Shihni burimin për Porto

{{Infobox settlement
| name                  = Porto
| native_name       = Concelho do Porto
| nicknames                   = A Cidade Invicta (Qyteti i Pafavorizuar) A Cidade da Virgem (Qyteti i Virgjëreshës)
| mottoes                    = Antiga, Mui Nobre, Sempre Leal e Invicta (I vjetër, shumë fisnik, gjithmonë besnik dhe i pamposhtur)
| image_flag          = Pt-prt1.png 
| flag_link       =
| image_seal            = PRT.png 
| seal_link         =
| image_skyline                   = Porto montage.PNG

<!--Administrimi territorial-->
|Rajoni                  = Norte
|Nënrajoni               = Grande Porto
|Distrikti               = Porto
|Kryetari                = [[Rui Moreira]] 

<!--Sipërfaqja dhe Demografia -->
|Sipërfaqja              = 41.42
|Sipërfaqja urbane       = 777 
|Sipërfaqja metropolitane= 2040 
| population_total               = 287591 
|Dendësia                = 6,943
|Zona urbane             = 1774000<ref name=World_Urban_Areas>[http://www.demographia.com/db-worldua.pdf Demographia: World Urban Areas], March 2010</ref>
|Zona metropolitane      = 2162524

<!-- Të dhëna-->
|Lartësia                = 104
| population_demonym                = 
| established_date               = 
| postal_code             = 
| registration_plate     =
| website           =http://www.cm-porto.pt 
| gjer_g= 41 | gjer_m= 09 | gjer_s= 43.71  
| gjat_g= 08 | gjat_m= 37 | gjat_s= 19.03
|footnotes       =Geographic detail from CAOP (2010)<ref>{{citation|url=http://www.igeo.pt/produtos/cadastro/caop/download/Areas_Freg_Mun_Dist_CAOP2010.zip |title=Carta Administrativa Oficial de Portugal |publisher=Instituto Geográfico Português |location=Lisbon, Portugal |language=pt |accessdate=1 korrik 2011 |year=2010 |editor=IGP |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110521174146/http://www.igeo.pt/produtos/cadastro/caop/download/Areas_Freg_Mun_Dist_CAOP2010.zip |archivedate=21 maj 2011 }}</ref> produced by Instituto Geográfico Português (IGP)
}}

'''Porto''' ({{IPA-pt|ˈpoɾtu}}nivel lokal, {{IPA-pt|ˈp<sup><small>w</small></sup>oɾtu}}; gjithashtu i njohur si '''Oporto''' në [[Gjuha angleze|anglisht]]<ref>[https://books.google.com/ngrams/graph?content=Porto%2COporto&year_start=1938&year_end=2008&corpus=15&smoothing=3 Ngram Viewer] Google Books</ref>) është qyteti i dytë më i madh në [[Portugalia|Portugali]] pas [[Lisbona|Lisbonës]]<ref>{{Cito web|url=http://uk.businessinsider.com/glassdoor-economic-research-cheapest-cities-to-live-in-europe-post-brexit-2016-11|title=The 7 cheapest European cities to live in|accessdate=21 nëntor 2016|publisher=Business Insider UK|archive-date=23 nëntor 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161123080732/http://uk.businessinsider.com/glassdoor-economic-research-cheapest-cities-to-live-in-europe-post-brexit-2016-11|url-status=dead}}</ref> dhe një prej zonave urbane kryesore të [[Gadishulli Pirinej|Gadishullit Iberian]]. Zona urbane e Portos, e cila shtrihet përtej kufijve administrativ të qytetit, ka një popullsi prej 2.1 milionë banorë <small>(2011)</small><ref>{{Cito web|url=http://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_main|title=Statistics Portugal|accessdate=15 shtator 2011|publisher=Instituto Nacional de Estatística|last=ITDS, Rui Campos, Pedro Senos}}</ref> me një sipërfaqe prej {{Convert|389|km2|sqmi|0}}, duke e bërë atë zonën e dytë urbane më të madhe në Portugali.<ref>[//en.wikipedia.org/wiki/United_Nations United Nations] Department of Economic and Social Affairs, [http://esa.un.org/wup2009/unup/index.asp?panel=2 World Urbanization Prospects (2009 revision)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100425020103/http://esa.un.org/wup2009/unup/index.asp?panel=2 |date=25 prill 2010 }}, (United Nations, 2010), Table A.12.</ref><ref>[//en.wikipedia.org/wiki/European_Spatial_Planning_Observation_Network European Spatial Planning Observation Network], [http://www.espon.eu/mmp/online/website/content/projects/261/420/index_EN.html Study on Urban Functions (Project 1.4.3)], Final Report, Chapter 3, (ESPON, 2007) {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090728052348/http://www.espon.eu/mmp/online/website/content/projects/261/420/index_EN.html |date=28 korrik 2009 }}</ref><ref>Thomas Brinkoff, [http://www.citypopulation.de/world/Agglomerations.html Principal Agglomerations of the World], Retrieved 12 March 2009. </ref> Ai njihet si i një rangu global nga Globalizimi dhe Grupi i Studimeve të Qyteteve të Botës (GaWC),<ref>{{Cito web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2010t.html|title=The World According to GaWC 2010|accessdate=23 nëntor 2012|publisher=[[Globalization and World Cities Research Network]]|archive-date=24 maj 2012|archive-url=https://archive.today/20120524193101/http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2010t.html|url-status=dead}}</ref> qyteti i vetëm portugez përveç Lisbonës që do të njihet si një qytet global.

