Nilo Borxhia: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Udha (diskuto | kontribute) WP:BANREVERT |
U kthye versioni 1837299 i bërë nga Udha (diskutimet) Etiketa: Undo |
||
| Rreshti 12: | Rreshti 12: | ||
{{Leter Tabela Fund}} |
{{Leter Tabela Fund}} |
||
'''Nilo |
'''Nilo Borgia''', i njohur edhe ''Nili Borshia'' ([[Hora e Arbëreshëvet]], [[1 janar]] [[1870]] - [[Grotaferratë]] [[3 mars]] [[1942]]), dijetar [[Arbëreshët|arbëresh]] dhe murg bazilian i [[Kisha ortodokse|ritit ortodoks]], ishte një bibliofil, filologu, shkrimtar dhe teolog [[Shqiptarët|shqiptar]] në diasporë, i cili u largua shumë shkrime për kulturën shqiptare-bizantine në Itali. [[Ortodoksia në Shqipëri|Misionar ortodoks]] në [[Shqiperi]], veçanërisht në jug, në qytetin e [[Himara|Himarës]], themeluar asamblenë e murgjit ortodoksë në Atdhe. |
||
== Jetëshkrim == |
== Jetëshkrim == |
||
Lindi me emrin Nicolò, në fshatin atëkohë të quajtur Piana dei Greci, i pari i njëmbëdhjetë fëmijëve që patën prindët Vito dhe Giuseppa Ficarra. Në vazhdën e një tradite të vjetër ndër arbëreshët e Sicilisë, Nicolò u dërgua nga familja të ndiqte karrierën kishtare. Më 6 tetor 1883 hyri në manastirin e Grottaferrata-s. Më 17 mars 1894, me rastin e shugurimit, murgu i ri vendosi të merrte emrin Nilo, për nder të Shën Nilo di Rossano, themeluesit të urdhrit të Shën Vasilit në Itali. Pas dhjetë vitesh, më 1904 u emërua në krye të bibliotekës së abacisë. Më pas u emërua inspektor bibliografik për komunat Marino, Rocca di Papa dhe Grottaferrata. |
|||
Me emërimin e At Nilos si abat i manastirit të Grottaferrata-s më 31 dhjetor 1907, abacia rrugëtimin e vet për t'u bërë një qendër jo më të erudicionit rregulltar, por tashmë edhe editoriale. Më 1909 hapi shtypshkronjën që i vuri emrin "San Nilo". Pas njëzet vjetësh, më 1930, At Nilo hapi një laborator për restaurimin e librave, që, duke qenë i pari i këtij lloji në Itali, i hapi udhën themelimit të Institutit të Patologjisë së Librit më 1938. Në vitin [[1921]] themeloi Institutin fetar e "bijat e Shën Makrinës", duke pasur si qëllim të saj shkollimin dhe arsimimin e vajzave të reja të kolonive shqiptare në Itali. |
|||
Nisma e dytë u mor në mbëeshtetje të përpjekjeve të Vatikanit për të rigjallëruar studimet dhe kërkimet në lëmin e bizantinistikës, të ritit liturgjik lindor dhe përgjithësisht kulturës greke. Ky projekt u konkretizua me botimin e rivistës ''Roma e l'Oriente''. |
|||
Ndërroi jetë më 3 mars të vitit 1942 në Grottaferrata<ref>M. Mandalà, ''Vepra e Nilo Borgia-s, burim i rëndësishëm për historinë e jugut të Shqipërisë'', parathënie e vëllimit N. Borgia, ''Murgjit bazilianë të Italisë në Shqipëri,'' Tiranë: Naimi, 2014. fq. 7-18. ISBN 978-9928-109-67-5</ref>. |
|||
== Studime == |
|||
