Ulliri

noform Olea europaea
Klasifikimi Shkencor
Mbretëria	Bimë
Nënmbretëria	Tracheobionta
Ndarja	Magnoliophyta
Klasa	Magnoliopsida
Nënklasa	Asteridae
Rendi	Scrophulariales
Familja	Oleaceae
Gjinia	Olea
Lloji	Olea europaea

Ulliri (Olea europaea) është bimë subtropike nga familja "Oleaceae".

Ulliri ka qenë pjesë e civilizimit mesdhetar qe mijëra vjet më parë. Ulliri dhe vaji i ullirit janë përdorur për ushqim, gatim, mjeksi, sapun dhe ndriçim. Sot shumica e ullinjve të botës kultivohen në rajonin e Mesdheut.

Trungu i tij ka një formë jo të rregullt me gunga dhe me degëzime, gjethe ovale me ngjyrë të gjelbërt të errët në anën e sipërme ndërsa në anën e poshtme të bardhë në të argjendtë. Në periudhën e lulëzimit zhvillon lule të vogla të bardha në tufa, ndërsa fryti varësisht nga lloji është në formë vezake i zgjatur pak me ngjyrë jeshile të errët deri në të zezë. Fryti është i pasur me vaj i cili përdoret si ushqim dhe ka veti shëruese.

Ulliri në mitologjinë greke

Herkuli sipas mitologjisë mbante një topuz nga druri i ullirit ndërsa Odiseu me një kunjë ulliri verboi ciklopin Polifem, ai flinte në një krevat nga druri i ullirit. Homeri vajin e ullirit e quante ar i lëngshëm. Hipokrati vajin e ullirit e rekomandonte për shërimin e më shumë se 60 sëmundjeve. Fituesve në lojërat olimpike në kokë u vendoseshin kurora prej degëve të ullirit dhe u dhuroheshin amfora të mbushura me vaj ulliri, që atëherë ishte shumë i shtrenjtë.

Llojet e kultivarëve

Ne Shqipëri njihen disa lloje të ullirit më i njohur është Ulliri i Beratit.

Gjethet e ullirit (Oleae Folium) në saje te heterozideve (oleuropeozid dhe oleosid) dhe të acidit glikolik etj veprojnë drejtpërdrejt kundër hipertensionit, sidomos ne fazën fillestare.

ulliri ka dhe veti te ule ethet e te pakësoje sasinë e sheqerit ne gjak.

Shih edhe