Vilajeti i Danubit
.png)
Vilajeti i Danubit ose Vilajeti Danubian (turqishtja osmane: ولايت طونه, romanizuar: Vilâyet-i Tuna; bullgarisht: Дунавска област Dunavska(ta) oblast, më shpesh Дунавски вилает) ishte një ndarje administrative e nivelit të parë (vilajet) e Perandorisë Osmane nga viti 1864 deri më 1878.[1] Në fund të shekullit të 19-të thuhet se kishte një sipërfaqe prej 88,400 km2.[2]
Vilajeti u krijua nga pjesët veriore të provincës Silistra përgjatë lumit Danub dhe ejaletet e Nishit, Vidinit dhe Silistrës. Ky vilajet ishte menduar të bëhej një provincë model, duke shfaqur të gjithë përparimin e arritur nga Porta nëpërmjet reformave modernizuese të Tanzimatit.[3] Vilajete të tjera të modeluara sipas vilajetit të Danubit u krijuan përfundimisht në të gjithë perandorinë deri në vitin 1876, me përjashtim të Gadishullit Arabik dhe Egjiptit të atëhershëm gjysmë të pavarur.[3] Rusçuk, sot Ruse në Bullgari, u zgjodh si kryeqytet i vilajetit për shkak të pozicionit të tij si një port kyç osman në Danub.[3]
Provinca u zhduk pas Luftës Ruso-Turke të 1877–78, kur pjesa e saj verilindore (Dobruxha Veriore) u përfshi në Rumani, disa nga territoret e saj perëndimore në Serbi, ndërsa rajonet qendrore dhe jugore përbënin pjesën më të madhe të Principatës autonome të Bullgarisë dhe një pjesë të Rumelisë Lindore.
Qeveria[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Midhat Pasha ishte guvernatori i parë i vilajetit (1864–1868).[3] Gjatë kohës së tij si guvernator, linjat e anijeve me avull u krijuan në lumin Danub; përfundoi hekurudha Ruse-Varna; u prezantuan kooperativat e kreditimit bujqësor që u japin fermerëve kredi me interes të ulët; u ofruan edhe stimuj tatimorë për të inkurajuar ndërmarrjet e reja industriale.
Vilajeti kishte një kuvend administrativ që përfshinte zyrtarë shtetërorë të emëruar nga qeveria osmane si dhe gjashtë përfaqësues (tre myslimanë dhe tre jomuslimanë) të zgjedhur nga radhët e banorëve të provincës.[3] Jomuslimanët morën pjesë gjithashtu në gjykatat penale dhe tregtare provinciale që bazoheshin në një kod laik të ligjit dhe drejtësisë.[3] U prezantuan edhe shkolla të përziera myslimano-kristiane, por kjo reformë u shfuqizua pasi u përball me kundërshtimin e fortë të popullatës.[3]
Guvernatorët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Guvernatorët e vilajetit ishin:[4]
- Hafiz Ahmed Midhat Shefik Pasha (tetor 1864 - mars 1868)
- Mehmed Sabri Pasha (mars 1868 - dhjetor 1868)
- Arnavud Mehmed Akif Pasha (shkurt 1869 - tetor 1870)
- Kücük ömer Fevzi Pasha (tetor 1870 - tetor 1871)
- Ahmed Rasim Pasha (tetor 1871 - qershor 1872)
- Ahmed Hamdi Pasha (qershor 1872 - prill 1873)
- Abdurrahman Nureddin Pasha (prill 1873 - prill 1874)
- Mehmed Asim Pasha (prill 1874 - shtator 1876)
- Halil Rifat Pasha (tetor 1876 - shkurt 1877)
- Oman Mazhar Ahmed (1876–1877)
Referimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Rumelia në Encyclopædia Britannica
- ^ Europe nga Éliseé Reclus, faqe 152
- ^ a b c d e f g Encyclopedia of the Ottoman Empire, f. 172, në Google Books By Gábor Ágoston, Bruce Alan Masters
- ^ World Statesmen — Bulgaria