Impulsi këndor

Ky xhiroskop qendron drejt kur rrotullohet per shkak te impulsit kendor.

Ne fizike, impulsi kendor i një thërrmije rreth origjinës është një madhësi vektoriale e barabartë me masën e thërrmijes shumëzuar me prodhimin vektorial të vektorit te pozicionit te theermijes me vektorin e shpejtesise. Impulsi kendor i nje sistemi therrmijash eshte shuma e momentit kendor te therrmijave ne te.

Impulsi kendor eshte nje koncept shume i rendesishme ne fizike dhe inxhinieri, per shkak te aplikimeve te shumta. Impulsi kendor ka rendesi te madhe ne fizike sepse eshte nje madhesi e konservuar: Momenti kendor i nje istemi qendrion konstant gjithmone neqoftese mbi te nuk aplikohet nje moment force i jashtem. Simetria rrotulluese e haesires eshte shkaku i ruajtjes se impulsit kendor, kjo ne vetvete eshte nje rast i vecante i Teoremës se Nëdherit. Ligji i konservimit te impulsit kendor shpjegon shume fenomenene ne natyre.

Impulsi kendor ne mekaniken klasike

Lidhja mes forces (F), momentit të forcës (τ), dhe vektoreve te momentit (p dhe L) ne nje sistem rrotullues

Percaktimi

Impulsi këndor i një thërrmije rreth origjinës te nje sistemi te dhene percaktohet si:

$\mathbf {L} =\mathbf {r} \times \mathbf {p}$

ku:

$\mathbf {L}$ eshte impulsi kendor i therrmijes,

$\mathbf {r}$ eshte vektori i pozicionit te theermijes ne lidhje me origjinen,

$\mathbf {p}$ eshte impulsi linear i therrmijes, dhe

$\times \,$ eshte prodhimi vektorial.

Sic shikohet nga percaktimi, njesite SI te derivuara te momentit kendor jane Njuton meter sekonde (N·m·s ose kg·m²s^-1). Per shkak te prodhimit vektorial, L eshte nje pseudovektor i cili eshte perpendikular si me vektorin rrezor r eshtu edhe me vektorin e momentit p dhe e merr shenjen nga rregulli i dore se djathte.

Lidhje te jashtme

• Conservation of Angular Momentum Arkivuar 14 dhjetor 2010 tek Wayback Machine - nje kapitull nga nje liber online
• Angular Momentum in a Collision Process - derivimi i rastit tre dimensional

Referime

• Cohen-Tannoudji, Claude; Diu, Bernard; Laloë, Franck, "Quantum Mechanics" (1977). John Wiley & Sons.
• E. U. Condon and G. H. Shortley, The Theory of Atomic Spectra, (1935) Cambridge at the University Press, ISBN 0-521-09209-4 See chapter 3.
• Edmonds, A.R., Angular Momentum in Quantum Mechanics, (1957) Princeton University Press, ISBN 0-691-07912-9.
• Jackson, John David, "Classical Electrodynamics". Second Ed., 1975. Third Ed., 1998. John Wiley & Sons.
• Serway, Raymond A.; Jewett, John W. (2004). Physics for Scientists and Engineers (6th ed.). Brooks/Cole. ISBN 0-534-40842-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)
• Tipler, Paul (2004). Physics for Scientists and Engineers: Mechanics, Oscillations and Waves, Thermodynamics (5th ed.). W. H. Freeman. ISBN 0-7167-0809-4. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)