Parajsa: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
v roboti shtoj: ckb:Pardêz |
Xqbot (diskuto | kontribute) v roboti largoj: ku:Pardêz; cosmetic changes |
||
Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
{{fjala}} |
{{fjala}} |
||
[[ |
[[Skeda:Jan Bruegel d. Ä. 003.jpg|thumb|Parajsa nga [[Jan Brygel]].]] |
||
'''Parajsa''' është një fjalë që e ka prejardhjen nga [[sanskritja]] ''paradesha'' ose "vend i lartë" dhe më vonë u përshtat në perëndim në ''pairidaeza'' ([[Persishtja|persisht]]) që përbëhet nga ''pairi'' (përreth) dhe ''diz'' (krijoj), "paràdhisos" ([[Greqishtja|greqisht]]), "pardes" ([[Hebraishtja|hebraisht]]), "partez" ([[Armenishtja|armenisht]]) (kopësht) dhe "paradisus" ([[Latinishtja|latinisht]]), italisht ''Paradiso'' nga e cila vjen edhe ne shqip fjala ''parajse'' ose ''parriz''. |
'''Parajsa''' është një fjalë që e ka prejardhjen nga [[sanskritja]] ''paradesha'' ose "vend i lartë" dhe më vonë u përshtat në perëndim në ''pairidaeza'' ([[Persishtja|persisht]]) që përbëhet nga ''pairi'' (përreth) dhe ''diz'' (krijoj), "paràdhisos" ([[Greqishtja|greqisht]]), "pardes" ([[Hebraishtja|hebraisht]]), "partez" ([[Armenishtja|armenisht]]) (kopësht) dhe "paradisus" ([[Latinishtja|latinisht]]), italisht ''Paradiso'' nga e cila vjen edhe ne shqip fjala ''parajse'' ose ''parriz''. |
||
Në tekstet fetare zakonisht lidhet me jetën e amshuar të lumtur të të vdekurve që shijojnë shikimin dhe praninë e fytyrës së [[Zoti |
Në tekstet fetare zakonisht lidhet me jetën e amshuar të lumtur të të vdekurve që shijojnë shikimin dhe praninë e fytyrës së [[Zoti]]t. |
||
Burime si [[Ksenofoni]] e përdornin këtë emërtim për të treguar kopshtin e famshëm "parajsë". Tre prejardhjet kryesore të emërtimit perëndimor (hebraisht ''pardès'', persisht ''pairidaēza'' dhe greqisht ''paràdhisos''), përmbajnë idenë themelore të një parku ose kopshti. |
Burime si [[Ksenofoni]] e përdornin këtë emërtim për të treguar kopshtin e famshëm "parajsë". Tre prejardhjet kryesore të emërtimit perëndimor (hebraisht ''pardès'', persisht ''pairidaēza'' dhe greqisht ''paràdhisos''), përmbajnë idenë themelore të një parku ose kopshti. |
||
Rreshti 8: | Rreshti 8: | ||
Sot emërtimi "parajsë" nënkupton "qiellin" ose vendin e fundit e të lumtur, dhe rrjedh nga domethënia e fjalës greke ''paràdhisos'' të përdorur në [[Bibla|Bibël]] për të treguar [[Kopshti i Edenit|kopshtin e edenit]]. |
Sot emërtimi "parajsë" nënkupton "qiellin" ose vendin e fundit e të lumtur, dhe rrjedh nga domethënia e fjalës greke ''paràdhisos'' të përdorur në [[Bibla|Bibël]] për të treguar [[Kopshti i Edenit|kopshtin e edenit]]. |
||
==Parajsa në Bibël: [[Edeni]] dhe [[Jeruzalemi i Ri]]== |
== Parajsa në Bibël: [[Edeni]] dhe [[Jeruzalemi i Ri]] == |
||
[[ |
[[Skeda:Adam_and_Eve_expelled_from_Paradise.png|thumb|200px|Adami dhe Eva dëbohen nga parajsa]] |
||
Siguria e jetës së amshuar e të lumtur shfaqet vetëm kah fundi i [[Besëlidhja e Vjetër|Besëlidhjes së Vjetër]]. Më parë mendohej që të vdekurit zbritnin në "mbretërinë e të vdekurve" ose ''sheol'', "vendi i hijeve", pa kënaqësi. |
Siguria e jetës së amshuar e të lumtur shfaqet vetëm kah fundi i [[Besëlidhja e Vjetër|Besëlidhjes së Vjetër]]. Më parë mendohej që të vdekurit zbritnin në "mbretërinë e të vdekurve" ose ''sheol'', "vendi i hijeve", pa kënaqësi. |
||
Rreshti 16: | Rreshti 16: | ||
* Ne [[Gjykimi botëror|gjykimin boteror]] (Mateu 25,31-46) |
