Thaçi (fis)
| Fiset shqiptare |
|---|
 |
Thaçi është një fis dhe krahinë historike shqiptare në Pukë, në Shqipërinë Veriore. Paraardhësit e fisit Thaçi thuhet se kanë migruar nga Muriqani në Anë të Malit. Thaçët shpesh përshkruhen si njerëz trima dhe të mençur nga fiset fqinje, për shkak të cilësive të tyre të supozuara të zgjuarsisë dhe dinakërisë.
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Zona historike fisnore e Thaçëve ndodhet në jug të lumit Drin, në rrethin e Pukës. Kryesisht, ajo shtrihet në jug dhe juglindje të Fierzës. Thaçi kufizohet gjithashtu me fisin Berisha, i cili është një tjetër fis i Pukës. Gjatë viteve, Thaçët janë vendosur në shumë zona të tjera përveç Pukës. Pasardhës të fisit të Thaçit mund të gjenden në Kosovë, Maqedoni të Veriut, Luginë të Presheves etj.
Origjina
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Thaçi është një fis me origjinë heterogjene, pra nuk është një fis tradicional shqiptar në kuptimin që nuk rrjedh nga një paraardhës i përbashkët mashkullor.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas Franz Nopçe-s, paraardhësit e Thaçëve vinin nga Mali i Zi. Njëri prej tyre u arratis nga Bushati dhe u vendos në malet e Berishës rreth viteve 1450-1480. Pasardhësi i tij, i quajtur Gjeci, u shpërngul në Kodrën e Gëges, në territorin e Kryeziut. Ai pati tre djem që u rritën aty: Geg Gjeci, Buç Gjeci dhe Pren Gjeci. Ata jetuan rreth viteve 1650.
Buç dhe Geg Gjeci vendosën të konvertoheshin në Islam, por kishin frikë nga reagimi i Prenit dhe e mbajtën vendimin të fshehtë. Buç-i u konvertua, por kur erdhi radha e Gegut, ai u tremb nga ajo që mund të bënte vëllai i tij i madh. Për këtë arsye, Gegu i tha Prenit se kishte hequr dorë nga konvertimi, ndërsa Buçit i tha se tashmë ishte bërë mysliman dhe u betua se as ai dhe as pasardhësit e tij nuk do të hanin kurrë mish derri. Buç-i u bë paraardhësi i Thaçëve myslimanë, ndërsa Gegu dhe Preni mbetën paraardhësit e pjesës tjetër të Thaçëve. Pasardhësit e Geg Gjecit e mbajtën këtë betim deri në fillim të shekullit XX, kur një përçarje mes pasardhësve liberalë dhe atyre konservatorë për pak sa nuk çoi në një përleshje të armatosur.
Pas këtij konflikti, tre vëllezërit u ndanë. Për këtë arsye, të ardhurit kërkuan mbrojtje nga paraardhësit e Liman Agës. Fillimisht, kjo mbrojtje ishte në favor të tyre, pasi arritën të dëbonin Berishën deri në Lumi i Dardhës. Më vonë, megjithatë, padroni i tyre, Sulejman Aga, filloi t’i shtypte dhe madje i kërkoi Bal Alisë, i cili jetonte rreth vitit 1780, të sillte një dorë gruri nga një zonë malore ku gruri nuk rritej. Pasi Bal Alia nuk e realizoi këtë kërkesë absurde, Sulejman Aga e qortoi ashpër dhe e dërgoi sërish në mal. Ky veprim shkaktoi një kryengritje mes Thaçëve kundër pronarit të tyre. Ata refuzuan ta njihnin autoritetin e tij, dhe konflikti çoi në një seri përleshjesh që vazhduan për shumë kohë. Për shkak se fisi Bugjon kishte dëbuar Berishën, midis këtyre dy fiseve mbeti një armiqësi e trashëguar, dhe një vrasje mes tyre nuk mund të shlyhej me gjakmarrje financiare.
Gjatë periudhës osmane, Thaçët u treguan të vështirë për t’u sunduar. Perandoria Osmane, e lodhur nga rebelimet e tyre, më në fund vendosi në vitin 1744 të digjte shtëpitë e rreth 105 familjeve, duke i detyruar të migronin drejt rajonit të Gjakovës. Sipas Robert Elsie, fisi Vokshi, i cili u vendos në Kosovë në zonën midis Junikut dhe Deçanit, veçanërisht në fshatrat Junik, Lloçan dhe Pobërxhe, e ka origjinën nga Thaçi. Përveç këtij fisi, thuhet se edhe fiset Elshani dhe Zogaj janë pasardhës të fisit Thaç.[1]
Personalitete të shquara
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Abdullah Thaçi (1942–2015), shkrimtar dhe mësues shqiptar nga Kosova
- Adelina Thaçi (1980–), këngëtare shqiptare nga Kosova
- Arsim Thaçi (1978–), historian dhe politikan shqiptar
- Evgjeni Thaçi - Dragusha, politikane shqiptare nga Kosova
- Hamdi Tahir Thaçi (1933–2010), shkrimtar shqiptar nga Kosova
- Hashim Thaçi (1968–), presidenti i pestë i Republikës së Kosovës
- Kolë Thaçi (1886–1941), mësues shqiptar nga Kosova
- Menduh Thaçi (1965–), politikan shqiptar nga Maqedonia
- Ndue Thaçi, juriste shqiptare nga Kosova
- Përparim Thaçi (1977–1998), futbollist shqiptare nga Kosova
- Rasim Thaçi (1948–), humorist shqiptar
- Tahir Efendi Thaçi (1898–1984), imam shqiptar
- Sulejman Vokshi (1815 – 1890), komandant ushtarak i Lidhjes së Prizrenit
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Elsie, Robert (2015). The tribes of Albania: history, society and culture. Library of Balkan studies (në anglisht). London: I.B. Tauris. ISBN 978-1-78453-401-1.