Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s
Marrëdhëniet midis aleancës ushtarake të NATO-s dhe Federatës Ruse u krijuan në vitin 1991 në kuadër të Këshillit të Bashkëpunimit të Atlantikut të Veriut. Në vitin 1994, Rusia iu bashkua programit të Partneritetit për Paqe, dhe më 27 maj 1997, Akti Themelues NATO-Rusi (NRFA) u nënshkrua në Samitin e NATO-s në Paris të vitit 1997 në Francë, duke mundësuar krijimin e Këshillit të Përhershëm të Përbashkët NATO-Rusi (NRPJC). ). Në fillim të viteve 2010, NATO dhe Rusia nënshkruan disa marrëveshje shtesë për bashkëpunim.[1] NRPJC u zëvendësua në 2002 nga Këshilli NATO-Rusi (NRC), i cili u krijua në një përpjekje për të partnerizuar në çështjet e sigurisë dhe projektet e përbashkëta së bashku.
Pavarësisht përpjekjeve për të strukturuar forume që promovojnë bashkëpunimin midis Rusisë dhe NATO-s, marrëdhëniet që nga viti 2024 janë tensionuar rëndë me kalimin e kohës për shkak të konflikteve post-sovjetike dhe mosmarrëveshjeve territoriale që përfshijnë Rusinë, duke përfshirë:
- Azerbajxhan (1988–2024)[2][3][4]
- Moldovë (1990–sot)[5]
- Gjeorgji (2008–sot)[6]
- Ukrainë (2014–sot)[7][8]
- Siri (2015–sot)[9]
- Turqi (2015–2016)
- Kazakistan (2021–2022)[10]
Marrëdhëniet Rusi-NATO filluan të përkeqësohen ndjeshëm pas Revolucionit Portokalli të Ukrainës në 2004-05 dhe Luftës Ruso-Gjeorgjiane në 2008. Ato u përkeqësuan edhe më tej në vitin 2014, kur më 1 prill 2014, NATO vendosi njëzëri të pezullojë të gjithë bashkëpunimin praktik si një përgjigje ndaj aneksimit rus të Krimesë. Në tetor 2021, pas një incidenti në të cilin NATO dëboi tetë zyrtarë rusë nga selia e saj në Bruksel, Rusia pezulloi misionin e saj në NATO dhe urdhëroi mbylljen e zyrës së NATO-s në Moskë.[11][12]
Pushtimi rus i Ukrainës në shkurt 2022 ka shkaktuar një prishje të marrëdhënieve NATO-Rusi në pikën më të ulët që nga fundi i Luftës së Ftohtë në 1991. Samiti i NATO-s në Madrid i vitit 2022 e shpalli Rusinë "një kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë euro-atlantike" ndërsa Këshilli NATO-Rusi u shpall i pafuqishëm.[13] Megjithëse zyrtarët dhe propagandistët rusë kanë pohuar se janë "në luftë" me të gjithë NATO-n dhe Perëndimin, NATO ka pohuar se fokusi i saj është të ndihmojë Ukrainën të mbrohet dhe jo të luftojë Rusinë.[14][15]
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "The NATO Russian Founding Act | Arms Control Association". www.armscontrol.org. Marrë më 2024-04-06.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Benson, Brett V. (2012). Constructing International Security: Alliances, Deterrence, and Moral Hazard. Cambridge: Cambridge University Press. fq. 67. ISBN 978-1107027244.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Russia says deployment of EU mission in Armenia to 'exacerbate existing contradictions'".
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ RAND, Russia's Hostile Measures: Combating Russian Gray Zone Aggression Against NATO in the Contact, Blunt, and Surge Layers of Competition (2020) online
- ^ "Twenty Years of Russian "Peacekeeping" in Moldova". Jamestown (në anglishte amerikane). Marrë më 2024-04-06.
- ^ "President of Russia". 2008-09-02. Arkivuar nga origjinali më 2008-09-02. Marrë më 2024-04-06.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Higgins, Andrew; Erlanger, Steven (2014-02-27). "Gunmen Seize Government Buildings in Crimea". The New York Times (në anglishte amerikane). ISSN 0362-4331. Marrë më 2024-04-06.
- ^ Ellyatt, Holly (2022-02-24). "Russian forces invade Ukraine". CNBC (në anglisht). Marrë më 2024-04-06.
- ^ "Russia joins war in Syria: Five key points". BBC News (në anglishte britanike). 2015-10-01. Marrë më 2024-04-06.
- ^ "Russia blocks trains carrying Kazakh coal to Ukraine | Article". 5 nëntor 2021.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Russia suspends its mission at NATO, shuts alliance's office" (në anglisht). AP. 2021-10-18. Marrë më 2021-10-19.
- ^ Chernova, Anna; Fox, Kara. "Russia suspending mission to NATO in response to staff expulsions". CNN. Marrë më 2021-10-19.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Madrid Summit ends with far-reaching decisions to transform NATO". NATO (në anglisht). 30 qershor 2022.
- ^ Vavra, Shannon (2022-09-21). "'The Time Has Come': Top Putin Official Admits Ugly Truth About War". The Daily Beast (në anglisht). Marrë më 2022-10-01.
- ^ Tisdall, Simon (2023-03-05). "Nato faces an all-out fight with Putin. It must stop pulling its punches". The Observer (në anglishte britanike). ISSN 0029-7712. Marrë më 2023-06-26.