Sheshi i Republikës

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Sheshi i Republikës (armenisht: Հանրապետության հրապարակ, Hanrapetut'yan hraparak, i njohur lokalisht si Hraparak, "sheshi i qytetit")[1][2] është sheshi qendror i qytetit në Jerevan, kryeqyteti i Armenisë. Ai përbëhet nga dy seksione: një rrethrrotullim oval dhe një seksion trapezoid, i cili përmban një pishinë me fontana muzikore. Sheshi është i rrethuar nga pesë ndërtesa të mëdha të ndërtuara me gurë rozë dhe të verdhë në stilin neoklasik me përdorim gjerësisht të motiveve armene.[3][4] Ky ansambël arkitektonik përfshin Shtëpinë e Qeverisë, Muzeun Historik dhe Galerinë Kombëtare, Hotelin Marriott të Armenisë dhe ministritë të Punëve të Jashtme, dhe Transportit dhe Komunikimit. Sheshi ishte projektuar fillimisht nga Alexander Tamanian në vitin 1924. Ndërtimi i shumicës së ndërtesave u përfundua në vitet 1950; ndërtesa e fundit – Galeria Kombëtare – u përfundua në vitin 1977.

Gjatë periudhës sovjetike u quajt Sheshi Lenin dhe një statujë e Leninit qëndronte në shesh dhe paradat ushtarake mbaheshin dy herë (fillimisht tre herë) në vit. Pas pavarësisë së Armenisë, statuja e Leninit u hoq dhe sheshi u riemërua.[5] Ajo është përshkruar si "hapësira më e rëndësishme qytetare" e Armenisë dhe qytetit,[6] "Paraqitja arkitektonike" e Jerevanit[7] dhe "ansambli arkitektonik më i shquar" i qytetit.[8] Shkrimtari i udhëtimeve Deirdre Holding sugjeroi se është "sigurisht një nga sheshet më të mira qendrore të krijuara kudo në botë gjatë shekullit të 20-të"[9]

Sheshin Kryesor i Jerevanit, foto e vitit 1916

Arkitektura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sheshi përbëhet nga dy seksione. Rrotullimi ovale që ka një model guri në qendër, do të thotë të duket si një qilim tradicional armen nga lart. Seksioni në formë trapezoide që përmban fontanën muzikor përballë Muzeut Historik dhe Galerisë Kombëtare.[10] Ndërtesat rreth sheshit janë bërë prej gurëve të kuq dhe rozë të verdhë, të fortifikuar në një spirancë të bazuar në bazalt.

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Një shesh i qytetit me përmasa të ndryshme ekzistonte në vendin e tij për shekuj me radhë.[11] Në vitin 2003 sheshi u rinovua dhe u zhvilluan gërmime të gjëra. Një shtresë e vjetër – nga shekujt 18–19 – u zbulua.[12] Sheshi para-sovjetik është projektuar nga Boris Mehrabyan (Megrabov) në planin e tij të përgjithshëm 1906–11 të Jerevanit.[13]

Sheshi aktual është projektuar nga Alexander Tamanian brenda planit të tij të përgjithshëm në vitin 1924 të Jerevanit.[14] Ndërtimi i sheshit filloi në vitin 1926, kur filloi Shtëpia e Qeverisë.[15][10] Ajo u zhvillua deri në vitet 1950, kur pjesa tjetër e pesë ndërtesave u ndërtuan dhe më në fund përfundoi në vitin 1977, kur u ndërtua Galeria Kombëtare. Sheshi u quajt "Sheshi Lenin" (armenisht: Լենինի հրապարակ, Lenini hraparak; rusisht: площадь Ленина, ploshchad' Lenina) për udhëheqësin sovjetik Vladimir Lenini, statuja e të cilit u ndërtua në shesh në vitin 1940 dhe çmontua në vitin 1991, para pavarësisë së Armenisë.

Monumentet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ndërtesat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ndërtesa Historia dhe përdorimi
Shtëpia e Qeverisë #1
 Ndërtesa është shtëpia e Qeverisë së Armenisë (këshillit të ministrave të qeverisë dhe jo të të gjithë degës së ekzekutivit). Ai fillimisht ishte i vendosur në Komisariatin e Popullit (ekzekutivi i Armenisë Sovjetike).

