Jump to content

Vajza Afgane

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Afghan Girl
شربت ګله Sharbat Gula
U lind nëGabim: Nevojitet datë e vlefshme lindjeje: viti, muaji, data
Afganistani
KombësiaAfghan
ProfesioniNational Geographic, BBC Pashto
Njohur përA young woman with green eyes in a red-headscarf
The World of Steve McCurry, exposition in Palais de la Bourse of Brussels - May 2017

Vajza Afgane është një portret fotografik i vitit 1984 nga gazetari Steve McCurry i cili u shfaq në kopertinën e revistës National Geographic. Imazhi është i një vajze adoleshente me sy të gjelbër në një shami koke të kuqe duke parë intensivisht në kamera. Ajo është krahasuar me pikturën e Leonardo da Vinçit të Mona Lisa[1][2] Imazhi u bë "emblematik" i "vajzës refugjate që ndodhet në një kamp të largët", që meriton mëshirën e shikuesit perëndimor.

Në fillim të vitit 2002, objekti i fotografisë u identifikua si 'Sharbat Gula' (lindur më 1972) , e njohur gjithashtu si Sharbat Bibi, një grua afgane që jetonte në kampin e refugjatëve Nasir Bagh në Pakistan gjatë kohës së pushtimit sovjetik të Afganistanit kur u fotografua.

National Geographic

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gula ishte një nga studentet në një shkollë informale në kampin e refugjatëve Nasir Bagh në vitin 1984. Fotografia e Gulës u fotografua nga fotografi i Shoqatës Kombëtare të Gjeografisë Steve McCurry në filmin me rrëshqitje me ngjyra Kodachrome 64, me një aparat fotografik Nikon FM2 dhe Nikon 105mm Ai-S F2. 5 lente.[3] McCurry nuk e regjistroi emrin e personit që kishte fotografuar.

Fotografia, e titulluar "Vajza Afgane", u shfaq në kopertinën e National Geographic në qershor të vitit 1985. Imazhi i fytyrës së saj, me një shall të kuq të zbehur lirshëm mbi kokën e saj dhe sytë e saj ngulur drejtpërdrejt në kamera u quajt "fotografia më e njohur" në historinë e revistës dhe vetë kopertina e revistës është një nga më të famshmet e National Geographic.[4] Revista amerikane e fotove thotë se imazhi ka një "kombinim të pazakontë të grintësisë dhe magjisë".[5] Sytë e saj të gjelbër janë subjekt i komenteve të shpeshta.[6][7]

McCurry bëri disa përpjekje të pasuksesshme gjatë viteve 1990 për ta gjetur atë. Në janar të vitit 2002, një ekip i National Geographic udhëtoi për në Afganistan për ta gjetur atë. McCurry, pasi mësoi se kampi i refugjatëve Nasir Bagh do të mbyllej së shpejti, pyeti banorët e mbetur, një prej të cilëve e njihte vëllain e Gulës dhe ishte në gjendje të dërgonte fjalë në vendlindjen e saj. Megjithatë, një numër i grave dolën përpara dhe identifikuan veten si të famshmen "Vajza Afgane". Përveç kësaj, pasi u tregua fotografia e vitit 1984, disa të rinj e identifikuan gabimisht Gulën si gruan e tyre.

Sharbat Gula

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pashtun sipas etnisë, prindërit e Gulës u vranë gjatë bombardimeve të Bashkimit Sovjetik të Afganistanit kur ajo ishte rreth gjashtë vjeç. Së bashku me gjyshen, vëllain dhe tre motrat e saj, ajo shkoi nëpër male në Pakistan dhe përfundoi në kampin e refugjatëve të Nasir Bagh në Pakistan në vitin 1984.

Ajo u martua me Rahmat Gul midis moshës 13 dhe 16 vjeç dhe u kthye në fshatin e saj në Afganistan në mesin e viteve 1990. Ajo është tani një e ve. Gula ka tre vajza. Një vajzë e katërt vdiq në fillimet e fëmijërisë. Ajo shpresoi se fëmijët e saj do të jenë në gjendje të marrin një arsimim. Një muslimane e devotshme, Gula normalisht do të vishnte një burka dhe ishte në mëdyshje për t'u takuar me McCurry, pasi ai ishte një mashkull jashtë familjes. Kur u pyetën nëse ajo ishte ndjerë e sigurtë, ajo u përgjigj: "Jo, por jeta nën Taliban ishte më e mirë, të paktën ka pasur paqe dhe rregull". Derisa ekipi i National Geographic përsëri e gjeti atë, ajo kurrë nuk e kishte parë fotografinë e saj si fëmijë. Kur u pyet se si ajo mbijetoi, ajo u përgjigj se ishte "vullneti i Perëndisë".

