Kushtetuta e Jugosllavisë 1963
Kushtetuta Jugosllave e vitit 1963 ishte kushtetuta e 2-të e Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë. Ajo hyri në fuqi më 7 prill 1963. Kushtetuta ishte rezultat i bindjeve të strukturave qeverisëse se marrëdhëniet vetëadministruese jugosllave janë kapërcyer mjaftueshëm në shoqëri, saqë meritonte një përcaktim të ri dhe përfundimtar kushtetues dhe një fronzim.
Asambleja Federale parlamentare (Skupština) u nda në një dhomë të përgjithshme, Dhoma Federale dhe 4 dhoma, të cilave u dhanë përgjegjësi të veçanta burokratike. Kushtetuta drejtonte që republikat individuale të përfaqësoheshin vetëm në Dhomën e Kombeve, pjesë e Dhomës Federale[1] që në vitin 1967 u bë një dhomë më vete e Kuvendit.[2]
Presidenti Josip Broz Tito mbajti postin e tij si president i partisë, por hoqi dorë nga posti i tij shtetëror si president i Këshillit Ekzekutiv Federal, një ndryshim që ndau më tej funksionet partiake dhe shtetërore. Kushtetuta e vitit 1963 prezantoi gjithashtu konceptin e rotacionit, i cili ndalonte qëndrimin në poste ekzekutive të nivelit më të lartë ose më të ulët për më shumë se 2 mandate 4 vjeçare. Për më tepër, ai zgjeroi të drejtat e njeriut dhe qytetarin dhe vendosi procedura gjyqësore të garantuara me kushtetutë.[3]
Kushtetuta u zëvendësua nga miratimi i një kushtetute të 4-të dhe të fundit në 1974.
Rregulloret[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Përkufizimi i shtetit karakterizohet jo vetëm nga dispozita se ai është një shtet federal, por edhe një bashkësi demokratike socialiste, e cila supozohej të tregonte tendencën drejt idealit marksist të vyshkurjes së shtetit.
Baza e planifikimit ekonomik u shpall prona publike, vetëmenaxhimi dhe vetëorganizimi i punëtorëve në nivel mikro dhe makro.
E drejta për vetëadministrim shoqëror u shpall e paprekshme dhe rrethet në shtet (komuna, qarku, krahinat autonome të Serbisë, Republikat Socialiste dhe vetë Federata) u bënë bashkësi socio-politike. Në rregulloren ende të paparë në të drejtën kushtetuese, hierarkia ndërmjet këtyre njësive u shkatërrua dhe u fut një sistem i të drejtave dhe detyrimeve të ndërsjella.
Asambleja Federale u shpall si autoriteti më i lartë i qeverisë dhe i vetëqeverisjes shoqërore, dhe në kuvendin federal dhe republikan, përveç këshillit të përgjithshëm-politik, u futën edhe bashkësitë më të mëdha të punëtorëve - ekonomike, arsimore, kulturore, sociale dhe shëndetësore, organizative dhe politike. Kuvendet e krahinave autonome mund të kishin më shumë.
Presidenti i Republikës u bë i pavarur nga Këshilli Ekzekutiv Federal dhe u bë një autoritet autonom i federatës. U krijuan Gjykata Kushtetuese e Jugosllavisë dhe gjykatat kushtetuese të republikave anëtare.
Praktika[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Kësaj Kushtetute i janë shtuar 42 amendamente deri në miratimin e Kushtetutës së re Jugosllave të vitit 1974. Kjo tregon se stabiliteti i institucioneve nuk u arrit për një periudhë më të gjatë. Ndryshimet e reja forcuan pozicionin e provincave autonome, futën zona të reja të vetëqeverisjes dhe ish-agjencitë federale janë bërë të zakonshme, në vend që të mbeten superiore.
Shiko edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Stampa:Country study
- ^ Lapenna, Ivo (1972). "Main features of the Yugoslav constitution 1946-1971". International and Comparative Law Quarterly. 21 (2): 209–229. doi:10.1093/iclqaj/21.2.209.
Ten years later, the Constitution of 1963 completely changed the whole structure of the Federal Assembly and of all the other organs of State authority. It introduced a heavy and complicated system of five or, in some cases, even six "Councils", for which the term "Chamber" seems more appropriate in order to avoid confusion between these bodies and various other councils.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Stampa:Country study