Beteja e Verdunit

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Beteja e Verdunit u luftua nga data 21 shkurt deri më 18 dhjetor 1916 në Frontin Perëndimor në Francë. Beteja ishte më e gjata e Luftës së Parë Botërore dhe u zhvillua në kodrat në veri të Verdun-sur-Meuse. Ushtria e 5-të gjermane sulmoi mbrojtjen e Rajonit të Fortifikuar të Verdunit (RFV, Région Fortifiée de Verdun ) dhe ato të Ushtrisë së Dytë Franceze në bregun e djathtë (lindor) të Meuse. Duke përdorur përvojën e Betejës së Dytë të Shampanjës të vitit 1915, gjermanët planifikuan të kapnin Lartësitë Meuzë, një pozicion i shkëlqyer mbrojtës, me vëzhgim të mirë për zjarrin e artilerisë në Verdun. Gjermanët shpresonin se francezët do të angazhonin rezervën e tyre strategjike për të rimarrë pozicionin dhe për të pësuar humbje katastrofike, me më pak kosto për këmbësorinë gjermane.

Moti i keq vonoi fillimin e sulmit deri më 21 shkurt, por gjermanët pushtuan Fort Douaumont në tre ditët e para të betejës. Përparimi më pas u ngadalësua për disa ditë, pavarësisht se shkaktoi shumë viktima franceze. Deri më 6 mars, 20 e gjysmë divizione franceze ishin në Rajonin e Fortifikuar të Verdunit dhe ishte organizuar një mbrojtje më e gjerë në thellësi. Philippe Pétain urdhëroi që të mos kishte tërheqje dhe që sulmet gjermane të kundërsulmoheshin, pavarësisht se kjo ekspozoi këmbësorinë franceze ndaj artilerisë gjermane. Më 29 mars, armët franceze në bregun perëndimor kishin filluar një bombardim të vazhdueshëm të gjermanëve në bregun lindor, duke shkaktuar shumë viktima këmbësorie. Ofensiva gjermane u shtri në bregun perëndimor të Meuzës për të fituar vëzhgimin dhe eliminimin e gjuajtjes së artilerisë franceze mbi lumë, por sulmet nuk arritën objektivat e tyre.

Në fillim të majit, gjermanët ndryshuan përsëri taktikën dhe bënë sulme dhe kundërsulme lokale; francezët ndërkohë rimorën një pjesë të Fort Dumo, por më pas gjermanët i dëbuan dhe morën shumë robër. Gjermanët u përpoqën të alternonin sulmet e tyre në të dyja anët e Meuzës dhe në qershor pushtuan Fort Vo . Gjermanët përparuan drejt objektivave të fundit gjeografikë të planit origjinal, në Flëri-dëvon-Dumo dhe Fort Suvijë, duke çuar një spikatje në mbrojtjen franceze. Flëri u kap dhe gjermanët arritën në 4 km (2 mi) të kështjellës Verdun, por në korrik ofensiva u ndërpre për të siguruar trupa, artileri dhe municione për Betejën e Some, duke çuar në një transferim të ngjashëm të Ushtrisë së Dhjetë Franceze në frontin e Some. Nga 23 qershori deri më 17 gusht, Flëri ndryshoi duart gjashtëmbëdhjetë herë dhe një sulm gjerman në Fort Suvijë dështoi. Ofensiva u zvogëlua më tej, por për të mbajtur trupat franceze larg Some, u përdorën hile për të maskuar ndryshimin e trupave.

Në shtator dhe dhjetor, kundërofensivat franceze rimorën shumë terren në bregun lindor dhe rimorën Fort Dumo dhe Fort Vo. Beteja zgjati 302 ditë, më e gjata dhe një nga më të kushtueshmet në historinë njerëzore. Në vitin 2000, Hannes Heer dhe Klaus Naumann llogaritën se francezët pësuan 377,231 vitima dhe gjermanët 337,000, një total prej 714,231 dhe mesatarisht 70,000 në muaj. Në vitin 2014, William Philpott shkroi për 976,000 viktima në vitin 1916 dhe 1,250,000 in afërsi të Verdunit. Në Francë, beteja filloi të simbolizonte vendosmërinë e ushtrisë franceze dhe shkatërrueshmërinë e luftës

Harta e fushë-betejës.

