Lufta e Parë e Kappelit
Luft a Pare e Kappel-it (Erster Kappelerkrieg) ishte nje konflikt i armatuar ne 1529 midis Protestanteve dhe Kantoneve Katolik te Konfederates se vjeter Zviceriane ne kohen e Reformimit ne Zvicer. Perfundoi pa asnje perleshje te luftuar me paqen e Kappelit (Erster Landfriede)
Sfondi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Të udhëhequr nga Huldrych Zwingli, kantoni protestant dhe qyteti i Zyrihut kishin lidhur me kantonet e tjera protestante një aleancë mbrojtëse, Christliches Burgrecht, e cila përfshinte gjithashtu qytetet e lira perandorake të Konstancit dhe Strasburgut . Kantonet katolike u përgjigjën duke krijuar një aleancë me Ferdinandin e Austrisë .
Konfliktet midis dy feve u ngritën edhe për situatën në territoret e tyre, veçanërisht në Thurgau, ku administrata ndryshonte çdo dy herë në vit midis kantoneve dhe kështu kalonte midis rregullave katolike dhe protestante. Disa përpjekje ndërmjetësimi dështuan, siç ishte mosmarrëveshja e Badenit në 1526.
Incidente dhe provokime të shumta të vogla ndodhën nga të dyja palët, si një prift katolik që u ekzekutua në Thurgau në maj 1528 dhe pastori protestant J. Keyser u dogj në shtyllë në Schwyz në 1529. E fundit kashtë ishte instalimi i një vogt katolik në Baden .
Kursi i luftës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Zürich shpalli luftë më 8 qershor, pushtoi Thurgau dhe territoret e Abbacisë së Shën Gallit dhe marshoi në Kappel, në kufirin e Zug .
Perfundimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ndërmjetësimi në Tagsatzung lejoi që lufta e hapur të shmangej. Ushtritë ishin në terren (marshimi i Kappelit midis Zyrihut dhe Zugut) ndërsa negociatat ishin në vazhdim, por ushtarët e të dy ushtrive u vendosen ne formacione për të shmangur çdo provokim. Johannes Salat nga Lucerni, një dëshmitar okular, regjistroi se si burrat nga të dy kampet u takuan, pinin dhe flisnin së bashku. Heinrich Bullinger më vonë e hodhi atë për sa i përket Kappeler Milchsuppe ("supës së qumështit të Kappel"), një tregim anekdotik se si një vakt ndahej nga dy ushtritë, Zyrihu siguronte bukën dhe Zug qumështin. Ai u bë një simbol i përhershëm i pajtimit dhe kompromisit midis konfederatëve.
Pasojat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrëveshja e paqes ( Erster Landfriede ) nuk ishte e favorshme për katolikët, të cilët duhej të shpërbënin aleancën e tyre me Habsburgët austriakë. Tensionet mbetën në thelb të pazgjidhura dhe do të ndizeshin përsëri gjatë Luftës së Dytë të Kappelit, dy vjet më vonë.