* Ne [[Gjykimi botëror|gjykimin boteror]] (Mateu 25,31-46) |
||
* Tek "vjedhesi i mire" (shprehje e perkthyer me mire si "keqberesi i penduar" ne kryq) Jezusi i premton parajsen duke perdorur keto fjale: ''Me te vertete po te them, sot do te jesh me mua ne parriz'' ([[Luka 23,39-43]]). |
* Tek "vjedhesi i mire" (shprehje e perkthyer me mire si "keqberesi i penduar" ne kryq) Jezusi i premton parajsen duke perdorur keto fjale: ''Me te vertete po te them, sot do te jesh me mua ne parriz'' ([[Luka 23,39-43]]). |
||
[[ |
[[Skeda:Michelangelo - Fresco of the Last Judgement.jpg|thumb|left|250px|Dita e gjykimit, nga [[Mikelangjelo]].]] |
||
Emertimi shfaqet edhe tek [[2Kor 12,4]]. [[Shën Pali|Apostoli Pal]] pohon ''te kete qene i rrembyer ne parajse e te kete degjuar fjale te patheneshme qe nuk i lejohet askujt te thuhen''. |
Emertimi shfaqet edhe tek [[2Kor 12,4]]. [[Shën Pali|Apostoli Pal]] pohon ''te kete qene i rrembyer ne parajse e te kete degjuar fjale te patheneshme qe nuk i lejohet askujt te thuhen''. |
||
[[Zbulesa 2,7]] e perdor fjalen ne lidhje me [[Edeni |
[[Zbulesa 2,7]] e perdor fjalen ne lidhje me [[Edeni]]n qe e quan ''Parajse''. ''Fitimtarit do t´i jap për te ngrene nga pema e jetes, qe është ne parajsen e Pernëdisë''. |
||
* '''Edeni''' - vendi i pare i banuar nga njerzit. I shtrire ne Lindje. ([[Ngjarjet 2:8]]). Njerzit qe banonin ne Eden ishin te pavdekshem dhe te perkryer. Ne kete shikim Parajsa është e ngjashme me Amshimin e Arte. Te shtyre ne tundim nga gjarperi, ata hengren nga fruti i '''[[Pema e dijes|pemes se dijes]]''', si perfundim ata u denuan me vdekje dhe vuajtje. Zoti e mbylli parajsen për njerzit, duke vene nje [[ |
* '''Edeni''' - vendi i pare i banuar nga njerzit. I shtrire ne Lindje. ([[Ngjarjet 2:8]]). Njerzit qe banonin ne Eden ishin te pavdekshem dhe te perkryer. Ne kete shikim Parajsa është e ngjashme me Amshimin e Arte. Te shtyre ne tundim nga gjarperi, ata hengren nga fruti i '''[[Pema e dijes|pemes se dijes]]''', si perfundim ata u denuan me vdekje dhe vuajtje. Zoti e mbylli parajsen për njerzit, duke vene nje [[engjëll]] kerubim me nje shpate te flakte ne hyrjen e saj (Ngjarjet 3:24). |
||
* '''Jeruzalemi i Ri''' - banesa e te drejteve te ribashkuar me Perendine pas Fundit te Botes. [[Gjoni]] e pershkruan ate ne pamjen e nje katerkendeshi te madh (''<<gjatesi e gjeresi dhe lartesi e tij janë te njejta>>'' Zbulesa 21:16), qe ngrihej ne qiell. Gjeresia e brinjes se katerkendeshit është 300km (12000 stade). Trashesia e mbuleses 72 meter (144 kubite). Katerkendeshi do te kete 12 porta, nga 3 porta nga çdo ane. Brenda katerkendeshit do te kete rruge,dhe nga froni rjedh '''[[Uji i gjallë|uji i gjalle]]''', qe ushqen '''[[Pema e jetës|pemen e jetes]]'''. |
* '''Jeruzalemi i Ri''' - banesa e te drejteve te ribashkuar me Perendine pas Fundit te Botes. [[Gjoni]] e pershkruan ate ne pamjen e nje katerkendeshi te madh (''<<gjatesi e gjeresi dhe lartesi e tij janë te njejta>>'' Zbulesa 21:16), qe ngrihej ne qiell. Gjeresia e brinjes se katerkendeshit është 300km (12000 stade). Trashesia e mbuleses 72 meter (144 kubite). Katerkendeshi do te kete 12 porta, nga 3 porta nga çdo ane. Brenda katerkendeshit do te kete rruge,dhe nga froni rjedh '''[[Uji i gjallë|uji i gjalle]]''', qe ushqen '''[[Pema e jetës|pemen e jetes]]'''. |
||
==Përfytyrimi i parajsës nga [[Dante Aligieri|Dantja]]== |