E vendosur përgjatë grykëderdhjes së lumit Douro në Portugalinë Veriore, Porto është një nga qendrat më të vjetra evropiane dhe bërthama e saj historike është shpallur një [[Vende të trashëgimisë botërore|Trashëgimisë Botërore]] nga [[UNESCO]] në vitin 1996. Pjesa perëndimore e zonës së saj urbane shtrihet në bregdetin e Oqeanit Atlantik.Vendosja në të daton shumë shekuj, kur ajo ishte një parakalim i Perandorisë Romake. Emri i saj i kombinuar [[Gjuhët keltike|keltike]]-[[Gjuha latine|latine]], Portus Cale, është përmendur si origjina e emrit "Portugal",<ref name="portuscale">{{Cito web|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=portugal|title=Online Etymology Dictionary|accessdate=18 dhjetor 2006}}</ref> bazuar në transliterim dhe evolucion gojor nga latinishtja. Në portugalisht, emri i qytetit është shkruar me një artikull të caktuar ("o Porto", që do të thotë: port). 

Një nga eksportet e famshme të Portugalisë, vera e portit, është emëruar për Porto, pasi zona metropolitane, dhe në veçanti [[Kantina|kantinat]] e Vila Nova de Gaia, ishin përgjegjës për paketimin, transportin dhe eksportin e verës së fortifikuar.<ref name="Port Wine">{{Cito web|url=http://www.ivp.pt/pagina.asp?codPag=96&codSeccao=6&idioma=1|title=Port Wine|accessdate=6 tetor 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080223233159/http://www.ivp.pt/pagina.asp?codPag=96&codSeccao=6&idioma=1|archivedate=23 shkurt 2008}}</ref> Në vitin 2014 dhe 2017, Porto u zgjodh ''Destinacioni më i Mirë Evropian'' nga Agjencia më e Mirë e Destinacionit Evropian.

