Shtatë mrekullitë e botës së lashtë
- Ky artikull është për mrekullitë e botës së lashtë, për tjetër shih Shtatë mrekullitë e botës.
Listë me shtatë mrekullitë e botës së lashtë është shkruar rreth shek II p.e.s. Referime e parë në lidhje me këtë ide është gjetur në Histori të Herodoti, shek V p.e.s. Dekada më vonë, historianët helenë shkruan për monumentet më të madhërishme të kohës. Callimachus i Cyrenes (305p.e.s-240p.e.s), kryebibliotekar i Alexandria Mouseion, shkroi "Përmbledhje e mrekullive nëpër botë". Gjithçka dimë për këtë përmbledhje është vetëm titulli, sepse ajo u dogj në zjarrin që i ra bibliotekës. Lista përfundimtare është plotësuar gjatë mesjetës. Lista përmbante 7 monumentet më mahnitëse të botës antike, disa prej të cilave pothuaj u zhdukën gjatë mesjetës. Të tjera as që nuk "jetonin" më. Midis referencave më të vjetra rreth listës kanonike janë gdhendjet e artistit hollandez Maerten van Heemskerck (1498-1574) dhe Johann Fischer von Erlach me veprën “Histori e Arkitekturës”. Sot, evidencat arkeologjike zbulojnë disa prej mistereve që rrethonin historinë e këtyre mrekullive prej shekujsh. Për ndërtuesit e tyre, 7 mrekullitë ishin një celebrim i fesë, mitologjisë, artit, fuqisë dhe shkencës. Për ne, ato pasqyrojnë aftësinë e njeriut për të ndryshuar ambjentin duke ndërtuar konstruksione madhështore, njëra prej të cilave i qëndron kohës edhe në ditët tona.
Shtatë mrekullitë e botës së lashtë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Piramida e Keopsit
Kopshtet e varura të Babilonisë
Tempulli i Artemidës në Efes
shtatorja e Zeusit në Olimpia
Maozeleumi i Mauzolit në Halikarnas
Kolosi i Rodosit
Fari i Aleksandrisë
Kam parë muret e Babilonisë së pathyeshme, përgjatë të cilëve një koçi mund të garojë, kam parë Kopshtet e varura, Kolosin e Rodosit, kam parë edhe malet e ndërtuara nga njerëzit piramidat e larta,edhe varrin gjigand të Mausolonit, por kur pashë tempullin e Artemisës që çante retë gjithë të tjerët ranë në hije, edhe dielli vetë, nuk ka parë kurrë asgjë të tillë që të barabitet me të jashtë Olimpit
— Antipateri, Antologji Greke IX.58
Mrekullia | Data e ndërtimit | Ndërtuesi | Për tu vënë re | Data e rrënimit | Shkaku i rrënimit | Vendndodhja moderne |
---|---|---|---|---|---|---|
Piramida e Keopsit (Piramida e madhe e Gizës) | 2584-2561 Pr.l.k | Egjiptianët | Besohet se është ndërtuar si një varrë monumental i Faraonit Keops gjatë dinastisë së katërt në Egjiptin e Lashtë | Ekziston Ende | Ekziston Ende | Giza, Egjipt |
Kopshtet e varura të Babilonisë | 605-562 Pr.l.k | Babilonasit | Diodorus Sikulus i përshkroi kopshtet disa katësh që arrinin 22m lartësi, me makineri për vaditje dhe qarkullimin e ujit. Pemë të mëdha kultivoheshin edhe në majë të çative. U ndërtua nga Nebukodonosori II për gruan e tij Amitisin i Medijes. | Pas shek. I-rë Pr.l.k | Tërmet | Al Hillah, Babil, Irak |
shtatorja e Zeusit në Olimpia | 466-456 Pr.l.k (Tempulli) 435 Pr.l.k (Statuja) |
Helenët | Zuri të gjthë gjerësinë e korridorit të tempullit që u ndërtua për ta strehuar statujën.Kjo statujë ishte 12 m e lartë. | Shek. V-VI Ps.l.k | Zjarri | Olimpia, Greqi |
Tempulli i Artemidës në Efes | 550 Pr.l.k | Lidianët, Persët, Helenët | Iu dedikua perëndeshës helene Artemis, dhe u deshën 120 vjet që të ndërtohej. Herostratusi e dogji krejtësisht për të fituar famë të përjetshme. U rindërtua nga Leka i Madh dhe u shkatërrua përsëri nga Gotët. U rindërtua përsëri, por në vitin u mbyll 391 dhe u shkatërrua nga një turmë e udhëhequr nga Shën Gjon Gojëarti në 401. | 356 Pr.l.k (nga Herostratus) 262 Ps.l.k (nga Gotët) 391 Ps.l.k (nga një turmë e udhëhequr nga Shën Gjon Gojëarti) |
Zjarrvënie nga Herostratus, plaçkitje | pranë Selçuk-ut, Izmir, Turqi |
Maozeleumi i Mauzolit në Halikarnas | 351 Pr.l.k | Karianët, Persët, Helenët | Lartohej rreth 45 metera dhe në të katër anët ishte i stolisur me skluptura. Origjina e fjalës mauzoleum, varr monumental i ndërtuar për Mausolon, një satrap në Perandorinë Perse | në 1494 | Struktura origjinale u shkatërrua nga përmbytja. Më pas u rindërtua një strukturë e re e cila u shkatërrua pjesërisht nga një tërmet dhe përfundimisht nga Kryqëzatat. | Bodrum, Turqi |
Kolosi i Rodosit | 292-280 Pr.l.k | Helenët | Statujë gjigande e perëndisë helene, Heliosit, perëndia e diellit, c. 35 m e lartë. | 226 Pr.l.k | Tërmet | Rodos, Greqi |
Fari i Aleksandrisë | 280 Pr.l.k | Egjiptianët helenistikë, (Helenët) | Rreth 115-135 metra e lartë, ky far ka qenë për shekuj me rradhë struktura më e lartë në Tokë. Ishulli në të cilin ishte ndërtuar, Faros, i dha emrin fjalës Latine për "far". | 1303-1480 | Tërmet | Aleksandria, Egjipt |
Galeria
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]-
Kolosi i Rodosit
-
Tempulli i Artemidës në Efes
-
Piramida e madhe e Gizës
-
Fari i Aleksandrisë
-
Maozeleumi i Mauzolit në Halikarnas
-
Kopshtet e varura të Babilonisë
-
shtatorja e Zeusit në Olimpia