Beteja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Faza e parë, 21 shkurt – 1 mars[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fort Dumo përpara bombardimeve (foto ajrore nga ushtria gjermane)

Operacioni i Gjermanëve ishte planifikuar të niste më 12 shkurt, por mjegulla dhe shiu i rrëmbyeshëm e shtyu nisjen e tij deri në orën 7:15 të mëngjesit të datës 21 shkurt, kur një bombardim i rëndë nisi dhe zgjati rreth 10 orë.

Bombardimi u ndërpre në mesditë, si një hile për të nxitur të mbijetuarit francezë të zbuloheshin dhe avionët gjermanë të vëzhgimit të artilerisë ishin në gjendje të fluturonin mbi fushën e betejës të papenguar nga avionët francezë. [1] Gjermanët përdorën flakëhedhës dhe stuhi të ndjekur nga afër me pushkë të varura, duke përdorur granata dore për të vrarë mbrojtësit e mbetur. Kjo taktikë ishte zhvilluar nga kapiteni Willy Rohr dhe Bataljoni nr.5 që kreu sulmin. [2] Të mbijetuarit francezë angazhuan sulmuesit, megjithatë gjermanët vuajtën vetëm rreth 600 viktima. [1]

Dumo pas betejës.

Pasi u futën në heshtje brenda fortesës, gjermanët dëgjuan zëra dhe bindën një të burgosur francez, të kapur në një post vëzhgimi, që t'i çonte në katin e poshtëm, ku gjetën oficerin e garancisë Chenot dhe rreth 25 ushtarë, shumica e garnizonit të skeletit të fortesë, që u zunë rob. [3] Më 26 shkurt, gjermanët kishin avancuar 3 km (1.9 mi) në frontin prej 10 km (6.2 mi); Humbjet franceze ishin rreth 24.000 trupa dhe humbjet gjermane ishin rreth 25.000. [4] Një kundërsulm francez në Fort Douaumont dështoi dhe Pétain urdhëroi që të mos bëheshin më përpjekje; linjat ekzistuese do të konsolidoheshin dhe kalatë e tjera do të pushtoheshin nga ushtria franceze, do të riarmatoseshin dhe furnizoheshin për t'i bërë ballë një rrethimi nëse rrethoheshin. [3]

Përparimi gjerman fitoi më ngadalë terren më 27 shkurt, pasi një shkrirje e ktheu tokën në një moçal dhe ardhja e përforcimeve franceze rriti efektivitetin e mbrojtjes. Disa artileri gjermane u bënë të papërdorshme dhe bateri të tjera u bllokuan në baltë. Këmbësoria gjermane filloi të vuante nga lodhja dhe humbjet e papritura të larta.[1] Më 29 shkurt, përparimi gjerman u ndal në Dumo nga një reshje e madhe bore dhe nga mbrojtja e Regjimentit të 33-të të Këmbësorisë Franceze. [a] Vonesat i dhanë francezëve kohë për të sjellë 90.000 trupa shtesë dhe 21,000 ton municion nga qendra hekurudhore në Bar-lë-Duk në Verdun. Përparimi gjerman drejt jugut e solli atë në rrezen e artilerisë franceze në perëndim të Meuzë, zjarri i të cilit shkaktoi më shumë viktima të këmbësorisë gjermane sesa në luftimet e mëparshme, kur këmbësoria franceze në bregun lindor kishte më pak armë në mbështetje. [1]