== Historia ==

=== Historia e hershme ===
[[Skeda:Porto_July_2014-32a.jpg|majtas|parapamje|Katedralja e Portos]]
Historia e Portos daton që nga viti300 para Krishtit me popullin proto-keltik dhe keltik, duke qenë banorët e parë të dihen. Rrënojat e asaj periudhe janë zbuluar në disa zona. Gjatë [[Perandoria Romake|pushtimit Romak]] të Gadishullit Iberik qyteti u zhvillua si një port i rëndësishëm tregtar, kryesisht në tregtinë midis Olissipona ([[Lisbona]] moderne) dhe Bracara Augusta (Braga moderne).<ref name="Timeline">{{Cito web|url=http://whc.unesco.org/en/list/755|title=Historic Centre of Oporto|accessdate=9 tetor 2014|website=World Heritage List|publisher=UNESCO World Heritage Centre}}</ref>

Porto ra nën kontrollin e Moors gjatë pushtimit të [[Gadishulli Pirinej|Gadishullit Iberik]] në vitin 711.<ref name="Collins">{{cite book|title=The Arab Conquest of Spain 710–797|publisher=Blackwell|year=1989|isbn=0-631-19405-3|location=Oxford, UK / Cambridge, USA|pages=39–40|author=Collins, Roger}}</ref> Në vitin 868, Vímara Peres, një kryekomandant nga Gallaciia dhe një vazal i Mbretit të Asturias, Léon dhe Galicia, Alfonso III, u dërgua për të rindërtuar dhe siguruar tokat nga maurët. Kjo përfshinte zonën nga Minho në lumin Douro: vendbanimin e Portus Cale dhe zonën që njihet si Vila Nova de Gaia. Portus Cale, i referuar më vonë si Portucale, ishte origjina për emrin modern të [[Portugalia|Portugalsë]].<ref name="Angelo">{{Citation|title=História de Portugal I&nbsp;— A Formação do Território|year=2004}}</ref> Në vitin 868, Count Vímara Peres themeloi Qarkun e Portugalisë, ose ({{lang-pt|Condado de Portucale}}), i njohur zakonisht si Condado Portucalense pasi rikuperonte rajonin në veri të Douro.

Në vitin 1387, Porto ishte vendi i martesës së Gjonit I të Portugalisë dhe Philippa nga Lancaster, vajza e Gjonit të Gaunt; Kjo simbolizonte një aleancë ushtarake të gjatë në midis Portugalisë dhe Anglisë.<ref>{{Cito web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/645224/Treaty-of-Windsor|title=Treaty of Windsor – British-Portugal|website=britannica.com}}</ref> Aleanca portugeze-angleze është aleanca ushtarake më e vjetër e regjistruar në botë,<ref name="Arquivo Nacional Torre do Tombo">{{Cito web|url=http://digitarq.dgarq.gov.pt/details?id=4186035|title=Tratado de paz, amizade e confederação entre D. João I e Eduardo II, rei de Inglaterra, denominado Tratado de Windsor|accessdate=4 janar 2013|publisher=Portuguese National Archives Digital Collection|language=pt}}<span id="cxmwBKE" tabindex="0">.</span>&#x20;<span id="cxmwBKE" tabindex="0">Portuguese National Archives Digital Collection.</span>&#x20;<span id="cxmwBKE" tabindex="0">Vizituar në 4 janar 2013.</span></ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=N9L1ZBtMybcC&pg=PR3|title=The Nadir of Alliance: The British Ultimatum of 1890 and Its Place in Anglo-Portuguese Relations, 1147—1945|last=Winslett|first=Matthew|publisher=ProQuest|accessdate=2016-02-10|year=2008|page=3}}{{Lidhje e vdekur}}</ref> e cila frymëzoi formimin e [[NATO|NATO-s]].

