Çaushi
Çaushi ose Çavushi (nga turqishtja: چاوش çavuş "lajmëtar", arabisht shawish شاويش; nga turkik e vjetër Çabuş ose Çawuş "personi që jep urdhër, personi që bërtet")[1] ishte një titull osman i përdorur për dy profesione të veçanta të ushtarëve, që të dy vepronin si lajmëtarë edhe pse të ndryshëm në nivele. Drejtuesit e çavushit të këshillit u titulluan Çaushbashi (چاوش باشی çavuşbaşı ose باش چاوش başçavuş).[2]
Personi i emëruar me këtë titull kryente në kushtet e asaj kohe detyrën e një inspektori të ditëve tona. Ishte një gradë më poshtë agha dhe ket'hyda (nga persishtja kad-khuda, "magjistrat"), në njësi të tilla si jeniçerët dhe sipahi i përbërë nga kalorësia dhe këmbësoria e kombinuar që i shërben Këshillit Perandorak (si në Egjiptin Osman).[3] Çavuşbaşı ishte një ndihmës (ose zëvendës) i Vezirit të Madh,[4] që merrej me çështjet e sigurisë, shoqëronte ambasadorët që vizitonin Vezirin e Madh[2] dhe gjithashtu kreu shqyrtimin e parë të peticioneve të paraqitura në Këshill dhe drejtonte mbledhjet e këshillit kur Veziri i Madh nuk ishte i pranishëm. Titulli e ka prejardhjen në përdorimin ujgur, ku ishte titulli i ambasadorëve, dhe më pas hyri në përdorim selxhuk për lajmëtarët perandorakë bizantinë dhe në përdorim persisht dhe arabisht për shoqërues të ndryshëm të oborrit.[2]
Sot, në Forcat e Armatosura Turke, grada Çavuş është e barabartë me "rreshterin" (dhe gradën OR-5 të NATO-s), dhe renditet mbi gradën Onbaşı ("tetar").
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Başaran, Betül (2014). Selim III, Social Control and Policing in Istanbul at the End of the Eighteenth Century: Between Crisis and Order (në anglisht). BRILL. fq. 186–. ISBN 978-90-04-27455-6.
- Holt, P. M. (2013). Studies in the History of the Near East (në anglisht). Routledge. fq. 238–. ISBN 978-1-136-27331-5.
- Šimunović, Petar (1995). Hrvatska prezimena: podrijetlo, značenje, rasprostranjenost (në kroatisht). Golden Marketing. fq. 10. ISBN 978-953-6168-16-3.
- Stein, Mark L. (2007). Guarding the Frontier: Ottoman Border Forts and Garrisons in Europe (në anglisht). I.B.Tauris. fq. 84–. ISBN 978-0-85771-313-1.
- Ujević, Mate (1942). Hrvatska enciklopedija (në kroatisht). Vëll. 4. Konzorcija Hrvatske enciklopedije. fq. 207.
- Wilkins, Charles L. (2010). Forging Urban Solidarities: Ottoman Aleppo 1640-1700 (në anglisht). BRILL. fq. 122–. ISBN 978-90-04-16907-4.
- Rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika (në kroatisht). U knížarnici L. Hartmana na prodaju. 1882. fq. 916.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "*Etimoloji: Kökenbilim, kelimelerin aslını ve evrimini inceleyen disiplin ~ EYun étymon "asıl" + logeía "bilim"". Nisanyansozluk.com (në turqisht). Marrë më 2017-06-30.
- ^ a b c Stein 2007, f. 84.
- ^ Başaran 2014, p. 186, Holt 2013, p. 238, Stein 2007, p. 84
- ^ Başaran 2014, p. 186, Stein 2007, p. 84