Dorëshkrimi i Gramatikës e parë e shqipes, që i përket vitit 1710, ruhet në Bibliotekën e Manastirit të Grotaferratës, afër Romës. Informacionin e parë ër këtë gramatikë e pati dhënë studiuesi arbëresh Nilo Borxhia, 83 vjet më parë, duke botuar në revistën “Diturija”(1927, nr.12) të [[Lumo Skëndo]]s një shkrim me titull “Një gramatik’ e voglë e gjuhës shqipe, më 1710″. Artikulli është i shkurtër. Autori njofton se dorëshkrimi hyri në këtë bibliotekë në vitin 1923. |
Dorëshkrimi i Gramatikës e parë e shqipes, që i përket vitit 1710, ruhet në Bibliotekën e Manastirit të Grotaferratës, afër Romës. Informacionin e parë ër këtë gramatikë e pati dhënë studiuesi arbëresh Nilo Borxhia, 83 vjet më parë, duke botuar në revistën “Diturija”(1927, nr.12) të [[Lumo Skëndo]]s një shkrim me titull “Një gramatik’ e voglë e gjuhës shqipe, më 1710″. Artikulli është i shkurtër. Autori njofton se dorëshkrimi hyri në këtë bibliotekë në vitin 1923. |
||
| Rreshti 35: | Rreshti 44: | ||
*[[Hora e Arbëreshëvet]] |
*[[Hora e Arbëreshëvet]] |
||
*[[Murgjit bazilianë të Italisë në Shqipëri, shënime mbi misionet në Himarë, shek. XVI – XVIII|Murgjit bazilianë të Italisë në Shqipëri]] |
*[[Murgjit bazilianë të Italisë në Shqipëri, shënime mbi misionet në Himarë, shek. XVI – XVIII|Murgjit bazilianë të Italisë në Shqipëri]] |
||
== Referenca == |
|||
<references /> |
|||
== Lidhje të jashtme == |
== Lidhje të jashtme == |
||
| Rreshti 43: | Rreshti 55: | ||
[[Kategoria:Lindje 1870]] |
[[Kategoria:Lindje 1870]] |
||
[[Kategoria:Vdekje 1942]] |
[[Kategoria:Vdekje 1942]] |
||
[[Kategoria:Shkrimtarë |
[[Kategoria:Shkrimtarë italianë]] |
||
[[Kategoria:Albanologë]] |
|||
Versioni i datës 12 shkurt 2018 14:18
| Nili Borshia | |
| Emri | Nili |
| Mbiemri | Borshia |
| Lindur më | 1 mars 1870 |
| Lindur në | Hora e Arbëreshëvet, Sicili, Itali |
| Vdiq më | 3 mars, 1942 |
| Vdiq në | Grotaferratë, Itali |
| Kombësia | Shqiptar |
| Profesioni | Teolog, Bibliofil, Dijetar, Filologu, Shkrimtar, Atdhetar |
Nilo Borgia, i njohur edhe Nili Borshia (Hora e Arbëreshëvet, 1 janar 1870 - Grotaferratë 3 mars 1942), dijetar arbëresh dhe murg bazilian i ritit ortodoks, ishte një bibliofil, filologu, shkrimtar dhe teolog shqiptar në diasporë, i cili u largua shumë shkrime për kulturën shqiptare-bizantine në Itali. Misionar ortodoks në Shqiperi, veçanërisht në jug, në qytetin e Himarës, themeluar asamblenë e murgjit ortodoksë në Atdhe.
Jetëshkrim
Lindi me emrin Nicolò, në fshatin atëkohë të quajtur Piana dei Greci, i pari i njëmbëdhjetë fëmijëve që patën prindët Vito dhe Giuseppa Ficarra. Në vazhdën e një tradite të vjetër ndër arbëreshët e Sicilisë, Nicolò u dërgua nga familja të ndiqte karrierën kishtare. Më 6 tetor 1883 hyri në manastirin e Grottaferrata-s. Më 17 mars 1894, me rastin e shugurimit, murgu i ri vendosi të merrte emrin Nilo, për nder të Shën Nilo di Rossano, themeluesit të urdhrit të Shën Vasilit në Itali. Pas dhjetë vitesh, më 1904 u emërua në krye të bibliotekës së abacisë. Më pas u emërua inspektor bibliografik për komunat Marino, Rocca di Papa dhe Grottaferrata.