Në shekujt e 14-të dhe të 15-të, kantieret detare të Porto-s kontribuuan në zhvillimin e ndërtimit të anijeve portugeze. Ishte edhe nga porti i Porto-s që, në vitin 1415, Princi Henry Navigator (biri i Gjonit I të Portugalisë) nisi përsipër pushtimin e portit Maur të Ceutës, në [[Maroku|Marokun]] e veriut.<ref name="mariners">{{Cito web|url=http://ageofex.marinersmuseum.org/index.php?type=explorer&id=33|title=The Mariners' Museum – EXPLORATION through the AGES|website=marinersmuseum.org|access-date=16 maj 2017|archive-date=7 prill 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160407085820/http://ageofex.marinersmuseum.org/index.php?type=explorer&id=33|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite book|title=The Genius That Was China: East and West in the Making of the Modern World|url=https://archive.org/details/geniusthatwaschi0000mers|publisher=The Overlook Press|year=1990|isbn=0-87951-397-7|location=Woodstock, New York|page=[https://archive.org/details/geniusthatwaschi0000mers/page/72 72]|postscript=A companion to the PBS Series ''The Genius That Was China''|last1=Merson|first1=John}}</ref> Kjo ekspeditë nga Mbreti dhe flota e tij, që numëronte mes të tjerash edhe Princin Henri, u pasua nga lundrimi dhe eksplorimi përgjatë bregut perëndimor të Afrikës, duke inicuar epokën portugeze të zbulimit. Nofka e dhënë popullit e Portos filloi në ato ditë; Portuenses janë sot e kësaj dite, colloquially, të referuara si ''tripeiros'' (popull ''tripe''), duke iu referuar kësaj periudhe të historisë, kur prerje cilësore të mishit u dërguan nga Porto me marinarët e tyre, ndërsa prerjet e mbetura dhe nënproduktet, mbetën për qytetarët e Portos.

=== Shekulli i 18-të ===
[[Skeda:Av_Aliados_5_(Porto).jpg|majtas|parapamje|200x200px|''Avenida dos Aliados'']]
[[Skeda:Magestic_café.jpg|majtas|parapamje|''Café Majestic ''simbol i qytetit<br>]]
[[Skeda:Pergola_Foz_(Porto).jpg|majtas|parapamje|''Lagjja Foz'', në bregdet]]
[[Vera (pije alkoolike)|Vera]], e prodhuar në [[Douro DOC|luginën e Douro]], tashmë në shekullin e 13-të kishte filluar të transportohej në Porto në anije me vela të sheshtë. Në 1703, ''Traktati Methuen'' krijoi marrëdhëniet tregtare midis Portugalisë dhe Anglisë.<ref>Francis, A.D. ''John Methuen and the Anglo-Portuguese Treaties of 1703''. </ref> Në vitin 1717, një post tregtare e parë Angleze u krijua në Porto. Prodhimi i verës së portit gradualisht u kalua në duart e disa firmave angleze. Për të kundërshtuar këtë dominim anglez, Kryeministri Marquis i Pombal ngriti një firmë portugeze duke marrë monopolin e verërave nga lugina e Douro. Ai e kufizoi rajonin për prodhimin e portit, për të siguruar cilësinë e verës; Kjo ishte përpjekja e parë për të kontrolluar cilësinë e verës dhe prodhimin në Evropë. Vreshtarët e vegjël u revoltuan kundër politikës së tij të rreptë në ditë e "Martë Shrove", duke djegur ndërtesat e kësaj firme. Revolta quhej ''Revolta dos Borrachos'' (revolta e të dehurve).{{Citim i duhur}}

Ndërmjet 1732 dhe 1763, arkitekti italian Nicolau Nasoni krijoi një kishë barok me një kullë që u bë ikona e saj arkitektonike dhe vizuale: Torre dos Clérigos (anglisht: Kulla e Klerikëve). Gjatë shekujve 18 dhe 19 qyteti u bë një qendër e rëndësishme industriale dhe pa madhësinë e saj dhe rritjen e popullsisë.