Pjesa veri-perëndimore, e ndërtuar në vitet 1926-29, është projektuar nga Alexander Tamanian.[10] Ndërtimi i pjesës tjetër të ndërtesës u mor nga Gevorg Tamanian, djali i Aleksandrit, në vitin 1938[16] dhe përfundoi në vitin 1941.

Ndërtesat e Muzeumit
 Muzeu Historik i Armenisë, Galeria Kombëtare e Armenisë. Ndërtesat filluan në vitet 1950 me ndërtimin e Galerisë Kombëtare që u përfundua në vitin 1977. [17] Është projektuar nga Mark Grigorian dhe Eduard Sarapian. Një pjesë e vogël e ansamblit, Salla e Koncerteve të Arno Babajanyan, daton që nga viti 1916.
Armenia Marriott Hotel
 Ajo u përfundua në vitin 1958 sipas dizajnit të Mark Grigorian dhe Eduard Sarapian. Hoteli u quajt Armenia gjatë periudhës sovjetike. Një hotel luksoz, konsiderohet hoteli kryesor i Armenisë.[18][19] Ai ka 380 dhoma.[20]
Shtëpia e Qeverisë #2
 Ndërtesa u projektua nga Samvel Safaryan, Rafael Israelyan, Varazdat Arevshatyan [21] dhe përfundoi në vitin 1955. Frizat mbi dritaret e katit të parë nuk janë të plota. Ndërtesa ishte në përdorim nga Ministria e Punëve të Jashtme midis viteve 1996 dhe 2016.[22]
Ndërtesa e Sindikatave dhe Komunikimeve
 E ndërtuar në vitet 1933[16]–1956, 1956, është projektuar nga Mark Grigorian dhe Eduard Sarapian. Ndërtesa ishte në përdorim nga Ministria e Transportit dhe Postë-Telekomunikacionit deri në vitin 2016.

Statuja e Leninit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Statuja e Leninit dhe shtëpisë së qeverisë të përshkruar në një pullë sovjetike të vitit 1978

Një statujë 7-metërshe e udhëheqësit sovjetik Vladimir Lenini, i ngritur nga Sergej Merkurov dhe duke qëndruar në majë të një piedestali 11 metra të lartë, u përurua në sheshin më 24 nëntor 1940.[23] Monumenti u përball me vendin e Galerisë Kombëtare të planifikuar dhe "shpejt fitoi shumë brohoritje si një pjesë e madhe e artit monumental ".[24] Statuja u hoq nga piedestali më 13 prill 1991 përpara shpërbërjes formale të Bashkimit Sovjetik. Ajo "u vendos në një kamion dhe, ashtu si trupi i një personi të vdekur, u dëbua rreth e rrotull sheshin qendror sikur në një arkivol të hapur " ndërsa njerëzit brohorisnin.[25] Tani është vendosur në oborrin e Galerisë Kombëtare. Piedestalli mbijetoi deri në verën e vitit 1996, kur u shkatërrua.

Zëvendësimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ter-Ghazaryan shkruan se "Pas heqjes së monumentit të Leninit, bilanci i Sheshit të Republikës u hodh poshtë dhe hapësira e zbrazët, ku Lenini kishte qëndruar, ka qenë subjekt i propozimeve të ndryshme të projektimit, por asnjë nuk pati sukses".[24]

Më 31 dhjetor 2000 u ndërtua një kryq 24 metra i ndezur nga dritat e lehta në hapësirën e mbetur bosh nga piedestali i Leninit. Ky instalim u përfundua në prag të vitit 2001, që ndodhi kur shteti armene dhe Kisha Apostolike Armene festuan 1700 vjetorin e lindjes së një kombi të krishterë. Kryqi ishte ndezur nga 1700 llampa simbolike dhe vazhdoi të ishte në qendër të festimeve që ndodhën gjatë gjithë vitit të përkujtimit. Megjithatë, në fund të vitit 2001, përfundoi periudha e kremtimit dhe kryqi u çmontua në heshtje. Meqë ishte një instalim i përkohshëm, kishte pak diskutime para ngritjes së saj, si dhe pas çmontimit të saj.[6]

Në shkurt të vitit 2004, në hapësirën e zbrazët u shfaq një ekran televiziv me madhësi për reklamat për organizata dhe produkte të ndryshme.[26] Ai u hoq në vitin 2006.[6]

