Jump to content

Autizmi dhe identitetet LGBT

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Flamuri i krenarisë autike në një marshim "Krenaria është një protestë" në qershor 2021.

Hulumtimet aktuale konstatojnë se njerëzit autikë kanë nivele të larta ndaj ndjesive dhe identiteteve LGBT krahasuar me njerëzit në përgjithësi.[1][2][3] Janë propozuar shumë shpjegime për këtë fenomen, si ekspozimi hormonal para lindjes, i cili lidhet ngushtë me orientimin seksual, disforinë gjinore dhe autizmin. Autikët mbështen më pak mbi normat sociale dhe kështu janë më të hapur në lidhje me orientimin ose identitetin e tyre gjinor. Një përmbledhje narrative e botuar në vitin 2016 konstaton që, edhe pse ka hipoteza të ndryshme për lidhjen midis autizmit dhe disforisë gjinore, mungojnë prova të forta që ta mbështesin këtë ide.[4]

Një studim bazuar në autikët LGBT në SHBA raporton nevoja të shumta të paplotësuara ndaj kujdesit shëndetësor në krahasim me njerëzit tjerë brenda grupmoshës së tyre.[5]

Autizmi dhe orientimi seksual

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Interesi i përgjithshëm për seksualitetin

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pretendimet e para rreth autikëve tregojnë mungesa të dëshirës seksuale ose dëshirës për seksualitet të cilat janë konsideruar si stereotipe të gabuara dhe negative.[6][7][8] Këto pretendime ishin rezultat i problemeve metodologjike. Provat më të fundit tregojnë se shumica e njerëzve autikë shprehin interes si për romancën ashtu edhe për seksualitetin.[8]

Orientimi seksual i autikëve

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Njerëzit autikë kanë më pak gjasa të identifikohen si heteroseksualë sesa njerëzit joautikë. [9] [3] [10] Disa studiues përpiqen ta shpjegojnë këtë si pjesë e një lidhjeje mes autizmit, hormoneve prenatale dhe orientimit seksual. [11] [12] [8] Edhe pse ekziston një konsensus që autikët kanë më pak gjasa të jenë heteroseksualë sesa njerëzit në përgjithësi dhe t'u përkasin pakicave gjinore, ka një ndryshim të madh në vlerësimet së këtyre efekteve, [13] dhe shumica e kërkimeve sugjeron se pjesa më e madhe autikëve janë heteroseksualë. [14] Studimet mbi orientimin seksual dhe autizmin tregojnë se njerëzit autikë kanë shumë ndjenja homoseksuale dhe biseksuale. [6] [15] Studimet kanë treguar një incidencë më të lartë të aseksualitetit tek autikët, megjithëse një artikull i vitit 2019 vuri në pah se kjo "duhet të interpretohet me kujdes, duke pasur parasysh vështirësinë e vendosjes së marrëdhënieve shoqërore te personat me ASD". [16] Po ashtu edhe një studim i individëve aseksualë zbuloi se rreth 7% deri në 8% e të anketuarve kishin marrë një diagnozë të autizmit, afërsisht 4 herë më e madhe se vlerësimi i popullsisë amerikane. [17] [18] [19] [20]

Ulja e incidencës së heteroseksualitetit në popullsinë autike është e pranishme, kur maten për orientimet, sjelljet dhe interesat seksuale të vetëraportuara njëlloj. [21]

Dallimet gjinore në orientimin seksual

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Studime të ndryshme kanë treguar se gratë/vajzat autike kanë shkallë më të ulët të orientimit heteroseksual sesa burrat/djemtë autikë. [22] [21] Kjo është vërtetuar edhe nga një sondazh në i kryer në internet nga Universiteti i Kembrixhit dhe i botuar në Kërkimin e Autizmit. Sondazhi sugjeroi se autiket kishin një gamë më të gjerë të identifikimit seksual sesa gratë joautike dhe burrat autikë. Të anketuarit të rinj në moshë kishin gjasa më të larta për t'u vetëraportuar si homoseksualë sesa të anketuarit më të mëdhenj në moshë. [23] Sipas një shqyrtimi në vitin 2021, studime treguan se gratë/vajzat autike kishin rreth 3-4 herë më shumë gjasa të ishin biseksuale në krahasim me gratë joautike. [21]

Autizmi dhe identiteti gjinor

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Identiteti gjinor i autikëve