== Gjeografia ==
{{Infobox Trashëgimni Botërore
|whs              = Qendra Historike e Porto
|Imazhi           = [[Skeda:(Porto) Quai de la Ribeira (21623147204).jpg|220px|s'ka]]
|Përshkrimi       = Zonë e qendrës historike, e cila i takon trashëgimisë botërore
|Shteti           = Portugalia
|Lloji            = Kulturor
|Kriteri          = iv
|ID               = 755
|Lidhja           = 
|Rajoni           = Evropë dhe Amerikë e Veriut
|Koordinatat      = 
|Viti             = 1996
|Mbledhja         = 
|Zgjerimi         = 
|Rrezikuar        = 
|map              = 250
| map_caption =  
| map_size    = 
| image_map            = 
|latitude         = 
|longitude        = 
}}
Në vitin 1996, [[UNESCO]] e njohu qendrën e saj historike si një [[Vende të trashëgimisë botërore|Vend i Trashëgimisë Botërore]]. Ndër pikat kryesore arkitekturore të qytetit, Katedralja e Porto është struktura më e vjetër e mbijetuar, së bashku me Kishën e vogël romane të Cedofeita, gotikën Igreja de São Francisco  (Kisha e [[Françesku i Asizit|Shën Françeskut]]), mbetjet e mureve të qytetit dhe disa shtëpi të shekullit të 15-të. Stili barok është i përfaqësuar mirë në qytet në dekorimin e punuar me zbukurime të brendshme të kishave të Shën Françeskut dhe Shën Clairit (Santa Clara), kishave të Mercy (Misericórida) dhe të Klerikëve (Igreja dos Clérigos), Pallati Episkopal i Porto, dhe të tjerët. Neoklasicizmi dhe romantizmi i shekullit të 19-të dhe të 20-të gjithashtu shtuan monumente interesante për peizazhin e qytetit, si Pallati i Madh i Shkëmbimit të Bursave (Palácio da Bolsa), Spitali i [[Antoni i Padovës|Shën Antonit]], Komuna, ndërtesat në Sheshin Liberdade dhe Avenida dos Aliados, stacioni i trenit São Bento dhe kopshtet e Pallatit të Crystal (Palácio de Cristal). Një vizitë udhëzuese në Palácio da Bolsa, dhe në veçanti në Dhomën Arabe, është një tërheqje e madhe turistike.


Shumë nga shtëpitë më të vjetra të qytetit janë në rrezik të kolapsit. Popullsia në komunën e Porto ka rënë me rreth 100,000 që nga vitet 1980, por numri i banorëve të përhershëm në periferi dhe qytete satelitore është rritur fuqishëm.<ref>{{Cito web|url=http://ler.letras.up.pt/uploads/ficheiros/artigo9411.PDF|title=A Porto University document/study in Portuguese}}&nbsp;{{small|(478&nbsp;KB)}}</ref>

Porto është renditur numri 3 në qytetet më të besueshme të Portugalisë, studim i kushteve të jetesës botuar çdo vit nga Expresso.<ref>[http://semanal.expresso.clix.pt/imagens/ed1784/fotos/pdfs/IPDF-u0321.pdf ''Classificação Expresso das melhores cidades portuguesas para viver em 2007''] {{Webarchive|url=http://arquivo.pt/wayback/20081025035303/http%3A//clix.semanal.expresso.pt/imagens/ed1784/fotos/pdfs/IPDF%2Du0321.pdf |date=25 tetor 2008 }}, Expresso</ref>
[[Skeda:Ayuntamiento_de_Oporto,_Portugal,_2012-05-09,_DD_03.JPG|parapamje|Bashkia e qytetit të Portos në Avenida dos Aliados]]
[[Skeda:Porto_-_Torres_dos_clérigos.JPG|parapamje|Kisha Clérigos dhe Kulla<br>]]
Administrativisht, komuna është e ndarë në 7 famullitë civile (''freguesias''):<ref>{{Cito web|url=http://dre.pt/pdf1sdip/2013/01/01901/0000200147.pdf|title=Law nr. 11-A/2013, pages 552 99–100|accessdate=29 korrik 2014|website=Diário da República|language=pt|format=PDF}}&#x20;<span id="cxmwBR8" tabindex="0">(PDF).</span>&#x20;<span id="cxmwBR8" tabindex="0">Vizituar në 29 korrik 2014.</span></ref>
* Aldoar, Foz a Douro e Nevogilde
* Bonfim
* Campanhã
* Cedofeita, Santo Ildefonso, Sé, Miragaia, San Nicolau e Vitória
* Lordelo a Ouro e Massarelos
* Paranhos
* Ramalde
[[Skeda:Porto_Panorama_2004.jpg|qendër|parapamje|600x600px|Pjesa historike e Portos dhe lumit Douro<br>]]