== Përfytyrimi i parajsës nga [[Dante Aligieri|Dantja]] == |
||
[[ |
[[Skeda:Paradiso Canto 31.jpg|thumb|right|250x|[[Gustav Dor]]: Dantja dhe Beatriçja në rrethin e fundit të parajsës]] |
||
* Qielli i parë ([[Hëna]]) - banorë me detyrë ruajtesë |
* Qielli i parë ([[Hëna]]) - banorë me detyrë ruajtesë |
||
* Qielli i dytë ([[Mërkuri]]) - banorë reformues dhe vuajtës padrejtësisht. |
* Qielli i dytë ([[Mërkuri]]) - banorë reformues dhe vuajtës padrejtësisht. |
||
Rreshti 38: | Rreshti 38: | ||
* Qielli i dhjetë ([[Empirizmi|Empirikët]]) - Lumi i Dritës dhe Trëndafili i Zjarrtë - banorë hyjnorë (Perëndia, Zoja, Moisiu, etj.) . |
* Qielli i dhjetë ([[Empirizmi|Empirikët]]) - Lumi i Dritës dhe Trëndafili i Zjarrtë - banorë hyjnorë (Perëndia, Zoja, Moisiu, etj.) . |
||
==Parajsa në Islam== |
== Parajsa në Islam == |
||
{{Kryesor|Xheneti}} |
{{Kryesor|Xheneti}} |
||
* [[Islami]] parajsën ''(njohur si [[xheneti|xhenet]]), vetitë, jetën dhe të mirat në të i përshkruan duke u bazuar në argumentet [Kur'ani|Kur'anore]] si dhe dëshmitë e [[Muhammedi]]t ''(paqa qoft mbi të)'', të dërguarit të fundit në Islam. |
* [[Islami]] parajsën ''(njohur si [[xheneti|xhenet]]), vetitë, jetën dhe të mirat në të i përshkruan duke u bazuar në argumentet [Kur'ani|Kur'anore]] si dhe dëshmitë e [[Muhammedi]]t ''(paqa qoft mbi të)'', të dërguarit të fundit në Islam. |
||
Rreshti 50: | Rreshti 50: | ||
Sipas argumenteve Islame parajsa është një vend i ndarë ku njerëzit do të ndahen sipas përkushtimit dhe devotshmërisë në nivele të ndryshme të parajsës. |
Sipas argumenteve Islame parajsa është një vend i ndarë ku njerëzit do të ndahen sipas përkushtimit dhe devotshmërisë në nivele të ndryshme të parajsës. |
||
==Shiko edhe== |
== Shiko edhe == |
||
* [[Ferri]] |
* [[Ferri]] |
||
* [[Nirvana]] |
* [[Nirvana]] |
||
* [[Purgatori]] |
* [[Purgatori]] |
||
* [[Utopia]] |
* [[Utopia]] |
||
==Lidhje të jashtme== |
== Lidhje të jashtme == |
||
[[ |
[[Kategoria:Feja]] |
||
[[an:Paradiso]] |
[[an:Paradiso]] |
||
Rreshti 76: | Rreshti 76: | ||
[[hr:Raj]] |
[[hr:Raj]] |
||
[[it:Paradiso]] |
[[it:Paradiso]] |
||
[[ku:Pardêz]] |
|||
[[lt:Rojus]] |
[[lt:Rojus]] |
||
[[na:Paradis]] |
[[na:Paradis]] |
Versioni i datës 5 shtator 2009 09:48
Parajsa është një fjalë që e ka prejardhjen nga sanskritja paradesha ose "vend i lartë" dhe më vonë u përshtat në perëndim në pairidaeza (persisht) që përbëhet nga pairi (përreth) dhe diz (krijoj), "paràdhisos" (greqisht), "pardes" (hebraisht), "partez" (armenisht) (kopësht) dhe "paradisus" (latinisht), italisht Paradiso nga e cila vjen edhe ne shqip fjala parajse ose parriz. Në tekstet fetare zakonisht lidhet me jetën e amshuar të lumtur të të vdekurve që shijojnë shikimin dhe praninë e fytyrës së Zotit.
Burime si Ksenofoni e përdornin këtë emërtim për të treguar kopshtin e famshëm "parajsë". Tre prejardhjet kryesore të emërtimit perëndimor (hebraisht pardès, persisht pairidaēza dhe greqisht paràdhisos), përmbajnë idenë themelore të një parku ose kopshti.
Sot emërtimi "parajsë" nënkupton "qiellin" ose vendin e fundit e të lumtur, dhe rrjedh nga domethënia e fjalës greke paràdhisos të përdorur në Bibël për të treguar kopshtin e edenit.
Parajsa në Bibël: Edeni dhe Jeruzalemi i Ri
Siguria e jetës së amshuar e të lumtur shfaqet vetëm kah fundi i Besëlidhjes së Vjetër. Më parë mendohej që të vdekurit zbritnin në "mbretërinë e të vdekurve" ose sheol, "vendi i hijeve", pa kënaqësi.
