiarisht me humbjen e mahrit dhe "dhuratave" të tjera të dasmës.

Pëlqimi i burrit

Për sa i përket pëlqimit të bashkëshortit, shumica e shkollave bien dakord që marrëveshja e burrit është një procedurë bazë dhe thelbësore për dhënien e divorcit, përveç rasteve kur zbatohen rrethana lehtësuese, ndërsa vetëm pak shkolla lejojnë gjyqtarin të japë një divorc pa faj pa pëlqimin e burrit nëse ajo heq dorë nga mahr. Për një divorc të bazuar në faj, burri nuk duhet të japë pëlqimin nëse arsyet e divorcit janë të vlefshme, si mizoria (darar) ose pafuqia (nëse nuses nuk i zbulohet në momentin e martesës). Përveç kësaj, nëse burri nuk mund t'i sigurojë gruas së tij detyrimet bazë martesore, si strehimi ose mbajtja, gruas mund t'i jepet khul'. Nëse gruaja është e mitur, atëherë duhet dhënë pëlqimi nga kujdestari i pasurisë së saj. Detajet e ligjeve të Khulit në veçanti nuk mund të gjenden drejtpërdrejt në Kur'an, kështu që një gjykatës i gjykatës së Sheriatit duhet të dallojë nga rastet historike të hadithit dhe jurisprudencës islame se cilat ata besojnë se janë arsye të vlefshme për divorc.

Roli i Gjykatës

Pikëpamjet mbi rolin e gjykatës dhe gjyqtarit ndryshojnë në shkolla, në varësi të faktit nëse divorci konsiderohet apo jo një lloj talak (refuzimi i martesës nga bashkëshorti) ose anulimi gjyqësor. Nëse burri nuk pranon divorcin, gruaja shpesh shkon te një palë e tretë ndërmjetësuese, siç është një imam. Vetëm një person i ditur në ligjin islam, d.m.th. një kadi, ose një gjykatës i gjykatës së sheriatit Islam, mund të japë khul' pa pëlqimin e burrit. Kur kërkesa për khulʿ dërgohet në gjykatat e sheriatit, gjyqtarit i lejohet të zëvendësojë burrin dhe të anulojë martesën. Ky proces i anulimit gjyqësor zakonisht quhet edhe faskh, i cili zakonisht ndodh kur burri refuzon të pranojë vendimin e gruas për t'u divorcuar.

Ideti

Kur një gruaje i jepet divorci përmes khul', ajo duhet të hyjë në një periudhë pritjeje të njohur si ideti. Sipas mendimit të shumicës, i cili përfshin pozitën e besueshme në shkollat Hanefi, Maliki, Shafi'i dhe Hanbeli, periudha e pritjes për khul' është e njëjtë me periudhën e pritjes për shkurorëzim, dhe një mendim i pakicës e kufizon atë në një periudhë të vetme. Nëse një grua ka kaluar tashmë në menopauzë, ajo duhet të presë tre muaj kalendarikë. Periudha e pritjes për një grua që ka perioda të parregullta varet nga interpretime të ndryshme. Nëse një grua është shtatzënë ose mbetet shtatzënë gjatë periudhës së pritjes, ajo duhet të respektojë periudhën e pritjes deri në vendosjen e barrës së saj.

Kujdestaria

Kujdestaria mbi fëmijët priret të favorizojë nënën nëse ajo nuk është rimartuar, por babai është ende i detyruar të kujdeset për fëmijët. Pasi fëmija të rritet mjaftueshëm (7 për meshkuj, 9 për femra), atij ose asaj i jepet zgjedhja për të vendosur se kush e ka kujdestarinë sipas Imam Shafi’ut, ose kujdestaria i jepet automatikisht babait sipas shkollës hanbelite ose kujdestaria i jepet nënës, sipas shkollës Maliki.

Lexim më tutje

• Amanat, Abbas and Frank Griffel (2009). Shari'a: Islamic Law in the Contemporary Context. Stanford: Stanford University Press.
• Engineer, Asghar Ali (1992). The Rights of Women in Islam. New York: St. Martin's Press.
• Macfarlane, Julie. Islamic Divorce in North America: A Shari'a Path in a Secular Society. Oxford: Oxford University Press, 2012.
• Nasir, Dr. Jamal J. Ahmad (2009). The Status of Women Under Islamic Law and Modern Islamic Legislation. Netherlands: Brill.
• Tucker, Judith E. (2008). Women, Family, and Gender in Islamic Law. Cambridge: Cambridge University Press.
• Welchman, Lynn (1998). Women and Muslim Family Laws in Arab States: A Comparative Overview of Textual Development and Advocacy. Amsterdam: Amsterdam University Press.