== Sport ==

=== Futboll ===
[[Skeda:Estadio_do_Dragao_20050805.jpg|djathtas|parapamje|Estádio a Dragão, shtëpi e [[F.C. Porto|FC Porto]]]]
[[Skeda:Estadio_do_bessa.jpg|djathtas|parapamje|Estádio a Bessa XXI, në shtëpi të Boavista FC]]
Ashtu si në shumicën e qyteteve portugeze, [[futbolli]] është sporti më i rëndësishëm. Ekzistojnë dy skuadra kryesore në Porto: [[F.C. Porto|FC Porto]] në famullinë e Campanhã, në pjesën lindore të qytetit dhe Boavista në zonën e Boavista në famullinë e Ramalde, në pjesën perëndimore të qytetit, afër qendrës së qytetit. FC Porto është një nga top tre ekipet e mëdha në ligën portugeze dhe ishte kampion i Europës në 1987 dhe 2004, fitoi Kupën UEFA (2003) dhe Europa League (2011) dhe Kupën Interkontinental Toyota në 1987 dhe 2004. Boavista kanë fituar Kampionati një herë, në sezonin 2000-01 dhe arriti gjysmëfinale të Kupës UEFA në 2003, ku humbën 2-1 ndaj [[Celtic F.C.|Celtic]].

== Marrëdhëniet ndërkombëtare ==

=== Qytetet binjake ===
Porto është binjakëzuar me:<ref>{{cite web |url=http://www.anmp.pt/anmp/pro/mun1/gem101l0.php?cod_ent=M4000 |title=Geminações de Cidades e Vilas |publisher=Associação Nacional de Municípios Portugueses |language=pt |accessdate=2015-02-13 |archive-date=23 shtator 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923172345/http://www.anmp.pt/anmp/pro/mun1/gem101l0.php?cod_ent=M4000 |url-status=dead }}</ref>