Ne librin e makabejve, dhe libra te dyte kanonike te pa perfshire ne kanonin hebraik shprehet siguria e ringjalljes se te vdekurve dhe jeten e amshuar. Jezusi e ka paraqitur shume qarte kete mesim ne krahasime te ndryshme e fjalime:
- Ne gjykimin boteror (Mateu 25,31-46)
- Tek "vjedhesi i mire" (shprehje e perkthyer me mire si "keqberesi i penduar" ne kryq) Jezusi i premton parajsen duke perdorur keto fjale: Me te vertete po te them, sot do te jesh me mua ne parriz (Luka 23,39-43).
Emertimi shfaqet edhe tek 2Kor 12,4. Apostoli Pal pohon te kete qene i rrembyer ne parajse e te kete degjuar fjale te patheneshme qe nuk i lejohet askujt te thuhen.
Zbulesa 2,7 e perdor fjalen ne lidhje me Edenin qe e quan Parajse. Fitimtarit do t´i jap për te ngrene nga pema e jetes, qe është ne parajsen e Pernëdisë.
- Edeni - vendi i pare i banuar nga njerzit. I shtrire ne Lindje. (Ngjarjet 2:8). Njerzit qe banonin ne Eden ishin te pavdekshem dhe te perkryer. Ne kete shikim Parajsa është e ngjashme me Amshimin e Arte. Te shtyre ne tundim nga gjarperi, ata hengren nga fruti i pemes se dijes, si perfundim ata u denuan me vdekje dhe vuajtje. Zoti e mbylli parajsen për njerzit, duke vene nje engjëll kerubim me nje shpate te flakte ne hyrjen e saj (Ngjarjet 3:24).
- Jeruzalemi i Ri - banesa e te drejteve te ribashkuar me Perendine pas Fundit te Botes. Gjoni e pershkruan ate ne pamjen e nje katerkendeshi te madh (<<gjatesi e gjeresi dhe lartesi e tij janë te njejta>> Zbulesa 21:16), qe ngrihej ne qiell. Gjeresia e brinjes se katerkendeshit është 300km (12000 stade). Trashesia e mbuleses 72 meter (144 kubite). Katerkendeshi do te kete 12 porta, nga 3 porta nga çdo ane. Brenda katerkendeshit do te kete rruge,dhe nga froni rjedh uji i gjalle, qe ushqen pemen e jetes.
Përfytyrimi i parajsës nga Dantja
- Qielli i parë (Hëna) - banorë me detyrë ruajtesë
- Qielli i dytë (Mërkuri) - banorë reformues dhe vuajtës padrejtësisht.
- Qielli 1 tretë (Afërdita) - banorë të dashuruar.
- Qielli i katërt (Dielli) - banorë të mençur e me dituri të medha (Tomas Akuini).
- Qielli i pestë (Marsi) - luftëtarë të së vërtetës (Juda Makabea).
- Qielli i gjashtë (Jupiteri) - banorë sundimtarë të drejtësisë.
- Qielli i shtatë (Saturni) - banorë teologë dhe murgj.
- Qilelli i tetë - (lëmshi i yllit) - banorë ngadhënjyes (Krishti, Zoja, Sh.Pjetri, Sh.Gjoni, Adami)
- Qielli i nëntë - (Krijuesi) Perëndia, engjëjt
- Qielli i dhjetë (Empirikët) - Lumi i Dritës dhe Trëndafili i Zjarrtë - banorë hyjnorë (Perëndia, Zoja, Moisiu, etj.) .
Parajsa në Islam
- Artikulli kryesor: Xheneti
- Islami parajsën (njohur si xhenet), vetitë, jetën dhe të mirat në të i përshkruan duke u bazuar në argumentet [Kur'ani|Kur'anore]] si dhe dëshmitë e Muhammedit (paqa qoft mbi të), të dërguarit të fundit në Islam.
Parajsa sipas argumenteve islame është një vend ku rrjedhin lumenj e rriten të gjitha bimet e mundshme (Kurani 98:8). Në veçanti përmenden katër lumenj: uji, qumeshti, vera dhe mjalti (Kurani 47:15).
Vetitë e mrekullueshme të parajsës në Islam janë prania e hyrijeve - vashave syzeza të bukura të virgjëra e të paprekura nga xhinët apo njerëzit (Kurani 55:55-76).
Njerëzve të drejtë që do të jenë banorë të parajsës u shërbejnë djelmosha të veshur në të gjelbërt me zbukurime të argjendëta (Kurani 76:19-21; 56:17).
Sipas argumenteve Islame parajsa është një vend i ndarë ku njerëzit do të ndahen sipas përkushtimit dhe devotshmërisë në nivele të ndryshme të parajsës.