Në 2015, gazetat lokale në Pakistan raportuan se Autoriteti Kombëtar i të Dhënave dhe Regjistrimit (NADRA) anulloi Kartën Kombëtare të Informacionit të Kompjuterizuar (CNIC) të Sharbat Bibit dhe të dy burrave të listuara si djemtë e saj. Raportet pretendonin se kartat e identitetit kombëtare ishin lëshuar ilegalisht. Një burim i NADRA citohet të ketë thënë: "Ata nuk mund të jenë bijtë e saj, por kjo është një praktikë e zakonshme në mesin e refugjatëve afganë ku ata listojnë emrat e jo-të afërmve si fëmijët e tyre për të marrë dokumente". Një i afërm deklaroi se familja jeton në Pakistan, por "Ne udhëtojmë mes Pakistanit dhe Afganistanit në varësi të situatës së sigurisë".

Më 26 tetor 2016, Gula u arrestua në Pakistan nga Agjencia Federale e Hetimeve sepse jetonte duke përdorur dokumente të falsifikuara.[8][9] Ajo u dënua me pesëmbëdhjetë ditë në paraburgim dhe u deportua në Afganistan.[10][11] Vendimi u kritikua nga Amnesty International.[10]

Trashëgimi Kulturore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Interesi ndaj fotos u rrit pas sulmeve të 11 shtatorit kur administrata e George W. Bush filloi përdorimin e të drejtave të grave për të ndihmuar në nxitjen e mbështetjes për luftën në Afganistan.

Fotot më të fundit të Gulas u paraqitën si pjesë e një historie të mbuluar në jetën e saj në revistën National Geographic të prillit 2002 dhe ajo ishte subjekt i një dokumentari televiziv me titull "Kërko për vajzën afgane", e cila u transmetua në mars të vitit 2002. Me njohjen e saj, National Geographic ngriti Fondin e Vajzave Afgane, një organizatë bamirëse me qëllim edukimin e vajzave dhe grave të reja afgane. Në vitin 2008, fushëveprimi i fondit u zgjerua për të përfshirë djemtë dhe emri u ndryshua në Fondin e Fëmijëve Afganë. Pas gjetjes së Gulës, National Geographic mbuloi gjithashtu kostot e trajtimit mjekësor për familjen e saj dhe pagoi shpenzimet e një pelegrinazhi në Mekë.

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Zoroya, Greg (2002-03-13). "National Geographic tracks down Afghan girl". USA Today. Gannett Company. Arkivuar nga origjinali më 2012-02-28. Marrë më 2012-02-14. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "Hollywood movie poster at the Kabul Cinema". Arkivuar nga origjinali më 2012-12-22. Marrë më 2012-12-04. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Portfolio". Nikon World (bot. Summer). Nikon. 4 (1): 9. 1988. OCLC 2265134. Arkivuar nga origjinali më 20 qershor 2013. Marrë më 2012-01-14. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ McCurry, Steve (10 prill 2001). "National Geographic: Afghan Girl, A Life Revealed". The Washington Post. The Washington Post Company. OCLC 56914684. Arkivuar nga origjinali më 27 nëntor 2012. Marrë më 2012-01-14. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "Photographer of the Year: Steve McCurry". American Photo. XIII (4): 43–54: 45. korrik–gusht 2002. Arkivuar nga origjinali më 2017-02-20. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Geographic, National (2010-09-15). In Focus: National Geographic Greatest Portraits. National Geographic Society. fq. 355–. ISBN 9781426206474. Arkivuar nga origjinali më 20 shkurt 2017. Marrë më 7 shtator 2015. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Rathgeb, Christian; Uhl, Andreas; Wild, Peter (2012-11-08). Iris Biometrics: From Segmentation to Template Security. Springer Science & Business Media. fq. 3–. ISBN 9781461455714. Arkivuar nga origjinali më 20 shkurt 2017. Marrë më 7 shtator 2015. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ "FIA arrests NatGeo's Afghan girl in Peshawar". The Express Tribune. 26 tetor 2016. Arkivuar nga origjinali më 26 tetor 2016. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Boone, Jon (2016-10-26). "National Geographic 'Afghan Girl' arrested in Pakistan living under false papers". The Guardian. ISSN 0261-3077. Arkivuar nga origjinali më 2016-10-26. Marrë më 2016-10-26. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ a b "Pakistan to deport National Geographic's 'Afghan Girl' Sharbat Gula next week". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. AP. 5 nëntor 2016. Arkivuar nga origjinali më 5 nëntor 2016. Marrë më 5 nëntor 2016. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Lynne O'Donnell and Riaz Khan (9 nëntor 2016). "Pakistan deports National Geographic's iconic 'Afghan Girl'". Toronto Sun. Marrë më 2016-11-13. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Linqe të Jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Vajza_Afgane&oldid=2619242"