Faza e dytë, 6 mars – 15 prill[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Para ofensivës, Falkenhayn kishte pritur që artileria franceze në bregun perëndimor do të shtypej nga zjarri kundër baterive, por kjo kishte dështuar. Gjermanët ngritën një forcë të specializuar artilerie për të kundërshtuar zjarrin e artilerisë franceze nga bregu perëndimor, por kjo gjithashtu nuk arriti të reduktonte viktimat e këmbësorisë gjermane. Ushtria e 5-të kërkoi më shumë trupa në fund të shkurtit, por Falkenhayn refuzoi, për shkak të përparimit të shpejtë tashmë të arritur në bregun lindor dhe për shkak se i duhej pjesa tjetër e rezervës për një ofensivë diku tjetër, pasi sulmi në Verdun kishte tërhequr dhe konsumuar francezët dhe rezervat e tyre. Pauza në përparimin gjerman më 27 shkurt e bëri Falkenhayn të kishte mendime të dyta për të vendosur midis përfundimit të ofensivës ose përforcimit të saj. Më 29 shkurt, Knobelsdorf, Shefi i Shtabit të Ushtrisë së 5-të, vlerësoi dy divizione me sigurinë se pasi të pushtoheshin lartësitë në bregun perëndimor, ofensiva në bregun lindor mund të përfundonte. Korpusi i VI-të i Rezervës u përforcua me Korpusin X Rezervë, për të kapur një linjë nga jugu i Avocourt, nga e cila mund të ishte në rrezik artileria franceze në bregun perëndimor për tu shkatërruar. [4]

Pas sulmit në Bois des Corbeaux dhe më pas duke e humbur atë nga një kundërsulm francez, gjermanët filluan një tjetër sulm në Mort-Homme më 9 mars, nga drejtimi veri-perëndim. Bois des Corbeaux u kap përsëri me një kosto të madhe në viktima. [4]

Pas një jave, sulmi gjerman kishte arritur objektivat e ditës së parë, për të zbuluar se armët franceze prapa Côte de Marre dhe Bois Bourrus ishin ende në funksion dhe duke shkaktuar shumë viktima midis gjermanëve në bregun lindor. Artileria gjermane u zhvendos në Côte 265, iu nënshtrua zjarrit sistematik të artilerisë nga francezët, gjë që i la gjermanët në nevojë të zbatonin pjesën e dytë të ofensivës së bregut perëndimor, për të mbrojtur fitimet e fazës së parë. Sulmet gjermane ndryshuan nga operacione të mëdha në fronte të gjera, në sulme të frontit të ngushtë me objektiva të kufizuar. [6]

Ushtarët gjermanë duke sulmuar Le mort homme

Në mars, sulmet gjermane nuk patën avantazhin e befasisë dhe u përballën me një kundërshtar të vendosur dhe të pajisur mirë në pozicione mbrojtëse superiore. Artileria gjermane ende mund të shkatërronte pozicionet mbrojtëse franceze, por nuk mund të parandalonte që zjarri i artilerisë franceze të shkaktonte shumë viktima në këmbësorinë gjermane dhe t'i izolonte ato nga furnizimet e tyre. Zjarri masiv i artilerisë mund t'i mundësonte këmbësorisë gjermane të bënte përparime të vogla, por zjarri masiv i artilerisë franceze mund të bënte të njëjtën gjë për këmbësorinë franceze kur ata kundërsulmonin.Përpjekja gjermane në bregun perëndimor tregoi gjithashtu se kapja e një pike jetike nuk ishte e mjaftueshme, gjë që e bëri të pamundur gjermanët të përfundonin sulmet e tyre, përveç nëse ata ishin të gatshëm të tërhiqeshin në vijën e parë të frontit të shkurtit 1916. [4]

Nga fundi i marsit, ofensiva u kushtoi gjermanëve 81,607 viktima dhe Falkenhayn filloi të mendonte për t'i dhënë fund ofensivës, që të mos bëhej një tjetër angazhim i kushtueshëm dhe i pavendosur. Stafi i Ushtrisë së 5-të kërkoi më shumë përforcime nga Falkenhayn më 31 mars me një raport optimist që pretendonte se francezët ishin afër rraskapitjes dhe të paaftë për një ofensivë të madhe.