Propozimet

Disa konkurse janë mbajtur në Armeni për të zgjedhur një zëvendësim për statutin e Leninit. Një nga propozimet më të zakonshme është lëvizja e monumentit të Sasuntsi Davit (David i Sasun) në Sheshin e Republikës. Sipas Ter-Ghazaryan, natyra kryesisht apolitike e këtij heroi kombëtar armen të një romani epik do të ishte një zgjedhje e sigurt; megjithatë, ajo shkroi në vitin 2013 se zhvendosja e monumentit nga vendi i tanishëm i saj para stacionit hekurudhor të Yerevan "duket e pamundur".[27]

Fontanat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pas viteve të mosfunksionimit, fontanat muzikore u rinovuan nga kompania franceze Aquatique Show International  dhe kushtonin rreth € 1.4 milion.[28] Ato u hapën në shtator të vitit 2007.[29]

Pemë e krishtlindjeve[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Një pemë e Krishtlindjeve është instaluar në shesh çdo dhjetor, që të paktën vitin 1950.[30]

Fontana me uji për pije[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fontana uji

Fontana e pijes, e vendosur pranë ndërtesave të muzeve, përbëhet nga shtatë burime dhe quhet Yot aghbyur ("Shtatë fontana"). U instalua fillimisht në vitin 1965 dhe u rinovua në vitin 2010.

Ngjarjet dhe incidentet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Paradat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gjatë periudhës sovjetike, parada ushtarake u mbajtën në sheshin më 1 maj (Dita Ndërkombëtare e Punëtorëve), 9 Maj (Dita e Fitores, deri në 1969)[31] dhe 7 Nëntori (Revolucioni i Tetorit).[32][31] Udhëheqja e Armenisë sovjetike qëndronte në podium, nën statujën e Leninit.[32] Parada e fundit u mbajtën në vitin 1988. [31]

Parada ushtarake që festojnë pavarësinë e Armenisë janë mbajtur më 21 shtator 1996 (5 vjetori),[33] 1999 (8 vjetori),[34] 2006 (15 vjetori),[35][36] 2011 (20 vjetori),[37] 2016 (25 vjetori).[38]

Koncerte[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 30 shtator 2006, këngëtarja franko-armene Charles Aznavour bëri një koncert në Sheshin e Republikës.[39]

Më 23 prill 2015, grupi rock amerikano-armen, System of a Down dha koncertin e tyre të parë në Armeni në Sheshin e Republikës. Koncerti falas iu kushtua 100 vjetorit të gjenocidit armen dhe u ndoq nga mijëra.[40][41][42]

Më 8 qershor 2017, artistja ruse e hip-hopit Timati dha një koncert falas në shesh, ku morën pjesë më shumë se 40.000 njerëz.[43]

Demonstrime politike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Periudha sovjetike

Më 24 prill 1965 u zhvilluan demonstrime të mëdha në shesh dhe gjetkë në Jerevan për të përkujtuar 50 vjetorin e gjenocidit armen.[44][45][46]

Në janar të vitit 1974, Razmik Zohrapyan, një anëtar i Partisë Kombëtare të Bashkuar të fshehtë, dogji portretin e Leninit në shesh, në shenjë proteste ndaj sundimit totalitar sovjetik.[47]

Demonstrata në Sheshin e Republikës më 20 prill 2018
Armenia e pavarur

Pas zgjedhjeve presidenciale të vitit 2008, presidenti i zgjedhur Serzh Sargsyan zhvilloi një tubim prej 60,000-70,000 "mbështetësish të mundshëm" të cilët u sollën nga pjesë të ndryshme të Jerevan dhe Armenisë në autobusë. Shumë prej tyre u drejtuan drejt Sheshit të Lirisë ku një miting konkurrues mbahej nga Levon Ter-Petrosyan.[48] Në mars, pas shtypjes së dhunshme të demonstratave nga mbështetësit e Ter-Petrosyan, sheshi u pushtua për disa kohë nga Forcat e Armatosura të Armenisë.[49]

Më 4 maj 2012 gjatë një tubimi dhe koncerti të Partisë Republikane në Sheshin e Republikës në prag të fushatës zgjedhore parlamentare, dhjetëra balona të mbushura me hidrogjen u shpërthyen, duke rezultuar në dëmtimin e të paktën 144 personave.[50][51]