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Autikët kanë më shumë gjasa të shfaqin identitete të ndryshme gjinore ose ndryshime gjinore (të njohura edhe si mospërputhje gjinore). [2] [24] Sasia e diferencës ndryshon fort në bazë të metodologjisë së studimeve dhe nuk mund të thuhet përfundimisht. [25]

Identitete gjinore jobinare

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Disa autikët kanë identitete gjinore jobinare. Shumë njerëz mendojnë se autizmi i bën ata ta kuptojnë në forma të ndryshme të gjinisë së tyre nga sa pritet prej tyre. [26] [27] Njerëzit autikë mund të luftojnë për të nxjerrë në pah pritshmëritë sociale, synimet dhe konceptet abstrakte të cilave u mungojnë rregulla dhe arsye të prekshme, [28] të tilla si pritshmëritë e ndërtuara shoqërore si gjinia, të cilat mund të ndryshojnë midis kulturave të ndryshme. [29] [30]

Disforia gjinore tek fëmijët autikë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Disforia gjinore është një diagnozë në botimin e pestë të Manualit Diagnostik dhe Statistikor të Çrregullimeve Mendore (DSM-5, që nga viti 2013, rishikuar 2022) që u jepet njerëzve të cilët përjetojnë shqetësime në lidhje me identitetin e tyre gjinor. [24] Botimi i 11-të i Klasifikimit Ndërkombëtar të Sëmundjeve (ICD-11, që nga viti 2022) i mbajtur nga Organizata Botërore e Shëndetësisë përshkruan një gjendje të ngjashme nën termin mospërputhje gjinore. [31]

Tiparet autike te personat jokonform gjinor dhe transgjinor

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Një analizë meta e vitit 2022 arriti në përfundimin se ekziston një lidhje midis tipareve autike dhe ndjenjave të disforisë gjinore. Megjithatë, studiuesit vunë në dukje se dihet pak për tiparet autike tek ata që nuk janë autikë. [25]

Kujdesi gjinor për personat autikë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në dhjetor 2014, katër studiues arritën në përfundimin se të qenit në spektrin e autizmit nuk "e përjashton tranzicionin gjinor" dhe sugjeruan metoda për të ndihmuar individë të tillë në "eksplorimin e identitetit të tyre gjinor". [32] Një nga autoret e studimit, Katherine Rachlin, tha se, ndonjëherë, të qenit transgjinor mund të "duket si përvoja e spektrit" për mjekët. [33] Në mars 2015, një studim nga studiues në Shkollën e Mjekësisë Yale deklaroi se ata në spektrin e autizmit duhet të trajtohen në mënyrë të barabartë me individët e tjerë për disforinë gjinore dhe sugjeroi që mjekët "të zgjerojnë kornizën sociale" dhe të lehtësojnë një "eksplorim të roleve gjinore". ". [34] Një studim finlandez në prill 2015 rekomandoi që spektri i autizmit të njihet seriozisht në zhvillimin e udhëzimeve për trajtimin e "disforisë gjinore të fëmijëve dhe adoleshentëve". [35]

Shëndeti mendor i njerëzve autikë me gjini të ndryshme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në një studim të vitit 2021 mbi kamuflimin autik, të rriturit autikë me diversitet gjinor u zbulua se përdornin më shumë kamuflim autik sesa të rriturit autikë cisgjinorë. [36]

Në kulturën popullore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Personazhet autikë që janë pjesë e komunitetit LGBTQ përshkruhen herë pas here në kulturën popullore, qoftë në letërsi, seri të animuara apo live-action. Disa kanë bërë thirrje për përfaqësim më të mirë. Për shembull, në qershor 2015, autorja Heidi Cullinan shkroi në Spectrum se nuk ka pothuajse mjaft vepra fiksionale me njerëz autikë dhe akoma më pak që janë pjesë e komunitetit LGBTQ, duke i frymëzuar ata të shkruajnë një histori me një protagonist homoseksual autik. Ata thanë gjithashtu se njerëzit autikë meritojnë ta shohin veten në histori, si kushdo tjetër. Në mars 2021, novelistja queer autike Naoise Dolan i bëri jehonë kësaj në një intervistë me PinkNews, duke bërë thirrje për më shumë shikueshmëri, duke thënë se kultura dhe arti popullor do të përmirësoheshin nëse "do të kishte më shumë autikë queer atje", së bashku me grupet e tjera që janë të margjinalizuara. Ajo kritikoi gjithashtu portretizimet e këqija të personazheve autikë dhe shprehu dëshirën e saj për të "shkruar qëllimisht personazhin autik më kundërstereotip të mundshëm" në romanin e saj, Kohë emocionuese .