Më 4 prill, Falkenhayn u përgjigj se francezët kishin ruajtur një rezervë të konsiderueshme dhe se burimet gjermane ishin të kufizuara dhe jo të mjaftueshme për të zëvendësuar vazhdimisht njerëzit dhe municionet. Nëse ofensiva e rifilluar në bregun lindor nuk arriti të arrinte lartësitë e Meuzës, Falkenhayn ishte i gatshëm të pranonte që ofensiva kishte dështuar dhe t'i jepte fund. [4]

Faza e tretë, 16 prill – 1 korrik[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Dështimi i sulmeve gjermane në fillim të prillit nga bëri që Knobelsdorf të merrte sinjale nga komandantët e korpusit të Ushtrisë së 5-të, të cilët njëzëri donin të vazhdonin. Këmbësoria gjermane u ekspozua ndaj zjarrit të vazhdueshëm të artilerisë nga krahët dhe prapa; komunikimet nga pozicionet e pasme dhe të rezervës ishin po aq të cenueshme, gjë që shkaktoi një rrjedhje të vazhdueshme të viktimave. Pozicionet mbrojtëse ishin të vështira për t'u ndërtuar, sepse pozicionet ekzistuese ishin në terren të cilat ishin fshirë nga bombardimet gjermane në fillim të ofensivës, duke i lënë këmbësorisë gjermane me shumë pak mbulesë. Gjenerali Berthold von Deimling, komandanti i Korpusit të XV, shkroi gjithashtu se bombardimet e artilerisë së rëndë franceze dhe bombardimet me gaz po dëmtonin moralin e këmbësorisë gjermane, gjë që e bëri të nevojshme vazhdimin e lëvizjes për të arritur pozicione më të sigurta mbrojtëse. Knobelsdorf ia raportoi këto gjetje Falkenhayn më 20 prill, duke shtuar se nëse gjermanët nuk ecin përpara, ata duhet të kthehen në vijën e fillimit të 21 shkurtit. [4]

Në mesin e marsit, Falkenhayn i kishte kujtuar Ushtrisë së 5-të që të përdorte taktika që synonin të ruanin këmbësorinë, pasi komandantëve të korpusit iu dha liria për të zgjedhur midis taktikave të kujdesshme, "hap pas hapi" të dëshiruara nga Falkenhayn dhe përpjekjeve maksimale, të synuara për të arritur shpejtë rezultatet. Në ditën e tretë të ofensivës, Divizioni i 6- të i Korpusit III (Gjeneral Ewald von Lochow ), kishte urdhëruar që Herbebois të merrej pa marrë parasysh humbjen dhe Falkenhayn i kërkoi Ushtrisë së 5-të të përdorte Stoßtruppen (njësi stuhi) të përbëra nga dy skuadra këmbësorie dhe një inxhinierësh, të armatosur me automatikë, granata dore, mortaja llogore dhe flakëhedhëse, për të avancuar përpara trupit kryesor të këmbësorisë. Stoßtruppen do të fshihnin përparimin e tyre me përdorimin mendjemprehtë të terrenit dhe do të kapnin çdo bllok që kishte mbetur pas përgatitjes së artilerisë. Pikat e forta që nuk mund të kapeshin do të anashkaloheshin dhe kapeshin nga trupat pasuese. Falkenhayn urdhëroi që komanda e njësive të artilerisë në terren dhe të rënda të kombinohej, me një komandant në çdo seli të korpusit. Vëzhguesit e përbashkët dhe sistemet e komunikimit do të siguronin që bateritë në vende të ndryshme të mund të sillnin objektiva nën zjarr konvergjent, të cilat do të ndaheshin sistematikisht për të mbështetur divizionet. [4]Usht

Ushtarët fancezë në transhetë e tyre.

