Murtaja (sëmundje)

Yersinia pestis shihet në zmadhim 200× me një etiketë fluoreshente.

Murtaja është një sëmundje infektive e shkaktuar nga bakteri Yersinia pestis. Simptomat përfshijnë ethe, dobësi dhe dhimbje koke. Zakonisht kjo fillon nga 1-7 ditë pas ekspozimit. Ekzistojnë 3 forma të murtajës, secila prej të cilave prek një pjesë të ndryshme të trupit dhe shkakton simptoma shoqëruese. Murtaja pneumonike infekton mushkëritë, duke shkaktuar gulçim, kollë dhe dhimbje gjoksi; murtaja bubonike prek nyjet limfatike, duke i bërë ato të fryhen; dhe murtaja septikemike infekton gjakun dhe mund të shkaktojë që indet të bëhen të zeza dhe të vdesin.

Format bubonike dhe septikemike zakonisht përhapen nga pickimi i pleshtave ose nga trajtimi i një kafshe të infektuar, ndërsa murtaja pneumonike përgjithësisht përhapet midis njerëzve përmes ajrit nëpërmjet pikave infektive. Diagnoza zakonisht bëhet duke gjetur bakterin në lëngun nga një nyje limfatike, gjak ose pështymë.

Ata me rrezik të lartë mund të vaksinohen. Ata që janë të ekspozuar ndaj një rasti të murtajës pneumonike mund të trajtohen me mjekim parandalues. Nëse infektohet, trajtimi bëhet me antibiotikë dhe kujdes mbështetës. Në mënyrë tipike, antibiotikët përfshijnë një kombinim të gentamicinës dhe një fluoroquinolone. Rreziku i vdekjes me trajtim është rreth 10% ndërsa pa të është rreth 70%.

Në nivel global raportohen rreth 600 raste në vit. Në vitin 2017, vendet me më shumë raste përfshijnë Republikën Demokratike të Kongos, Madagaskarin dhe Perunë. Në Shtetet e Bashkuara, infeksionet ndodhin herë pas here në zonat rurale, ku besohet se bakteret qarkullojnë midis brejtësve. Historikisht ka ndodhur në shpërthime të mëdha, ku më e njohura ishte Vdekja e Zezë në shekullin e 14-të, e cila rezultoi në më shumë se 50 milionë vdekje në Evropë.

Shiko edhe

• Vdekja e zezë