Njësi shtetërore

Njësi shterore janë ato pjesë të një shteti të përbër nga disa vende të cilat janë të bashkuara në një bashkësi shtetrore (federata, unioni, perandori etj.). Këto njësi kanë të drejta të ndryshme. Mvarrësisht prej peshës së të drejtave të tyre (drejt vote, drejt shkëputje etj.) flitet për "bashkësi të lehta" (ngjajshem me konfederata) apo "bashkësi të rënda" - shtetrore (ngjajhëm me federata apo Mbretëri).

Si bashkësia më lehtë shtetrore është Bashkësia Evropiane në të cilën shtete e mbajnë të drejten sovrane por disa të drejta shtetrore (monedha etj.) me kushte të caktuara i mbanë bashkësia (federata, union etj.). Zakonisht në këtë lloj bashkësie hynë njësi shtetror (shtete) sovrane për qëllime të ndryshme ekonomike, politike dhe ushtarake. Në këto bashkësi e drejta e shkëputjes është zakonisht e kushtëzuara me elemente ekonomike e më pakë politike e ushtarake.

Si bashkësi e rëndë merren shtete të cilat në përbërjen e vet kanë njësi shtetrore autonome (autonomi: teritoriale, kulturore, etj.). Në këto bashkësi shtetrore shpesh ndodhin incidente përshkakë se zakonisht këto bashkësi janë të krijuara me e pa vullnetin e banorëve dhe se e dejta e shkëputjes nuk ekzistonë apo ajo sankcionohet edhe me veprime ushtarake. Bashkësi të ngjashme ka Gjermania, Austria, ( ShBA, Rusia, Britania e Madhe varrësisht nga anëtarët e bashkësis), etj.

Varrësisht nga vendet edhe emërtimet për njësit shtetrore ndryshojnë. Nga ato të njohurat nga historia shqiptare deri tek lloje dhe emërtime të reja. Si njësi të shtetrore të njhura në gjuhën shqipe si të tilla (në gjuhët tjera ndryshojnë) janë: Republika, Pashaluku, Shteti, Mbretria, Vilajeti, Krahina, Provinca (rastin e ShBA-së). Në gjuhët tjera këto terme përdoren me kuptime të ndryshme. Në disa vende emërtime (gjuhen shqipe janë të njohura si terme për zona gjeografike apo administrative), rajonë, regjionë, krahin etj. nënkuptojnë njësi shtetrore. Rastë i till është Republika Federale e Gjermanisë ku termi "vend" ka një statutë shtetrorë dhe jo vetëm administrativ apo gjeografikë.

Shiko dhe këtë

• Konfederata - Perandoria - Federata - Vilajeti - Republika - Mbretëria - Krahina - Principata