Në mes të prillit, Falkenhayn urdhëroi që këmbësoria të përparonte afër breshërisë, për të shfrytëzuar efektin neutralizues të zjarrit mbi mbrojtësit e mbijetuar, sepse trupat e reja në Verdun nuk ishin trajnuar në këto metoda. Ndryshimet e dëshiruara nga Falkenhayn patën pak efekt, sepse shkaku kryesor i viktimave gjermane ishte zjarri i artilerisë, ashtu siç ishte për francezët. [4]

Nga 10 maji, operacionet gjermane u kufizuan në sulmet lokale, në përgjigje të kundërsulmeve franceze ose përpjekjeve lokale për të marrë pika me vlerë taktike. Nga 4 deri më 24 maj, sulmet gjermane u kryen në bregun perëndimor rreth Mort-Homme dhe më 4 maj, shpati verior i Côte 304 u kap; Kundërsulmet franceze nga 5 deri më 6 maj u zmbrapsën.

Në maj, gjenerali Nivelle, i cili kishte marrë përsipër ushtrinë e dytë, urdhëroi gjeneralin Charles Mangin, komandant i Divizionit të 5-të të planifikonte një kundërsulm në Fort Dumo. Plani fillestar ishte për një sulm në një linjë prej 3 km (1.9 mi) front, por disa sulme të vogla gjermane pushtuan dy lugina në anët juglindore dhe perëndimore të kalasë. Një sulm i mëtejshëm mori kreshtën në jug të luginës së Kulëvrë, gjë që u dha gjermanëve rrugë më të mira për kundërsulme dhe vëzhgim mbi linjat franceze në jug dhe jug-perëndim. [3]

Kushtet për këmbësorinë gjermane në afërsi ishin shumë më të këqija dhe deri më 18 maj, bombardimet shkatërruese franceze kishin zhdukur shumë pozicione mbrojtëse, të mbijetuarit u strehuan në vrimat e predhave dhe zhytjet e tokës. Komunikimi me pjesën e pasme u ndërpre dhe ushqimi dhe uji mbaruan në kohën e sulmit francez më 22 maj. Trupat e Regjimentit të Këmbësorisë 52 përballë Fort Dumo ishin reduktuar në vetëm 37 ushtarë dhe kundër-breshëritë gjermane shkaktuan humbje të ngjashme në trupat franceze. Më 22 maj, luftëtarët francezë të Nieuport sulmuan tetë balona vëzhgimi dhe rrëzuan gjashtë, ndërsa avionë të tjerë francezë sulmuan shtabin e Ushtrisë së 5-të në Stenay . [7] Zjarri i artilerisë gjermane u rrit dhe njëzet minuta para mesditës, filloi një bombardim gjerman, i cili reduktoi kompanitë e Regjimentit të 129-të të Këmbësorisë në rreth 45 men secila. [3]


Megjithë zjarrin e armëve të vogla gjermane, Regjimenti i 129-të i Këmbësorisë arriti në fortesë brenda pak minutash dhe arriti të hynte përmes anëve perëndimore dhe jugore. Në mbrëmje, rreth gjysma e fortesës ishte rimarrë dhe të nesërmen, Divizioni i 34-të u dërgua për të përforcuar trupat franceze në fortesë. Përpjekja për të përforcuar fortesën dështoi dhe rezervat gjermane arritën të prenë trupat franceze brenda dhe t'i detyronin të dorëzoheshin, duke kapur 1000 ushtarë francezë rob . Pas tre ditësh, francezët kishin pësuar 5,640 humbje nga 12.000 trupa që kishin në sulm dhe gjermanët humbën rreth 4,500 trupa. [3]