{{Colbegin|2}}
*{{flagicon|BEL}} [[Liège]], [[Belgium]], që nga viti 1977
*{{flagicon|FRA}} [[Bordeaux]], [[France]], që nga viti 1978<ref name="Bordeaux twinnings">{{cite web|url=http://www.bordeaux.fr/p63778/europe%C2%A0et%C2%A0international|title=Bordeaux – Rayonnement européen et mondial|accessdate=29 korrik 2013|work=Mairie de Bordeaux|language=fr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130207154903/http://www.bordeaux.fr/p63778/europe%C2%A0et%C2%A0international|archivedate =7 shkurt 2013}}</ref><ref name="Bordeaux twinnings 2">{{cite web|url=http://www.cncd.fr/frontoffice/bdd-recherche-resultat.asp?searchField=bordeaux&x=36&y=14|title=Bordeaux-Atlas français de la coopération décentralisée et des autres actions extérieures |accessdate=29 korrik 2013|work=Délégation pour l’Action Extérieure des Collectivités Territoriales (Ministère des Affaires étrangères)|language=fr|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130207152951/http://www.cncd.fr/frontoffice/bdd-recherche-resultat.asp?searchField=bordeaux&x=36&y=14|archivedate=7 shkurt 2013}}</ref>
*{{flagicon|GBR}} [[Bristol]], [[England]], [[United Kingdom|UK]], që nga viti 1984<ref name=Bristol>{{cite web|url=http://www.bristol.gov.uk/ccm/navigation/leisure-and-culture/tourism-and-travel/town-twinning/ |title=Bristol City – Town twinning |publisher=Bristol City Council |accessdate=17 korrik 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728084457/http://www.bristol.gov.uk/ccm/navigation/leisure-and-culture/tourism-and-travel/town-twinning/ |archivedate=28 korrik 2011 |df=dmy }}</ref>
*{{flagicon|ESP}} [[Vigo]], [[Galicia (Spain)|Galicia]], [[Spain]], që nga viti 1986
*{{flagicon|JPN}} [[Nagasaki]], [[Japan]], që nga viti 1978<ref name="Nagasaki City Hall">{{cite web|url=http://www1.city.nagasaki.nagasaki.jp/kokusai/english/exchange_e.html|title=Sister Cities of Nagasaki City|publisher=International Affairs Section, Nagasaki City Hall|accessdate=10 korrik 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090729002642/http://www1.city.nagasaki.nagasaki.jp/kokusai/english/index-e.html|archivedate=29 korrik 2009 }}</ref>
*{{flagicon|ITA}} [[Crotone]], [[Italy]], që nga viti 2010<ref>{{cite web|url=http://www.comune.crotone.it/flex/cm/pages/ServeBLOB.php/L/IT/IDPagina/3025|title=Comune di Crotone – Crotone ed Oporto|first=Idea Futura srl -|last=www.ideafutura.com|work=comune.crotone.it}}</ref>                                   
*{{flagicon|GER}} [[Jena]], [[Germany]], që nga viti 1984
*{{flagicon|MAC}} [[Macau]], [[China]], që nga viti 1997
*{{flagicon|ESP}} [[Duruelo de la Sierra]], [[Castile and León]], Spain, që nga viti 1989
*{{flagicon|CZE}} [[Brno]], [[Czech Republic]], që nga viti 2004
*{{flagicon|PRC}} [[Shanghai]], [[China]], që nga viti 1995
*{{flagicon|MOZ}} [[Beira, Mozambique|Beira]], [[Mozambique]], që nga viti 1989
*{{flagicon|ANG}} [[Luanda]], [[Angola]], që nga viti 1989
*{{flagicon|STP}} [[Neves, São Tomé and Príncipe|Neves]], [[São Tomé and Príncipe]], që nga viti 1987
*{{flagicon|ESP}} [[León, Spain|León]], [[Castile and León]], Spain, që nga viti 2001
*{{flagicon|ZAM}} [[Ndola]], [[Zambia]], që nga viti 1978
*{{flagicon|GNB}} [[Canchungo]], [[Guiné Bissau]], që nga viti 2001
*{{flagicon|LTU}} [[Klaipėda]], [[Lithuania]], që nga viti 2007
*{{flagicon|BRA}} [[Recife]], [[Brazil]], që nga viti 1981
*{{flagicon|CPV}} [[Mindelo]], [[Cape Verde]], që nga viti 1992
{{Colend}}

== Referime ==

=== Bibliografia ===
* Francis, A.D. ''John Methuen and the Anglo-Portuguese Treaties of 1703''. The Historical Journal Vol. 3, No. 2
* Glover, Michael, ''The Peninsular War 1807–1814'' Penguin, 1974.
* {{Citation|title=O'Shea's Guide to Spain and Portugal|publication-date=1889}}
* Loyrette, Henri. ''Gustave Eiffel''. New York: Rizzoli, 1985 ISBN 0 8478 0631 6
* {{Citation|title=A Handbook for Travellers in Portugal|publication-date=1856}}
* Redacção Quidnovi, com coordenação de José Hermano Saraiva, ''História de Portugal, Dicionário de Personalidades'', Volume VIII, Ed. QN-Edição e Conteúdos,S.A., 2004
* Smith, Digby, ''The Napoleonic Wars Data Book'' Greenhill, 1998.

=== Shënime ===
{{Reflist|30em}}

== Lidhje të jashtme ==
* [http://www.ccdr-n.pt/ Coordination and Development Committee of the North Region]
* [https://web.archive.org/web/20150503213615/http://www.amp.pt/ Metropolitan Area of Porto]
* [http://www.portoenorte.pt/ Tourism of Porto and Norte Region, Portugal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180809223536/http://portoenorte.pt/ |date=9 gusht 2018 }}
[[Kategoria:Qytete në Portugali]]
[[Kategoria:Trashëgimi botërore në Portugali]]