Nga data 17-23 prill 2018 u zhvilluan demonstratat e mëdha në Sheshin e Republikës të drejtuar nga Nikol Pashinyan kundër qeverisë së Kryeministrit të sapozgjedhur Serzh Sargsyan. Më 22 prill, kur kreu i opozitës Pashinyan u arrestua, forcat e policisë u vendosën në shesh. Dhjetëra protestues u arrestuan nga sheshi.[52][53] Në mbrëmje, rreth 115,000 protestues mbushën tërë sheshin dhe rrugët e afërta.[54] Ditën tjetër, më 23 prill, pasi Sargsyan dha dorëheqjen, u bë qendra e festimeve masive. [55][56] Më 24 prill, Dita e Përkujtimit të Gjenocidit Armene, dhjetëra protestues u mblodhën për të pastruar sheshin dhe rrugën e tij të afërta.[57]

Ngjarje të tjera[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 1968, festimi i 2750 vjetorit të Jerevanit u organizua në shesh me festime ekstravagante.[32]

Më 25 qershor 2016 Papa Françesku dhe Karekini II mbajtën një lutje ekumenike në Sheshin e Republikës.[58][59] Në të morën pjesë rreth 50,000 vetë.[60]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Pechakjian, Pauline (28 prill 2016). "The 10 Best Hotels & Inns in Yerevan, Armenia". theculturetrip.com. Arkivuar nga origjinali më 12 janar 2018. Marrë më 25 qershor 2018. ...Republic Square, referred to by locals as the Hraparak... {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "De-Sovietized Streets". Armenian International Magazine: 17. shtator 2001. The street just off Hraparak... {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ Louis, Victor E.; Louis, Jennifer M. (1987). Louis motorist's guide to the Soviet Union. Pergamon Press. fq. 517. ISBN 9780080318172. The centre of Erevan is Lenin Square; it was built as an architectural whole using the Armenian national style of architecture. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Gregorian, Vartan (2008). The Road to Home: My Life and Times. Simon and Schuster. fq. 178. ISBN 9781439129111. Buildings around the square were designed to reflect some features of ancient Armenian architecture. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Schmemann, Serge (8 korrik 1992). "In the Caucasus, Ancient Blood Feuds Threaten to Engulf 2 New Republics". The New York Times. On the former Lenin Square, now Republic Square, the statue of Lenin is gone and his pedestal is being prepared for demolition. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ a b c Ter-Ghazaryan 2013, f. 584.
  7. ^ Travel to the USSR (92–103): iii. 1983. The city's architectural highlight is Lenin Square, with its statue of Lenin, Government House, the Armenia Hotel, the picture gallery and other buildings. The main streets branch out from Lenin Square. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh |title= (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Missing or empty |title= (help)
  8. ^ Gross, Eugenie Harris; Gross, Jeffrey (1977). The Soviet Union: a guide for travellers. J. Murray. fq. 255. Lenin Square, at the center of the city, contains the most outstanding architectural ensemble in Yerevan. The buildings surrounding the square express a single architectural concept. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Holding, Deirdre (2014). Armenia: with Nagorno Karabagh. Bradt Travel Guides. fq. 128. ISBN 9781841625553. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ a b c Tigranian 1985, f. 25.
  11. ^ Brookes, Richard (1820). The General Gazetteer; or Compendious Geographical Dictionary (bot. 17th). London. fq. ERN-ERZ. Erivan ... The Meidan is and open square, 400 paces over, in which are very fine trees. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ "Yerevan Walking Tour: Republic Square Excavations". armenianheritage.org. Armenian Monuments Awareness Project. Arkivuar nga origjinali më 7 prill 2019. Marrë më 25 qershor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ "Հանրապետության հրապարակ". yerevan.am (në armenisht).
  14. ^ Ter-Ghazaryan 2013, f. 579.
  15. ^ Avetisyan 1979, f. 80.
  16. ^ a b Tigranian 1985, f. 27.
  17. ^ "1947-1991 Հայաստանի պետական պատկերասրահ [1947-1991 The State Gallery of Armenia]". gallery.am (në armenisht). National Gallery of Armenia.