Verdun battlefield from Fort de la Chaume, looking north–east, 1917

Më vonë në maj 1916, sulmet gjermane u zhvendosën nga bregu i majtë në Mort-Homme dhe Côte 304 në bregun e djathtë, në jug të Fort Dumo. Një sulm gjerman për të arritur në Flëri, filloi kundër linjës së fundit mbrojtëse franceze. Pas një sulmi përfundimtar më 1 qershor, maja e Fort Vo u pushtua më 2 qershor mga rreth 10.000 ushtarë gjermanë. Luftimet vazhduan nën tokë derisa garnizonit francez i mbaroi uji dhe 574 t mmbijetuar dorëzuan më 7 qershor. [Kur lajmi për humbjen e Fort Vaoarriti në Verdun, Linja e Panikut u pushtua dhe u hapën llogore në skaj të qytetit. Në bregun e majtë, gjermaniët përparuan dhe kërcënoi francezët të mbaheshin në Shatankur dhe Avokur. Shirat e dendur ngadalësuan përparimin gjerman drejt Fort Suvijë, ku të dyja palët sulmuan dhe kundërsulmuan për dy muajt e ardhshëm. [1] Ushtria e 5-të pësoi mbi 2,700 viktima nga 1 deri më 10 qershor. Kundërsulmet franceze më 8 dhe 9 qershor ishin dështime të kushtueshme. [8]

Më 24 qershor filloi bombardimi paraprak anglo-francez në Some. [9] Flnridryshoi duart gjashtëmbëdhjetë herë nga 23 qershor nië 17 gusht dhe katër divizione franceze u devijuan në Verdun nga Somme Artileria franceze u rikuperua mjaftueshëm më 24 qershor për të shkëputur vijën e frontit gjerman nga pjesa e pasme. Deri më 25 qershor, të dyja palët ishin të rraskapitura dhe Knobelsdorf pezulloi sulmin. [1]

Faza e katërt 1 korrik – 17 dhjetor[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Nga fundi i majit, viktimat franceze në Verdun ishin rritur në rr. 185,000 dhe në qershor humbjet gjermane kishin arritur në rreth 200,000 burra, [10] Ofensiva Brusilov (4 qershor - 20 shtator 1916) kishte filluar dhe hapja e Betejës së Some (1 korrik - 18 nëntor 1916), i detyroi gjermanët të transferonin një pjesë të artilerisë së tyre nga Verduni, duke shënuar të parin sukses strategjik të ofensivës anglo-franceze. [11]

Më 18 gusht, Flëri u rimor nga francezët dhe deri në shtator, kundërsulmet franceze kishin rikuperuar pjesën më të madhe të tokës së humbur në muajt korrik dhe gusht. Më 29 gusht, Falkenhayn u zëvendësua si Shefi i Shtabit të Përgjithshëm Paul von Hindenburg dhe gjenerali i parë, Erich Ludendorf . [3] Më 3 shtator, një sulm në të dy krahët në Flëri përparoi linjën franceze disa qindra metra, kundër së cilës kundërsulmet gjermane dështuan. Francezët sulmuan përsëri midis datave 9 dhe 17 shtator, ku humbjet ishin të lehta, përveç në tunelin hekurudhor Tavanes, ku 474 francezë vdiqën në një zjarr që filloi më 4 shtator. [6]

Më 20 tetor 1916 francezët filluan Betejën e Parë Ofensive të Verdun ( 1ère Bataille Offensive de Verdun ), për të rimarrë Fort Dumo, me një përparim prej më shumë se 2 km (1.2 mi) . Shtatë nga 22 divizionet në Verdun u zëvendësuan nga mesi i tetorit dhe togat e këmbësorisë franceze u riorganizuan për të përmbajtur seksione pushkëtarësh, granadierësh dhe mitralozësh. Në një bombardim paraprak gjashtë-ditor, artileria franceze gjuajti mbi 855.000 predha. duke përfshirë më shumë se gjysmë milioni predha fushore 75 mm, njëqind mijë predha artilerie të mesme 155 mm dhe treqind e shtatëdhjetë e tre 370 mm dhe 400 mm super- predha të rënda.

Pikturë që tregon kundër-ofensivën franceze.

