Röstigraben

Röstigraben ( fjalë për fjalë "hendeku i Röstit" ose "llogorja Rösti" transkriptuar gjithashtu Röschtigraben për të pasqyruar shqiptimin gjerman zviceran [ ˈrøːʃtiˌɡrabə ]) është një term i përdorur për t'iu referuar kufirit kulturor midis pjesëve gjermanishtfolëse dhe frëngjishtfolëse të Zvicrës, kjo e fundit e njohur në frëngjisht si Suisse romande. Ekziston edhe termi Polentagraben, duke iu referuar kufirit midis kantoneve gjermanishtfolëse dhe kantonit italishtfolës të Tiçinos . ^[1]

Termi u shfaq për herë të parë gjatë Luftës së Parë Botërore, kur Zvicra neutrale qëndronte midis Perandorisë gjermane ndërluftuese dhe Republikës Franceze .^{[ citim i nevojshëm ]}

Etimologjia

Pjesa e parë e termit rrjedh nga emri gjerman zviceran për patatet e grira, rösti , e cila e ka origjinën në kantonin e Bernës dhe konsiderohet tipike e kuzhinës gjermane zvicerane . ^[2]

Përkufizimi

Gjeografikisht linja shtrihet nga malet Jura (kantoni Jura dhe Jura berneze ) në veri përgjatë liqenit Biel, liqenit Neuchâtel dhe liqenit Morat përmes Rrafshnaltës Zvicerane, pastaj kalon Alpet Zvicerane dhe luginën e Ronës, duke ndarë Valënë e Poshtme dhe të Epërme, dhe më në fund arrin në kufirin italian midis komunave Evolène dhe Zermatt . Folkloristët vënë theksin në rëndësinë e drejtëzës paralele Brünig-Napf-Reuss më tej në lindje, duke ndarë sferat historike të ndikimit alemanik (Lindje) dhe Burgundian (Perëndim).

Për analogji, termi Polentagraben përdoret për t'iu referuar dallimeve kulturore dhe politike midis Tiçinos italisht-folës me Graubyndenin Italian dhe Zvicrës gjermanishtfolëse. ^[3] Kantoni i Tiçinos shihet se ka një qëndrim më të ashpër ndaj punëtorëve migrantë dhe një lidhje më të madhe me nocionin e Zvicrës. ^[4]

^ Franciolli, Riccardo (12 prill 2022). "In Svizzera i confini sono fatti di patate e polenta". TVSvizzera (në italisht). Marrë më 2022-10-13.
^ "Rösti". Switzerland Tourism. Marrë më 3 nëntor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Jankovsky, Peter. "Der Polentagraben lockt". NZZ.ch. Marrë më 3 nëntor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Bradley, Simon (6 tetor 2014). "The evolving Swiss identity: 1964-2014". swissinfo.ch. Marrë më 3 nëntor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] Franciolli, Riccardo (12 prill 2022). "In Svizzera i confini sono fatti di patate e polenta". TVSvizzera (në italisht). Marrë më 2022-10-13.

[2] "Rösti". Switzerland Tourism. Marrë më 3 nëntor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] Jankovsky, Peter. "Der Polentagraben lockt". NZZ.ch. Marrë më 3 nëntor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[4] Bradley, Simon (6 tetor 2014). "The evolving Swiss identity: 1964-2014". swissinfo.ch. Marrë më 3 nëntor 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]