Me emërimin e At Nilos si abat i manastirit të Grottaferrata-s më 31 dhjetor 1907, abacia rrugëtimin e vet për t'u bërë një qendër jo më të erudicionit rregulltar, por tashmë edhe editoriale. Më 1909 hapi shtypshkronjën që i vuri emrin "San Nilo". Pas njëzet vjetësh, më 1930, At Nilo hapi një laborator për restaurimin e librave, që, duke qenë i pari i këtij lloji në Itali, i hapi udhën themelimit të Institutit të Patologjisë së Librit më 1938. Në vitin 1921 themeloi Institutin fetar e "bijat e Shën Makrinës", duke pasur si qëllim të saj shkollimin dhe arsimimin e vajzave të reja të kolonive shqiptare në Itali.
Nisma e dytë u mor në mbëeshtetje të përpjekjeve të Vatikanit për të rigjallëruar studimet dhe kërkimet në lëmin e bizantinistikës, të ritit liturgjik lindor dhe përgjithësisht kulturës greke. Ky projekt u konkretizua me botimin e rivistës Roma e l'Oriente.
Ndërroi jetë më 3 mars të vitit 1942 në Grottaferrata[1].
Studime
Dorëshkrimi i Gramatikës e parë e shqipes, që i përket vitit 1710, ruhet në Bibliotekën e Manastirit të Grotaferratës, afër Romës. Informacionin e parë ër këtë gramatikë e pati dhënë studiuesi arbëresh Nilo Borxhia, 83 vjet më parë, duke botuar në revistën “Diturija”(1927, nr.12) të Lumo Skëndos një shkrim me titull “Një gramatik’ e voglë e gjuhës shqipe, më 1710″. Artikulli është i shkurtër. Autori njofton se dorëshkrimi hyri në këtë bibliotekë në vitin 1923.
Vlera te vecanta
Nje deshmi te patjetersueshme te gjuhetarit gjenial shqiptar Eqrem Çabej, i cili thote se kishte takuar ne Itali dijetarin arbëresh Nilo Borxhia ne 1940, i cili i kishte thene se kishte zbuluar ne arkivat e Vatikanit nje doreshkrim te plote ne gjuhen shqipe me te vjeter se sa libri i famshem i Gjon Buzukut i vitit 1555.
Punimet kryesore
- Liturgjia Komentari i Shën Gjermani dhe versioni latin i Anastasius bibliotekar, botimi i dytë, Grotaferratë 1912.
- Nëse Fryma e Shenjtë pranoj emrin εἰκών (imazh), ibid. 1915.
- Jezusi në jetën eukaristike, Grotaferratë 1917.
- Ωρολόγιον "Dita" e Kishave të ritit bizantin, Romë 1929.
- Kalimi Ungjilli në gjuhën shqipe të shekullit XIV, Grotaferratë 1930.
- Fragmente lashtë eukaristike. Poezi e shenjtë popullore bizantine, ibid. 1932.
- Murgjit bazilianë të Italisë në Shqipëri, shënime mbi misionet në Himarë, shek. XVI – XVIII, Romë 1935-1942, ribotuar në Shqipëri në 2014.
Shiko edhe këtë
Referenca
- ^ M. Mandalà, Vepra e Nilo Borgia-s, burim i rëndësishëm për historinë e jugut të Shqipërisë, parathënie e vëllimit N. Borgia, Murgjit bazilianë të Italisë në Shqipëri, Tiranë: Naimi, 2014. fq. 7-18. ISBN 978-9928-109-67-5