U kapën guroret Haudromont, Ouvrage de Thiaumont dhe ferma Thiaumont, fshati Douaumont, skaji verior i Caillette Wood, pellgu Vaux, skaji lindor i Bois Fumin dhe bateria Damloup. [12] Artileria më e rëndë franceze bombardoi Fort Vonë për javën e ardhshme dhe më 2 nëntor, gjermanët evakuuan fortesën, pas një shpërthimi të madh të shkaktuar nga një predhë 220 mm. Përgjuesit francezë dëgjuan një mesazh gjerman që njoftonte nisjen dhe një kompani franceze e këmbësorisë hyri në fortesë pa gjuajtur asnjë të shtënë; më 5 nëntor, francezët arritën në vijën e parë të 24 shkurtit dhe operacionet sulmuese pushuan deri në dhjetor. [6]

Beteja e Dytë Ofensive e Verdun ( 2ième Bataille Offensive de Verdun ) ishte planifikuar nga Pétain dhe Nivelle dhe komanduar nga Mangin. Divizioni 126 (Gjeneral Paul Muteau), Divizioni 38 (Gjeneral Guyot de Salins), Divizioni 37 (Gjeneral Noël Garnier-Duplessix ) dhe Divizioni 133 (Gjeneral Fénelon Passaga) sulmuan me katër divizione të tjerë në rezervë. [13] Sulmi filloi në orën 10 të 15 dhjetorit, pas një bombardimi gjashtë-ditor. Bombardimi përfundimtar francez u drejtua nga avionët e vëzhgimit të artilerisë, duke rënë në llogore, hyrje të gropave dhe poste vëzhgimi. [14]

Francezët arritën objektivat e tyre, të cilat kishin humbur në shkurt, pavarësisht se sulmuan në mot shumë të keq. Batalionet rezervë gjermane nuk arritën në front deri në mbrëmje dhe dy divizionet sulmuese, të cilat ishin urdhëruar përpara mbrëmjen e kaluar, ishin ende 23 km (14 mi) larg në mesditë. Në natën e 6/17 dhjetorit francezët kishin konsoliduar një linjë të re nga Benzonvo, 1 km (0,62 mi) në veri të Fort Vosë, përpara rezervave gjermane. Francezët morën 11,387 gjermanë rob dhe 115 armë. [6] Disa oficerë gjermanë iu ankuan Manginit për mungesën e rehatisë së tyre në robëri dhe ai u përgjigj: Na vjen keq, zotërinj, por atëherë nuk prisnim kaq shumë prej jush . [15] [b] Lochow, komandanti i Ushtrisë së 5-të dhe Gjenerali Hans von Zwehl, komandanti i Korpusit XIV të Rezervës, u shkarkuan më 16 dhjetor. [14]

Pasojat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Strategjia gjermane në vitin 1916 ishte shkaktimi i viktimave masive mbi francezët, një qëllim i arritur kundër rusëve nga viti 1914 deri në 1915, për të dobësuar ushtrinë franceze deri në pikën e kolapsit. Francezët duhej të tërhiqeshin në rrethana nga të cilat ushtria nuk mund të shpëtonte, për arsye strategjie dhe prestigji. Gjermanët planifikuan të përdornin një numër të madh armësh të rënda dhe super të rënda për të shkaktuar një numër më të madh viktimash sesa artileria franceze, e cila mbështetej kryesisht në armë 75 mm.

Sipas historianëve, me forca të pamjaftueshme për të thyer Frontin Perëndimor dhe për të kapërcyer rezervat pas tij, Falkenhayn u përpoq të detyronte francezët të sulmonin në vend të kësaj, duke kërcënuar një pikë të ndjeshme afër vijës së frontit dhe zgjodhi Verdunin. Humbje të mëdha do t'u shkaktoheshin francezëve nga artileria gjermane në lartësitë mbizotëruese rreth qytetit. Ushtria e 5-të do të fillonte një ofensivë të madhe, por me objektiva të kufizuara, në të cilën artileria e rëndë gjermane do të dominonte në fushën e betejës. Ushtria franceze do të "gjakderdhte" në përpjekjet e pashpresë për të rimarrë lartësitë. Britanikët do të detyroheshin të nisnin një ofensivë të nxituar dhe të pësonin një disfatë po aq të kushtueshme. Nëse francezët refuzonin të negocionin, një ofensivë gjermane do të pastronte mbetjet e ushtrive franko-britanike, duke thyer Antantën "një herë e përgjithmonë". [4]

