Murtaja pneumonike
Murtaja pneumonike është një infeksion i rëndë i mushkërive i shkaktuar nga bakteri Yersinia pestis. Simptomat përfshijnë ethe, dhimbje koke, gulçim, dhimbje gjoksi dhe kollë. Zakonisht fillojnë rreth 3 deri në 7 ditë pas ekspozimit. Është 1/3 format e murtajës, dy të tjerat janë murtaja septikemike dhe murtaja bubonike.[1]
Forma pneumonike mund të ndodhë pas një infeksioni fillestar të murtajës bubonike ose septikemike. Mund të rezultojë gjithashtu nga frymëmarrja e pikave të ajrit nga një person ose kafshë tjetër e infektuar me murtajë pneumonike. Dallimi midis formave të murtajës është vendndodhja e infeksionit; në murtajën pneumonike infeksioni është në mushkëri, në murtajën bubonike nyjet limfatike dhe në murtajën septikemike brenda gjakut. Diagnoza bëhet duke testuar gjakun, sputumin ose lëngun nga një nyje limfatike.[2]
Ndërsa vaksinat janë duke u zhvilluar, në shumicën e vendeve ato nuk janë ende të disponueshme komercialisht. Parandalimi është duke shmangur kontaktin me brejtësit, njerëzit ose macet e infektuara. Rekomandohet që të infektuarit të izolohen nga të tjerët. Trajtimi i murtajës pneumonike bëhet me antibiotikë.[3]
Murtaja është e pranishme në mesin e brejtësve në Afrikë, Amerikë dhe Azi.[4] Murtaja pneumonike është më serioze dhe më pak e zakonshme se murtaja bubonike. Numri total i raportuar i rasteve të të gjitha llojeve të murtajës në vitin 2013 ishte 783. E patrajtuar, murtaja pneumonike është gjithmonë fatale. Disa hipotezojnë se versioni pneumonik i murtajës ishte kryesisht përgjegjës për Vdekjen e Zezë që rezultoi në afërsisht 75 - 200 milionë vdekje në vitet 1300.[5][6]
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Plague". www.who.int. Arkivuar nga origjinali më 19 mars 2017. Marrë më 14 mars 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "FAQ Plague". www.cdc.gov. Arkivuar nga origjinali më 14 mars 2017. Marrë më 13 mars 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "FAQ Plague". www.cdc.gov. Arkivuar nga origjinali më 14 mars 2017. Marrë më 13 mars 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Plague". www.who.int. Arkivuar nga origjinali më 19 mars 2017. Marrë më 14 mars 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Plague". World Health Organization. shtator 2016. Arkivuar nga origjinali më 24 prill 2015. Marrë më 14 mars 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ McCoy, Terrence (31 mars 2014). "Everything you know about the Black Death is wrong". Washington Post. The Washington Post. Arkivuar nga origjinali më 27 gusht 2016. Marrë më 14 mars 2017.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)