  18. ^ "Armenia Marriott Hotel Yerevan". marriott.com. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ Karanian, Matthew; Kurkjian, Robert (2002). Edge of Time: Traveling in Armenia and Karabagh. Stone Garden Productions. fq. 78. ISBN 9780967212029. The country's flagship hotel is still the massive Hotel Armenia, which faces Republic Square in the heart of the city. In 2003 the hotel will be renamed the Armenia Marriott Hotel Yerevan to reflect its new ownership. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ "Marriott". Asian Hotel & Catering Times. 26: 7. 2001. ...the 380-room Armenia Marriott Hotel Yerevan. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  21. ^ "Սամվել Սաֆարյան վաստակավոր ճարտարապետ [Samvel Safaryan]". archmuseum.am (në armenisht). National Museum-Institute of Architecture of Armenia. Arkivuar nga origjinali më 16 qershor 2018. Marrë më 25 qershor 2018. ...Կառավարական 2-րդ շենքը Երևանի Հանրապետության հրապարակում (համահեղինակներ՝ Ռ.Իսրաելյան, Վ.Արևշատյան)...
  22. ^ "History". mfa.am. Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Armenia. Arkivuar nga origjinali më 4 gusht 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ "Խոսող կոթողներ. Լենինի արձան". 1tv.am (në armenisht). Public Television of Armenia. 10 korrik 2015. Arkivuar nga origjinali më 8 gusht 2016. Marrë më 25 qershor 2018.
  24. ^ a b Ter-Ghazaryan 2013, f. 583.
  25. ^ Verdery, Katherine (1996). What Was Socialism, and What Comes Next?. Princeton University Press. fq. 232. ISBN 9781400821990. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  26. ^ Tuayeva, Salima (6 shkurt 2004). "From Vladimir to Video: Action movies replace a stoic dictator in Republic Square". ArmeniaNow. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  27. ^ Ter-Ghazaryan 2013, f. 585.
  28. ^ "Հրապարակում ջրային հրավառություն է լինելու". Aravot (në armenisht). 25 qershor 2007.
  29. ^ "Երևանի Հանրապետության հրապարակի շատրվանները կգործարկվեն մինչև նոյեմբերի 1֊ը" (në armenisht). Armenpress. 27 shtator 2007.
  30. ^ "Ամանորը եւ տոնածառը Երեւանում` կենդանի պատմություն". mediamax.am (në armenisht). Mediamax. 26 dhjetor 2012.
  31. ^ a b c "Լենինի արձան` (ան)կենդանի պատմություն". mediamax.am (në armenisht). 27 nëntor 2012. Arkivuar nga origjinali më 4 gusht 2016.
  32. ^ a b c Ter-Ghazaryan 2013, f. 582.
  33. ^ "Զորահանդես. 7 տարվա ընթացքում ոչ մի նոր տեխնիկա" (në armenisht). A1plus. 21 shtator 2006. Arkivuar nga origjinali më 9 gusht 2016. Marrë më 25 qershor 2018. ...1996 եւ 1999 թվականների զորահանդեսների...
  34. ^ "Armenia Marks Independence Anniversary With Military Parade". Asbarez. 21 shtator 1999. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  35. ^ "Հանրապետության հրապարակում անցկացվեց զորահանդես` նվիրված ՀՀ անկախության 15րդ տարեդարձին" (në armenisht). Armenpress. 21 shtator 2006. Arkivuar nga origjinali më 9 gusht 2016.
  36. ^ "Military parade is over in Yerevan: Armenian tricolor in the sky and 15 artillery salvos (photo report)". REGNUM News Agency. 21 shtator 2006. Arkivuar nga origjinali më 25 maj 2009. Marrë më 25 qershor 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  37. ^ Danielyan, Emil (21 shtator 2011). "Armenia Parades Military Might On Independence Day". azatutyun.am. Radio Free Europe/Radio Liberty Armenian Service. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  38. ^ "Military Parade Highlights Independence Day Celebrations in Armenia". Asbarez. 21 shtator 2016. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  39. ^ "Charles Aznavour's concert in Armenia". repatarmenia.org. Repat Armenia Foundation. Arkivuar nga origjinali më 2 tetor 2016. Marrë më 25 qershor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  40. ^ Westcott, Lucy (23 prill 2015). "System of a Down's Pilgrimage to Commemorate the Armenian Genocide". Newsweek. Arkivuar nga origjinali më 2 tetor 2016. Marrë më 25 qershor 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  41. ^ "Watch System of a Down's First Ever Armenian Show". Rolling Stone. 23 prill 2015. Arkivuar nga origjinali më 16 qershor 2018. Marrë më 25 qershor 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  42. ^ "Tankian's Message: SOAD vocalist speaks to crowd on Genocide during concert in Yerevan". ArmeniaNow. 24 prill 2015. Arkivuar nga origjinali më 16 qershor 2018. Marrë më 25 qershor 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  43. ^ "Տիմատիի բացօթյա համերգին Երևանում ավելի քան 40.000 հանդիսատես էր հավաքվել" (në armenisht). PanARMENIAN.Net. 9 qershor 2017.