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Bertelli, Marco O.; Azeem, Muhammad Waqar; Underwood, Lisa; Scattoni, Maria Luisa; Persico, Antonio M.; Ricciardello, Arianna; Sappok, Tanja; Bergmann, Thomas; Keller, Roberto (2022), Bertelli, Marco O.; Deb, Shoumitro (Shoumi); Munir, Kerim; Hassiotis, Angela (red.), "Autism Spectrum Disorder", Textbook of Psychiatry for Intellectual Disability and Autism Spectrum Disorder (në anglisht), Cham: Springer International Publishing, fq. 391, doi:10.1007/978-3-319-95720-3_16, ISBN 978-3-319-95720-3, marrë më 2022-06-08, Persons with [autism spectrum disorder] and/or other neurodevelopmental problems are more likely than the general population to have transgender identity, non-heterosexual sexual orientation, and other gender non-conformities.
  2. ^ a b Lord, Catherine; Charman, Tony; Havdahl, Alexandra; Carbone, Paul; Anagnostou, Evdokia; Boyd, Brian; Carr, Themba; de Vries, Petrus J; Dissanayake, Cheryl; Divan, Gauri; etj. (2022). "The Lancet Commission on the future of care and clinical research in autism" (PDF). The Lancet (në anglisht). 399 (10321): 299–300. doi:10.1016/s0140-6736(21)01541-5. PMID 34883054 – nëpërmjet Norwegian Institute of Public Health. Gabim referencash: Invalid <ref> tag; name "Lord-2022" defined multiple times with different content
  3. ^ a b Graham Holmes, Laura; Ames, Jennifer L.; Massolo, Maria L.; Nunez, Denise M.; Croen, Lisa A. (2022-04-01). "Improving the Sexual and Reproductive Health and Health Care of Autistic People". Pediatrics (në anglisht). American Academy of Pediatrics. 149 (Supplement 4): e2020049437J. doi:10.1542/peds.2020-049437J. ISSN 0031-4005. PMID 35363286. A substantial proportion of autistic adolescents and adults are LGBTQIA+. Autistic people are more likely to be transgender or gender nonconforming compared with non-autistic people, and findings from a recent autism registry study suggest that among autistic people able to self-report on a survey, up to 18% of men and 43% of women may be sexual minorities. Gabim referencash: Invalid <ref> tag; name "Graham Holmes-2022" defined multiple times with different content
  4. ^ Miesen, Anna I. R. Van Der; Hurley, Hannah; Vries, Annelou L. C. De (2016). "Gender dysphoria and autism spectrum disorder: A narrative review". International Review of Psychiatry (në anglisht). 28 (1): 70–80. doi:10.3109/09540261.2015.1111199. PMID 26753812.
  5. ^ Wallisch, Anna; Boyd, Brian A.; Hall, Jean P.; Kurth, Noelle K.; Streed Jr, Carl G.; Mulcahy, Abigail; McMaughan, Darcy Jones; Batza, Katie (qershor 2023). "Health Care Disparities Among Autistic LGBTQ+ People". Autism in Adulthood. 5 (2): 165–174. doi:10.1089/aut.2022.0006. ISSN 2573-9581. PMC 10280185. PMID 37346996. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ a b Sullivan, Amanda; Caterino, Linda C. (2008). "Addressing the Sexuality and Sex Education of Individuals with Autism Spectrum Disorders". Education and Treatment of Children (në anglisht). 31 (3): 381–394. doi:10.1353/etc.0.0001. ISSN 0748-8491. JSTOR 42899984. Gabim referencash: Invalid <ref> tag; name "2008a" defined multiple times with different content
  7. ^ Schöttle, Daniel; Briken, Peer; Tüscher, Oliver; Turner, Daniel (dhjetor 2017). "Sexuality in autism: hypersexual and paraphilic behavior in women and men with high-functioning autism spectrum disorder". Dialogues in Clinical Neuroscience (në anglisht). 19 (4): 381–393. doi:10.31887/DCNS.2017.19.4/dschoettle. PMC 5789215. PMID 29398933.
  8. ^ a b c Sala, Giorgia; Pecora, Laura; Hooley, Merrilyn; Stokes, Mark A. (2020-06-01). "As Diverse as the Spectrum Itself: Trends in Sexuality, Gender and Autism". Current Developmental Disorders Reports (në anglisht). 7 (2): 59–68. doi:10.1007/s40474-020-00190-1. ISSN 2196-2987. Gabim referencash: Invalid <ref> tag; name "Sala-2020" defined multiple times with different content