Në 1915 dhe në fillim të 1916, industria gjermane pesëfishoi prodhimin e artilerisë së rëndë dhe dyfishoi prodhimin e artilerisë super të rëndë. Prodhimi francez gjithashtu ishte rikuperuar që nga viti 1914. [17]

Viktimat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Mbetje trupore të ushtarëve, rikuperar në vitin 1919.

Verduni është bërë për francezët kujtesa përfaqësuese e Luftës së Parë Botërore. [18] Antoine Prost shkroi: "Ashtu si Aushvici, Verdun shënon një shkelje të kufijve të gjendjes njerëzore". [19] Nga viti 1918 deri në vitin 1939, francezët shprehën dy kujtime të betejës. Njëri ishte një pikëpamje patriotike e mishëruar në memorialet e ndërtuara në fushën e betejës dhe citati i Nivelle "Ata nuk do të kalojnë". Tjetri ishte kujtimi i të mbijetuarve që kujtonin vdekjen, vuajtjet dhe sakrificat e të tjerëve. Verduni shpejt u bë një pikë qendrore për përkujtimet e luftës. Në vitin 1920, në kështjellën e Verdunit u mbajt një ceremoni për të zgjedhur një trup për t'u varrosur në Varrin e Ushtarit të Panjohur në Harkun e Triumfit . [20]

Në vitet 1960, Verdun u bë simbol i pajtimit franko-gjerman, përmes kujtimit të vuajtjeve të përbashkëta dhe në vitet 1980 u bë kryeqyteti i paqes. U krijuan organizata dhe muzetë e vjetër iu kushtuan idealeve të paqes dhe të drejtave të njeriut. [21] Më 22 shtator 1984, kancelari gjerman Helmut Kohl (babai i të cilit kishte luftuar pranë Verdun) dhe presidenti francez François Mitterrand (i cili ishte zënë rob aty pranë në Luftën e Dytë Botërore), qëndruan në varrezat Dumo, duke u kapur për dore për disa minuta në shi si një gjest i pajtimit franko-gjerman. [22]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Librat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

 

Enciklopeditë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

 

Linqe te jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ a b c d e f Mason 2000.
  2. ^ Schwerin 1939.
  3. ^ a b c d e f Holstein 2010.
  4. ^ a b c d e f g h i Foley 2007.
  5. ^ Williams 1998, f. 45.
  6. ^ a b c d Doughty 2005.
  7. ^ Guttman 2014.
  8. ^ Schwencke 1925–30.
  9. ^ Ousby 2002.
  10. ^ Samuels 1995.
  11. ^ Philpott 2009.
  12. ^ Michelin 1919.
  13. ^ Pétain 1930.
  14. ^ a b Wynne 1976.
  15. ^ Durant & Durant 1967.
  16. ^ Durant & Durant 1967, f. 50.
  17. ^ Jankowski 2014.
  18. ^ "Verdun: France's sacred symbol of healing". BBC News. 2016-05-28. Marrë më 2019-09-21. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ Jackson 2001.
  20. ^ "Lieu du Mois – Novembre 2011 – La citadelle souterraine – lieu du choix" [Place of the Month – November 2011 – The underground citadel – place of choice]. verdun-meuse.fr (në frëngjisht). Arkivuar nga origjinali më 19 dhjetor 2022. Marrë më 19 dhjetor 2022.
  21. ^ Barcellini 1996.
  22. ^ Murase 2002.


Gabim referencash: Etiketat <ref> ekzistojnë për një grup të quajtur "lower-alpha", por nuk u gjet etiketa korresponduese <references group="lower-alpha"/>

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Beteja_e_Verdunit&oldid=2632105"