Koordinatat gjeografike

Harta e Tokës së bashku me linjat që tregojnë gjerësisnë (horizontale/paralelet) dhe gjatësinë (vertikale/meridianët) gjeografike, me projeksionin Eckert VI

Sistemi i koordinatave gjeografike është një sistem koordinativ i përdorur në gjeografi, i cili mundëson që çdo vendndodhje në Tokë të përcaktohet nga një grup numrash, shkronjash ose simbolesh. Koordinatat vendosen në mënyrë të atillë që një nga numrat përfaqëson pozicionin vertikal dhe dy ose tre numrat e tjerë përfaqësojnë pozicionin horizontal. Modeli standard i koordinatave përfshinë gjerësinë, gjatësinë dhe lartësinë.

Përmasat: gjerësia, gjatësia dhe lartësia

Gjerësia phi (φ) dhe Largësia lambda (λ)

• Gjerësia gjeografike është këndi në mesin e sistemit të koordinatave midis çdo pikë në sipërfaqen e tokës dhe të linjës së ekuatorit. Linjat që kanë pikë në të njëjtën gjerësi quhen paralel dhe ato shkruajnë rethe bashkëqendëror në sipërfaqen e tokës. Çdo shtyllë është 90°. Në paralelin me 0° gjerësi është vizatuar ekuatori, një linjë imagjinare që pjeston globin në Hemisferën e Veriut dhe të Jugut.

• Gjatësia gjeografike është këndi i lindjes ose perëndimit, në qëndrën e sistemit të koordinatave, midis çdo pikë të sipërfaqes së tokës dhe të një linjë arbitrare të caktuar nga veriu në jug nga dy polat gjeografik. Linjat që kanë pikë të të njëstës largësi quhen meridianë. Të gjithë meridianët gjysma e rethëve të mëdhenjë, dhe janë paralelë midis tyre. Linja që kalon sipër Observatorit Mbretërorë, Greenwich (afër Londrës në UK) është linja si referencë me largësi zero (0), Meridani i Parë.

Përdorimi

Më poshtë është tregohet një shembull i mënyrës se si shkruhen koordinatat gjeografik:

xx° xx' xx" N yy° yy' yy" E

Grupi i parë i kordinatave paraqet gjerësinë gjeografike ku:

• xx° - numrat e parë përfaqsojnë gradët
• xx' - numrat e dytë përfaqsojnë minutat
• xx" - numrat e tretë përfaqsojnë sekondat
• N - ndërsa shkronja në fund përfaqsojnë hemisferën, Veri (North) ose Jug (South)

Grupi i dytë i kordinatave paraqet gjatësinë gjeografike ku:

• xx° - numrat e parë përfaqsojnë gradët
• xx' - numrat e dytë përfaqsojnë minutat
• xx" - numrat e tretë përfaqsojnë sekondat
• E - ndërsa shkronja në fund përfaqsojnë hemisferën, Lindje (East) ose Perëndim (West)

Tirana ndodhet në pozicionin 41°19′N 19°49′E, ndërsa Prishtina në pozicionin 42°40′N 21°10′E.

Shiko edhe

• Gjeografia
• Kordinatat
• Kohen zonale

Lidhje të jashtme

• Mathematics Topics-Coordinate Systems
• Geographic coordinates of countries (CIA World Factbook) Arkivuar 12 gusht 2008 tek Wayback Machine
• Worldwide Geogr.Coordinates & Satellite images
• Global Gazetteer
• Verify Locality Tool