  9. ^ Sala, Giorgia; Hooley, Merrilyn; Attwood, Tony; Mesibov, Gary B.; Stokes, Mark A. (2019-09-01). "Autism and Intellectual Disability: A Systematic Review of Sexuality and Relationship Education". Sexuality and Disability (në anglisht). 37 (3): 353–382. doi:10.1007/s11195-019-09577-4. ISSN 1573-6717.
  10. ^ Gilmour, Laura; Smith, Veronica; Schalomon, Melike (2014), Patel, Vinood B.; Preedy, Victor R.; Martin, Colin R. (red.), "Sexuality and ASD: Current State of Research", Comprehensive Guide to Autism (në anglisht), New York, NY: Springer, fq. 569–584, doi:10.1007/978-1-4614-4788-7_27, ISBN 978-1-4614-4788-7, marrë më 2022-06-09
  11. ^ Pecora, Laura A.; Hancock, Grace I.; Hooley, Merrilyn; Demmer, David H.; Attwood, Tony; Mesibov, Gary B.; Stokes, Mark A. (2020). "Gender identity, sexual orientation and adverse sexual experiences in autistic females". Molecular Autism. 11 (1): 57. doi:10.1186/s13229-020-00363-0. ISSN 2040-2392. PMC 7353794. PMID 32653016. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ Attanasio, Margherita; Masedu, Francesco; Quattrini, Fabrizio; Pino, Maria Chiara; Vagnetti, Roberto; Valenti, Marco; Mazza, Monica (2021-11-15). "Are Autism Spectrum Disorder and Asexuality Connected?" (PDF). Archives of Sexual Behavior (në anglisht). 51 (4): 2091–2115. doi:10.1007/s10508-021-02177-4. ISSN 1573-2800. PMID 34779982.
  13. ^ Sarris, Marina (22 qershor 2020). "Autistic People More Likely to Identify as LGBTQ". Simons Foundation Powering Autism Research for Knowledge (SPARK). Simons Foundation Autism Research Initiative (SFARI). Marrë më 13 dhjetor 2021. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Sala, Giorgia; Pecora, Laura; Hooley, Merrilyn; Stokes, Mark A. (2020-06-01). "As Diverse as the Spectrum Itself: Trends in Sexuality, Gender and Autism". Current Developmental Disorders Reports (në anglisht). 7 (2): 59–68. doi:10.1007/s40474-020-00190-1. ISSN 2196-2987.
  15. ^ Byers, E.S.; Nichols, S.; Voyer, S.D. (2013). "Challenging stereotypes: Sexual functioning of single adults with high functioning autism spectrum disorder". Journal of Autism and Developmental Disorders. 43 (11): 2617–2627. doi:10.1007/s10803-013-1813-z. PMID 23526036. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ Parchomiuk, Monika (2019-06-01). "Sexuality of Persons with Autistic Spectrum Disorders (ASD)". Sexuality and Disability (në anglisht). 37 (2): 259–274. doi:10.1007/s11195-018-9534-z. ISSN 1573-6717.
  17. ^ Alison, Rowan; Verardi, James H. (2021). "Including Asexual People in Services" (PDF). Equality Network: 17. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ CDC (2022-03-02). "Data and Statistics on Autism Spectrum Disorder | CDC". Centers for Disease Control and Prevention (në anglishte amerikane). Marrë më 2022-10-08.
  19. ^ CDC (2020-04-27). "CDC Releases First Estimates of the Number of Adults Living with ASD". Centers for Disease Control and Prevention (në anglishte amerikane). Marrë më 2022-10-08.
  20. ^ Bureau, US Census. "National Population by Characteristics: 2020-2021". Census.gov. Marrë më 2022-10-08. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  21. ^ a b c Pecora, Laura A.; Hooley, Merrilyn; Sperry, Laurie; Mesibov, Gary B.; Stokes, Mark A. (2021-03-01). "Sexuality and Gender Issues in Individuals with Autism Spectrum Disorder". Psychiatric Clinics of North America. Autism Spectrum Disorder Across the Lifespan Part II (në anglisht). 44 (1): 111–124. doi:10.1016/j.psc.2020.11.009. ISSN 0193-953X. PMID 33526233. Gabim referencash: Invalid <ref> tag; name "Pecora-2021" defined multiple times with different content
