Jump to content

Deklarata e luftës

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Presidenti amerikan Franklin D. Roosevelt nënshkruan një deklaratë lufte kundër Gjermanisë naziste më 11 dhjetor 1941.

Shpallja e luftës është një akt formal me të cilin një shtet shpall veprimtarinë ekzistuese ose të afërt të luftës kundër një shteti tjetër. Deklarata është një akt fjalim ekzekutiv (ose nënshkrimi i një dokumenti) nga një palë e autorizuar e një qeverie kombëtare, me qëllim që të krijohet një gjendje lufte midis dy ose më shumë shteteve.

Ligjshmëria se kush është kompetent për të shpallur luftën ndryshon midis kombeve dhe formave të qeverisjes. Në shumë vende, ai pushtet i jepet kreut të shtetit ose sovranit. Në raste të tjera, diçka më pak se një shpallje e plotë lufte, si p.sh. një letër e markës ose një operacion i fshehtë, mund të autorizojë veprime të ngjashme me luftën nga privatët ose mercenarët. Protokolli zyrtar ndërkombëtar për shpalljen e luftës u përcaktua në Konventën e Hagës (III) të vitit 1907 për Hapjen e Armiqësive.

Që nga viti 1945, zhvillimet në të drejtën ndërkombëtare si Karta e Kombeve të Bashkuara, e cila ndalon si kërcënimin ashtu edhe përdorimin e forcës në konfliktet ndërkombëtare, i kanë bërë deklaratat e luftës të vjetruara kryesisht në marrëdhëniet ndërkombëtare, megjithëse deklarata të tilla mund të kenë rëndësi brenda ligjit të brendshëm të palët ndërluftuese ose të kombeve neutrale. Këshilli i Sigurimit i OKB-së, sipas kompetencave të dhëna në nenet 24 dhe 25, dhe Kapitullin VII të Kartës, mund të autorizojë veprime kolektive për ruajtjen ose zbatimin e paqes dhe sigurisë ndërkombëtare. Neni 51 i Kartës së Kombeve të Bashkuara thotë gjithashtu se: "Asgjë në këtë Kartë nuk cenon të drejtën e natyrshme për vetëmbrojtje individuale ose kolektive nëse një sulm i armatosur ndodh kundër një shteti".

Pak vende i kanë shpallur zyrtarisht luftë një tjetri që atëherë. Përveç kësaj, organizatat joshtetërore ose terroriste mund të pretendojnë ose të përshkruhen si "shpallur luftë" kur përfshihen në akte të dhunshme. Këto deklarata mund të mos kenë asnjë bazë ligjore në vetvete, por ato mund të veprojnë si një thirrje për armë për mbështetësit e këtyre organizatave.