  44. ^ Malkasian, Mark (1996). Gha-ra-bagh!: The Emergence of the National Democratic Movement in Armenia. Wayne State University Press. fq. 76. ISBN 9780814326046. They were also among the university students who skipped classes on 24 April 1965, marching instead toward Yerevan's Lenin Square... {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  45. ^ Petrone, Karen (2011). The Great War in Russian Memory. Indiana University Press. fq. 288. ISBN 9780253001443. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  46. ^ Lieberman, Benjamin (2013). The Holocaust and Genocides in Europe. A&C Black. fq. 213. ISBN 9781441194787. On the fiftieth anniversary of the Armenian Genocide thousands gathered in Lenin Square in the Yerevan... {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  47. ^ Payaslian, Simon (2011). The Political Economy of Human Rights in Armenia: Authoritarianism and Democracy in a Former Soviet Republic. I.B. Tauris. fq. 87. ISBN 9780857731692. In January 1974, Razmik Zohrapyan, a member of the NUP, burned Lenin‖s picture in Lenin Square (now Republic Square) in protest of Soviet totalitarian rule. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  48. ^ Pennington, Joseph (28 shkurt 2008). "LTP AND SARGSIAN HOLD DUELING RALLIES; LTP WINS HANDS DOWN". WikiLeaks. Embassy of the United States, Yerevan. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  49. ^ Tavernise, Sabrina (3 mars 2008). "Emergency Order Empties Armenian Capital's Streets". The New York Times. By Sunday night, military units moved in, taking up position at places like the government buildings at Republic Square. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  50. ^ "Vote 2012: Accident at RPA rally causes 144 injuries". ArmeniaNow. 4 maj 2012. Arkivuar nga origjinali më 16 nëntor 2018. Marrë më 25 qershor 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  51. ^ Stepanian, Ruzanna; Shoghikian, Hovannes (4 maj 2012). "Scores Injured As Balloon Blasts Spark Chaos At Armenian Election Rally". azatutyun.am. Radio Free Europe/Radio Liberty Armenian Service. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  52. ^ "Armenian Protesters Detained At Yerevan's Central Square". Radio Free Europe/Radio Liberty. 22 prill 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  53. ^ "Police forces deployed to Republic Square, protesters being detained (VIDEO)". news.am. 22 prill 2018. Arkivuar nga origjinali më 16 qershor 2018. Marrë më 25 qershor 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  54. ^ Kucera, Joshua (22 prill 2018). "Armenian opposition leader arrested, but protesters rally". eEurasianet. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  55. ^ Navasardian, Boris (23 prill 2018). "Armenia looks to the future as protesters celebrate resignation of Prime Minister Serzh Sargsyan". The Independent. Arkivuar nga origjinali më 24 prill 2018. Marrë më 25 qershor 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  56. ^ "Thousands Celebrate As Armenia's Longtime Ruler Sarkisian Steps Down". RFE/RL. 23 prill 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  57. ^ Ghazaryan, Diana (24 prill 2018). "Yerevan's Republic Square: Protest Epicenter Gets Citizen Clean-Up". Hetq Online. Arkivuar nga origjinali më 16 qershor 2018. Marrë më 25 qershor 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  58. ^ "Ecumenical Prayer Vigil for Peace: Address of the Holy Father". vatican.va. Yerevan, Republic Square: Holy See. 25 qershor 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  59. ^ "Pope Francis Holds Ecumenical Service at Yerevan's Republic Square". Armenian Weekly. 26 qershor 2016. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  60. ^ Povoledo, Elisabetta (25 qershor 2016). "Pope Francis to Armenians: Seek Peace, but Never Forget Genocide". The New York Times. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Bibliografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • WebCam nga Sheshi i Republikës
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Sheshi_i_Republikës&oldid=2527027"