  22. ^ Dewinter, J.; De Graaf, H.; Begeer, S. (2017). "Sexual Orientation, Gender Identity, and Romantic Relationships in Adolescents and Adults with Autism Spectrum Disorder". Journal of Autism and Developmental Disorders. 47 (9): 2927–2934. doi:10.1007/s10803-017-3199-9. ISSN 0162-3257. PMC 5570786. PMID 28597143. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  23. ^ Weir, Elizabeth; Allison, Carrie; Baron-Cohen, Simon (2021). "The sexual health, orientation, and activity of autistic adolescents and adults". Autism Research (në anglisht). 14 (11): 2342–2354. doi:10.1002/aur.2604. ISSN 1939-3806. PMID 34536071.
  24. ^ a b American Psychiatric Association (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition, Text Revision. Washington, DC: American Psychiatric Association. doi:10.1176/appi.books.9780890425787. ISBN 978-0-89042-575-6. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid <ref> tag; name "American Psychiatric Association-2022" defined multiple times with different content
  25. ^ a b Kallitsounaki, Aimilia; Williams, David M. (20 maj 2022). "Autism Spectrum Disorder and Gender Dysphoria/Incongruence. A systematic Literature Review and Meta-Analysis". Journal of Autism and Developmental Disorders. 53 (8): 3103–3117. doi:10.1007/S10803-022-05517-Y. PMC 10313553. PMID 35596023. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) Gabim referencash: Invalid <ref> tag; name "kallitsounaki_20220520" defined multiple times with different content
  26. ^ M.D, Eric Hollander; M.D, Randi Hagerman; M.S, Casara Ferretti (2022-03-15). Textbook of Autism Spectrum Disorders, Second Edition (në anglisht). American Psychiatric Pub. fq. 93. ISBN 978-1-61537-304-8.
  27. ^ Hartman, Davida; O'Donnell-Killen, Tara; Doyle, Jessica K.; Kavanagh, Dr Maeve; Day, Dr Anna; Azevedo, Dr Juliana (2023-02-21). The Adult Autism Assessment Handbook: A Neurodiversity Affirmative Approach (në anglisht). Jessica Kingsley Publishers. fq. 171. ISBN 978-1-83997-167-9.
  28. ^ "What is autism". www.autism.org.uk (në anglisht). Marrë më 28 prill 2023.
  29. ^ "Gender and health". www.who.int (në anglisht). Marrë më 28 prill 2023.
  30. ^ Strang, John F; van der Miesen, Anna IR; Caplan, Reid; Hughes, Cat; daVanport, Sharon; Lai, Meng-Chuan (prill 2020). "Both sex- and gender-related factors should be considered in autism research and clinical practice". Autism (në anglisht). 24 (3): 539–543. doi:10.1177/1362361320913192. ISSN 1362-3613. PMID 32299242.
  31. ^ "Gender incongruence". ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics. World Health Organization. 2023. Marrë më 2023-06-05. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  32. ^ Jacobs, L.; Rachlin, Katherine; Erickson-Schroth, L.; Janssen, A. (11 dhjetor 2014). "Gender Dysphoria and Co-Occurring Autism Spectrum Disorders: Review, Case Examples, and Treatment Considerations". LGBT Health. 1 (4): 277–82. doi:10.1089/lgbt.2013.0045. PMID 26789856. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  33. ^ Rudacille, Deborah (13 prill 2016). "Living between genders". Spectrum. Simons Foundation. Marrë më 2023-06-02. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  34. ^ van Schalkwyk, G.I.; Klingensmith, K.; Volkmar, F.R. (4 mars 2015). "Gender identity and autism spectrum disorders". Yale Journal of Biology and Medicine. 88 (1): 81–3. PMC 4345542. PMID 25744543. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  35. ^ Kaltiala-Heino, R.; Sumia, M.; Työläjärvi, M.; Lindberg, N. (9 prill 2015). "Two years of gender identity service for minors: overrepresentation of natal girls with severe problems in adolescent development". Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health. 9: 9. doi:10.1186/s13034-015-0042-y. PMC 4396787. PMID 25873995. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  36. ^ McQuaid, G. A.; Lee, N. R.; Wallace, G. L. (2022). "Camouflaging in autism spectrum disorder: Examining the roles of sex, gender identity, and diagnostic timing". Autism. 26 (2): 552–559. doi:10.1177/13623613211042131. PMID 34420418. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Autizmi_dhe_identitetet_LGBT&oldid=2642520"